Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Książki, na które można głosować w 2022 roku
Biorący udział w głosowaniu mogą wybierać spośród siedmiu książek zakwalifikowanych przez jury do finału tegorocznej Angelusa 2022:
Alhierd Bacharewicz, „Sroka na szubienicy”
tłum. Igor Maksymiuk, Jan Maksymiuk, Fundacja Pogranicze i Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” (Białoruś)
Białoruś w Sroce na szubienicy to kraj rządzony dyktatorską ręką, w którym polityczni dysydenci są więzieni w wirtualnych obozach koncentracyjnych. Powieściowa antyutopia Bacharewicza – zdawałoby się koszmar rodem z Kafki lub Nabokova – nieoczekiwanie przeszła z przestrzeni wirtualnej do realnej latem 2020 roku, gdy Białorusini wyszli na ulice w proteście przeciwko sfałszowaniu wyborów prezydenckich przez reżym Łukaszenki.
Kapka Kassabova, „W stronę Ochrydy. Podróż przez wojnę i pokój”
tłum. Krzysztof Środa, Wydawnictwo Czarne (Bułgaria)
Jezioro Ochrydzkie i Prespę łączą w głębi podziemne rzeki, ale na powierzchni dzielą je między siebie trzy kraje: Macedonia, Albania i Grecja. Taka jest też historia regionu – pełna wewnętrznych związków i zewnętrznych pęknięć. To stąd pochodzi część przodków Kapki Kassabovej. Geografia i polityka odcisnęły na ich losach piętno, a rodzinną traumę przekazywano kolejnym pokoleniom.Pisarka wyrusza nad jeziora, by zrozumieć dzieje rodziny i uwolnić się od przytłaczającego dziedzictwa.
Zoltán Mihály Nagy, „Szatański pomiot”
tłum. Daniel Warmuz, Warsztaty Kultury (Węgry)
Poetycka opowieść o losach młodej Węgierki z Zakarpacia, na której życiu cieniem położyły się burzliwe dzieje regionu, naznaczone wkroczeniem Rosjan w końcu II wojny światowej oraz deportacjami węgierskiej ludności do Związku Radzieckiego – tzw. „maleńkij robot”. Zhańbiona przez sowieckich żołnierzy i wzgardzona przez wiejską społeczność Eszter postanawia – wbrew obawom i lękowi – urodzić nieślubne dziecko i zawalczyć o miłość swojego życia.
Edward Pasewicz, „Pulverkopf”
Wielka Litera (Polska)
Meseritz (dziś Międzyrzecz, Polska), kilkadziesiąt lat po wojnie. Miasto wciąż zaludniają duchy przeszłości, dawne uprzedzenia i historie, o których mówi się wyłącznie w czterech ścianach rodzinnych domów. Niemal zawsze ukradkowo, ściszonym głosem, aby nie usłyszał ich nikt niepowołany. Nastoletni Patryk Werhunt znajduje pływające w Obrze zwłoki jednego z sąsiadów. Okoliczności śmierci są niejasne, a cień podejrzenia pada na wkraczającego w dorosłość chłopaka. Traumatyczne wydarzenie staje się pretekstem do snucia rozległej i skomponowanej misternie niczym fuga opowieści o splątanych losach: Polaków, Żydów, Niemców, Sowietów oraz ich potomków.
Jaroslav Rudiš, „Ostatnia podróż Winterberga”
tłum. Małgorzata Gralińska, Książkowe Klimaty (Czechy)
Jan Kraus przed wieloma laty uciekł z Czechosłowacji i trafił do niemieckiego więzienia. 99-letni Wenzel Winterberg nie rozstaje się z czerwonym bedekerem, przewodnikiem z 1913 roku, symbolem starego, uporządkowanego świata, świata tuż przed katastrofą… Obaj bohaterowie wyruszają w niezwykłą podróż. Jadą pociągiem po współczesnej Europie, a jednocześnie poruszają się po dawnej wielonarodowej, wielowyznaniowej monarchii. Szukają śladów wielkiej miłości Winterberga, Lenki, Żydówki, pierwszej kobiety na Księżycu.
Andrzej Stasiuk, „Przewóz”
Wydawnictwo Czarne (Polska)
Gorący czerwiec 1941 roku. Jasne księżycowe noce, niskie bagienne łąki, cienisty sad i zimna żyła rzeki, która podzieliła świat na pół. Na jednym brzegu Niemcy, żelazny wąż czołgów, ciężarówek, maszyn. Na drugim Rosjanie. Pośrodku wiejski przewoźnik, który z jednego brzegu na drugi wozi nocą każdego, kto zapłaci.
Katarzyna Surmiak-Domańska, „Czystka”
Wydawnictwo Czarne (Polska)
Czystka to pisana z reporterską wnikliwością rodzinna saga, śledztwo genealogiczne prowadzone z dystansem niepozbawionym czułości, badanie historii rodziny na podstawie skrawków i analogii. Z zachowanych listów, zamazanych wspomnień, ale także przemilczeń i niedopowiedzeń wyłania się stopniowo obraz wiejskiego życia na Kresach – od pozornej idylli przedwojennej wielokulturowości, przez grozę wojny i horror rzezi wołyńsko-galicyjskiej, po zagładę tamtego świata, wysiedlenia, zajmowanie domów po Niemcach i próby budowania wszystkiego od początku.
Nagroda Czytelników im. Natalii Gorbaniewskiej – jak głosować
Głos internetowo można oddać do 14 października przez stronę www.angelus.com.pl. Każda osoba może zagłosować tylko raz z jednego urządzenia (adresu IP). Po zagłosowaniu przyciski stają się nieaktywne.
Wyniki głosowania zostaną ogłoszone podczas gali wręczenia Nagrody Angelus 15 października 2022 w Teatrze Muzycznym Capitol. Autorka lub autor wyróżniony Nagrodą Czytelników im. Natalii Gorbaniewskiej otrzyma zaproszenie na trzymiesięczne stypendium pisarskie do Wrocławia.
Natalia Gorbaniewska – kim była patronka Nagrody Czytelników
Wybitna rosyjska poetka i tłumaczka, legenda ruchu dysydenckiego w ZSRR.
Natalia Gorbaniewska była jedną z ośmiorga uczestników demonstracji na placu Czerwonym 25 sierpnia 1968 roku przeciw wkroczeniu wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji. Aresztowana w 1969 roku, zwolniona w lutym 1972, po pobycie w więzieniu śledczym i przymusowym więzieniu psychiatrycznym. Wyemigrowała z ZSRR w 1975 roku, a od 1976 roku mieszkała w Paryżu.
Pracowała jako dziennikarka w Radiu Swoboda, współpracowała z rosyjskimi pismami emigracyjnymi „Kontinient” i „Russkaja Mysl”. Za przekłady literatury polskiej, m.in. Czesława Miłosza, Józefa Mackiewicza i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, nagrodzona przez Polski PEN Club (1992). Była laureatką nagrody paryskiej „Kultury” i Nagrody im. Jerzego Giedroycia (2005) i członkiem (od 1999 roku) redakcji miesięcznika „Nowaja Polsza”. W 2006 roku przyjęła polskie obywatelstwo. Była pierwszą przewodniczącą jury Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus. Zmarła w listopadzie 2013 roku.
Nagrodę Czytelników im. Natalii Gorbaniewskiej przyznano po raz pierwszy w 2014 roku, a laureatem został słowacki pisarz Pavol Rankow. Jury Angelusa ustanowiło nagrodę, by w ten sposób uczcić pamięć Natalii Gorbaniewskiej.
