Kamieniczka „Małgosia” to jeden z najstarszych budynków we Wrocławiu. Powstała w XV wieku jako jeden z kilkunastu domków altarystów (czyli opiekunów ołtarza, ale też ministrantów) kościoła farnego św. Elżbiety.
Kamieniczka „Małgosia” – kiedyś pilnowała cmentarza
Małe kamieniczki stanowiły obramowanie cmentarza przy kościele i zaprojektowano je w ten sposób, aby wytłumiały hałas płynący z targu w centrum miasta.
Do dziś przetrwały tylko dwie – „Jaś” (jest tu dziś Domek Miedziorytnika) i „Małgosia” (nazwy nadano już po II wojnie światowej) i brama, która je łączy, a niegdyś prowadziła na zlikwidowany w XVIII wieku cmentarz. Na barokowym kartuszu (ozdobnym obramowaniu napisu) bramy czytamy słowa „Mors lanua Vitae” (Śmierć bramą życia).
Mleczarnia w „Małgosi”
„Małgosię” kilkukrotnie przebudowano – w XVI wieku, kiedy zyskała trzecią kondygnację (czwarta została dodana już po wojnie) i dwuspadowy dach z trzema szczytami od wschodu. W XVIII wieku zyskała styl barokowy, potem w latach 1959-1960 przeprowadzono tu remont wg projektu Emila Kaliskiego.
Po II wojnie światowej w „Małgosi” mieszkali lokatorzy, a w pewnym momencie na parterze mieściła się też mleczarnia.
W latach 60. XX wieku kamieniczkę „Małgosia” przekazano Towarzystwu Miłośników Wrocławia, które ma tu do dziś swoją siedzibę.
I ciekawy fakt! „Małgosia” to nie jedna, ale dwie kamieniczki, które po wojnie ze sobą połączono - różnice w wysokości pięter w budynkach widać dziś, gdy zwiedzamy np. salę wykładową i musimy zejść po schodach.
„Małgosia” – oryginalny strop na parterze
Po wejściu do środka (adres niezmienny od lat – Odrzańska 39/40) mamy sklep z pamiątkami, a dalej Drink Bar Małgosia. Można z niego skorzystać na parterze, potem również zejść do piwnicy, ale wystarczy podnieść głowę, aby zobaczyć oryginalny strop z dawnej kamieniczki.
Kamieniczka „Małgosia” – co jest na I piętrze
Po lewej stronie schodów mamy Bibliotekę tematyczną z czytelnią, w której siedzibę ma także Klub Ludzi z literą P czyli robotników przymusowych osadzonych w niemieckich obozach pracy, którzy musieli nosić na ubraniu fioletowo-żółty znak z literą „P” od niemieckiego słowa „Polen”.
Galeria zdjęć
Po prawej stronie biuro gospodarza tego budynku, Towarzystwa Miłośników Wrocławia, w którym zobaczymy najstarszy ślad historyczny w tym budynku – kariatydę, podporę architektoniczną w kształcie kobiecej postaci z XIV/XV wieku. Wykonano ją z czerwonego piaskowca, choć w latach 60. XX wieku, niestety, pomalowano na kolor biały i w takiej wersji ją dziś oglądamy.
Galeria zdjęć
Poza kariatydą zobaczymy tu też jeszcze piękną XIX-wieczną malowaną skrzynię.
Kamieniczka „Małgosia” – co jest na II piętrze
Po lewej stronie korytarza Galeria Małgosia, w której regularnie prezentowane są prace wrocławskich artystów.
Galeria zdjęć
Po prawej stronie korytarza pomieszczenia Towarzystwa Miłośników Wrocławia. Meble pochodzą z końca XIX wieku.
– Nie znamy ich pełnej historii, może poza sekreterą, bo na jej odwrocie zachował się list przewozowy z Berlina z 1935 roku – opowiada Dorota Gołdon, członek zarządu Towarzystwa Miłośników Wrocławia, która prowadzi biuro TMW.
W pokoju nie brak też innych ciekawych mebli, które przygarnięto, kiedy w latach 60. i 70. XX wieku nastała moda na meblościanki, a przedwojennych mebli pozbywano się z wielu mieszkań i domów. Na ścianach prace wrocławskich malarzy.
Galeria zdjęć
Tu widać jak połączono kamieniczki. Gdzie kończyła się Małgosia, a zaczynała kolejna kamieniczka. Jest na innym poziomie. Przebijano ściany, czasem nawet kilofem.
Kamieniczka „Małgosia” – co jest na III piętrze
Ta część „Małgosi” (razem z IV, najwyższym piętrem) została zniszczona w czasie II wojny światowej.
Powstała jako bliźniaczka Jasia, dwie kamieniczki stanowiące wejście na teren cmentarza i do zarządzenia cesarza Ferdynanda z 1770 były jednakowe, potem przestał istnieć zakon altarystów, dla którego zbudowano obiekty i zostały one częściowe sprzedane. Nowy właściciel doszedł do wniosku, że dobuduje Małgosi dwa piętra w końcówce XVIII wieku.
Po lewej stronie korytarza znajduje się sala wykładowa i prelekcyjna. Stropy są nieoryginalne, za to widać miejsce, w którym niegdyś łączyły się dwie kamieniczki (tutaj schodzimy na poziom niżej).
W sali umieszczono też makietę obydwu budynków – „Jasia” i „Małgosi”, a obok eksponowane są obecnie skany rysunków Ludwika Malugi, więźnia obozu pracy wykonane w latach powojennych.
Galeria zdjęć
Po prawej stronie korytarza jest pracownia malarska.
Galeria zdjęć
Kamieniczka „Małgosia” – co jest na ostatnim piętrze
To prywatna część Towarzystwa Miłośników Wrocławia. Z lewej strony korytarza pomieszczenie strychu z wybitym kilofem w latach powojennych przejściem do drugiej kamienicy.
Z prawej strony pomieszczenie, w którym mieści się archiwum Towarzystwa Miłośników Wrocławia. Są tu też używane na bieżąco materiały pomocnicze do imprez organizowanych przez TMW – dekoracje, obrazy, plakaty.
Galeria zdjęć
