Na skróty (kliknij, aby przejść)
Teatr, który jest eksperymentem
Nowym dyrektorem artystycznym Festiwalu Dialog został prof. Mirosław Kocur, ceniony wrocławski antropolog kultury i reżyser. Jego kandydaturę zaproponowała jeszcze Krystyna Meissner, słynna reżyserka i twórczyni Dialogu.
Prof. Kocur podkreślał jeszcze w zeszłym roku, że będzie kontynuował ideę programową Krystyny Meissner a pierwszym warunkiem prezentacji projektu na Festiwalu Dialog będzie wybitność danego wydarzenia, drugim zaś jego wymiar naukowy i o ten aspekt Mirosław Kocur wzbogacił Dialog.
Obejrzymy nie tylko wielkich reżyserów i ich nowe produkcje (także wrocławskich scen, m.in. Wrocławskiego Teatru Pantomimy, Wrocławskiego Teatru Współczesnego), ale też artystów eksperymentujących z nowymi technologiami, jak kompozytor Ryoichi Kurokawa, czy GayBird, jeden z najważniejszych artystów multimedialnych Azji.
Program festiwalu Dialog 2025 – spektakle, terminy
- TAO Dance Theater, 16&17, Choreografia: Tao Ye, Spektakle: 12, 13 października, godz. 18.00, Opera Wrocławska
Wybitny chiński teatr tańca zabiera widzów w hipnotyzującą podróż do źródeł ruchu.
Inspiracją dla spektaklu „16” były dwie kultowe gry: „Dragon Dance” i „Snake”. Występuje w nim szesnastu tancerzy, wykonujących różne liniowe sekwencje ruchów. Są w płynnym, obrotowym, postępującym ruchu, fale energii rozchodzą się więc wzdłuż linii i uruchamiają wielowarstwową dynamikę transformacji przestrzeni.
„16” to nieustannie zmieniająca się, wielowymiarowa struktura złożona z mikroprzestrzeni, tworzonych przy pomocy ruchów głowy. Odwzorowuje olśniewający i skomplikowany mikroskopijny świat.
„17” kontynuuje rozpoczęte w „7” eksperymenty dźwiękowe i kinestetyczne. Siedemnastu tancerzy, występujących indywidualnie lub w grupie, wykonuje pozornie chaotyczne ruchy. Dźwięk pełni tu funkcję sygnału uruchamiającego impuls, audiosfera pozostaje więc w ciągłej synchronizacji z ruchem ciała, tworząc z nim zabawną grę.
- Nowy Teatr, Elisabeth Costello. Siedem wykładów i pięć bajek z morałem, Reżyseria: Krzysztof Warlikowski, Spektakle: 12, 13, 14 października, godz. 18.00, Wytwórnia Filmów Fabularnych
Postać fikcyjnej pisarki Elizabeth Costello pojawiła się po raz pierwszy w 1999 roku, kiedy znanego pisarza noblistę z RPA – Johna Maxwella Coetzeego – zaproszono do wygłoszenia dwóch wykładów na uczelniach w Stanach Zjednoczonych.
Odtąd autor napisał jeszcze kilka utworów, w których pojawiała się ta postać, a jej biografia stopniowo zaczęła się rozrastać. W 2003 roku pisarz poświęcił jej odrębną powieść, którą zatytułował „Elizabeth Costello”.
Bohaterka ta nie jest wyłącznie fikcyjnym, literackim bytem. Można powiedzieć, że stała się artystycznym i życiowym alter ego Coetzeego, wypowiadającym się w jego imieniu, zastępującym go, kiedy zaczął ukrywać się za jej plecami, czy używać jej jako tarczy, jakby chciał zrzucić na nią odium krytyki, niezgody i złości odbiorców i uczestników akademickich dyskusji i sporów.
Costello jest ulubioną i często także nieplanowaną postacią teatru Krzysztofa Warlikowskiego. Pojawiała się dotąd w jego pięciu spektaklach: w jednych pod swoim nazwiskiem, w innych głosu użyczały jej inne postaci.
W swoim najnowszym przedstawieniu Warlikowski realizuje w końcu plan, o którego istnieniu może dotąd nie wiedział, który jednak wydaje się bardzo logiczny, biorąc pod uwagę, ile razy zapraszał Elizabeth do ukazania się w świecie jego teatru.
- Huang Yi Studio+, Głosy. Przedmioty. Lalka. 3 elementy: prezentacja work-in-progress, Choreografia: Huang Yi, Spektakle: 12, 13 października, godz. 20.00, Impart Centrum
Tajwański tancerz, choreograf, wynalazca i filmowiec Huang Yi jest pionierem w dziedzinie syntezy sztuki z robotyką. W swoich pracach łączy ruch ludzkiego ciała z elementami mechanicznymi i multimedialnymi, tworząc formę tańca, która odpowiada przepływowi danych, skutecznie zmieniającą wykonawcę w ruchomy element technologii.
Niezwykle ciekawy jest proces pracy Huang Yi nad spektaklem – poszukuje on ciągle nowych sposobów łączenia sztuki z technologią. Proces ten zakłada udział widzów, którym Huang Yi pokazuje kolejne etapy powstającego dzieła. Każdy kolejny pokaz polega na prezentacji efektów pracy, połączonych z otwartą rozmową, w której publiczność ma szansę wyrazić swoje emocje i opinię.
Projekt „3 elementy” zawiera w sobie fragmenty trzech części: „Głosy”, „Przedmioty”, „Lalka”, będące częścią obecnie toczącego się procesu.
Głos wrocławskich widzów jest nie tylko mile widziany, ale wręcz niezbędny do rozwoju projektu, zwłaszcza, że prezentacja „3 elementów” polskiej publiczności będzie pierwszym zagranicznym pokazem tego spektaklu w procesie.
- Wrocławski Teatr Pantomimy, Niepokój przychodzi o zmierzchu, Reżyseria: Małgorzata Wdowik, Spektakle: 13, 14 października, godz. 17.00, Centrum Sztuk Performatywnych
Gdzieś na holenderskiej wsi, w gospodarstwie rolnym, żyje sobie z rodzicami i rodzeństwem 13-letnia dziewczynka Jas (w polskiej wersji Budrysówka – od czerwonej kurtki, w której chodzi). Tuż przed Bożym Narodzeniem wychodzi na jaw, że jej głęboko religijny ojciec planuje na święta zabić jej ukochanego królika.
Jas, pół żartem, pół serio, modli się więc do Boga, by zamiast zwierzęcia zabrał jej brata Matthiesa. Kilka godzin później chłopak nie żyje. Tonie w jeziorze, gdy załamuje się pod nim lód.
Tak zaczyna się debiutancka powieść Lucasa Rijnevelda, która w 2020 roku zdobyła Międzynarodową Nagrodę Bookera.
Autor dotyka w niej kilku tematów: doświadczenia utraty bliskiej osoby z towarzyszącym temu procesem żałoby, przymusowego dojrzewania dzieci, dotkniętych rodzinnym dramatem, obecności religii w życiu człowieka, a nade wszystko jej roli w wewnętrznym akcie budowania poczucia winy, determinującego całe późniejsze życie.
- Peeping Tom, Kroniki, Reżyseria: Gabriela Carrizo we współpracy z Raphaëlle Latini, Spektakle: 13, 14 października, godz. 20.00, Wrocławski Teatr Współczesny
Wszystko zaczyna się od ciemności, która powoli się rozjaśnia, ukazując niezwykłą przestrzeń zamkniętą wielkimi kamiennymi płytami. Wypełniają ją pokruszone bryły skalne różnej wielkości oraz rozmaite przedmioty.
To powolne jaśnienie malowideł odbywa się przy akompaniamencie bardzo głośnych dźwięków, sugerujących, że trwa właśnie jakaś kataklizm. W owym bunkrze czy może schronie znajduje się pięciu mężczyzn.
W apogeum wstrząsów otrzymują osobliwy prezent „z nieba” – spada na nich z góry pokaźnych rozmiarów tekturowe pudło. Nie wiadomo, co się w nim znajduje, pojawiające się jednak po chwili na głowach bohaterów czołowe latarki mogą sugerować, że ktoś postanowił im pomóc.
Budowanie spektaklu w taki sposób, żeby opowieść daleko wychodząca poza rzeczywistość miała swe źródło w całkiem realistycznej sytuacji, wydaje się specjalnością założycieli kompanii Peeping Tom: Gabrieli Carizo i Francka Chartiera oraz ich zespołu.
- Ryoichi Kurokawa, podzespoły, Reżyseria: Ryoichi Kurokawa, Spektakle: 15, 16 października, godz. 17.00, Impart Centrum
Audiowizualna podróż nie do zapomnienia: natura, technologia i emocje w cyfrowej przestrzeni. Znakomity kompozytor, performer, artystyczny synestetyk, Ryoichi Kurokawa, mieszkający na stałe w Berlinie, znany jest z tworzenia immersyjnych instalacji i performansów, w których dźwięk i obraz są ze sobą ściśle zsynchronizowane.
Wykorzystuje on na przykład cyfrowe dane naukowe (np. astronomiczne), przekształcając je w estetyczne formy. Kurokawa łączy precyzję technologiczną z poetycką abstrakcją, tworząc dzieła balansujące na granicy natury i cyfrowej s(t)ymulacji.
Charakterystyczny jest jego audiowizualny minimalizm, często z silnym ładunkiem emocjonalnym i filozoficznym.
Kurokawa przeobraża wizerunki dawnych budowli, ruin i krajobrazów, korzystając z trójwymiarowych zapisów uzyskanych dzięki skanowaniu laserowemu, z obrazów termicznych i materiałów filmowych.
Rozmontowuje je i składa na nowo w modułowe „podzespoły” („subassemblies”), tworząc hybrydową rzeczywistość, w której porządek i chaos splatają się w jeden obraz.
- Théâtre de la Massue – Compagnie Ézéquiel Garcia-Romeu, Mały teatr na końcu świata: Opus III, Reżyseria: Ézéquiel Garcia-Romeu, 15, 16 października (godz. 17.00 i 20.00), Wytwórnia Filmów Fabularnych
Trylogia „Mały teatr na końcu świata”, której zwieńczeniem jest prezentowany we Wrocławiu spektakl „Opus III”, to instalacja-przedstawienie na styku sztuki współczesnej i teatru lalek.
I choć jej tytuł budzi skojarzenia z odległymi krajami, mówi ona o współczesnym świecie, utopii stworzenia lepszego miejsca, tu i teraz; na końcu ludzkich marzeń, które zamieniły się katastrofę. Wśród literackich inspiracji znalazły się teksty Roberta Linharta, Simone Weil i Leslie Kaplan – lewicowych intelektualistów, którzy wnikliwie, nieraz z własnego doświadczenia, opisywali życie robotników i pracę w fabryce.
- Teatr Muzyczny Capitol, Dzień Świstaka, Reżyseria: Marcin Wierzchowski, 15 października, godz. 19.00, Teatr Muzyczny Capitol
Cyniczny i niezbyt dobrze usposobiony wobec świata prezenter pogody Phil Connors przyjeżdża do małej mieściny w Pensylwanii, żeby 2 lutego – jak co roku – zarejestrować moment, w którym miejscowy świstak „przepowiada” światu nadejście wiosny.
W podróży towarzyszy mu nieco wycofany operator Larry oraz świeżo upieczona producentka telewizyjna Rita. I nagle szok: okazuje się, że Phil w jakiś niepojęty sposób utkwił w pułapce czasu. Cokolwiek zrobi, nazajutrz i tak obudzi się dokładnie o 6:00 rano – 2 lutego.
Przedstawienie zostało oparte na libretcie musicalu, które autor scenariusza filmu Danny Rubin napisał wraz z Timem Minchinem, autorem muzyki i tekstów piosenek. Polską wersję przygotowali Marcin Wierzchowski i Rafał Dziwisz.
- Narodowy Stary Teatr, SEKS, HAJS I GŁÓD, kronika rodzinna według Emila Zoli, Reżyseria: Luk Perceval, Spektakle: 16, 17 października (godz. 19.00), 18 października (godz. 17.00), Wrocławski Teatr Współczesny
Fabuła spektaklu została zaczerpnięta z wielkiego, dwudziestotomowego cyklu powieści Emila Zoli, „Rougon-Macquartowie”, jej kompozycja nie jest jednak ani linearna, ani uporządkowana.
Rządzi nią fragmentaryczność i pewnego rodzaju przypadkowość, oparte na starym jak świat pomyśle teatru w teatrze. Jej źródeł należy zaś szukać w relacji jednego z głównych bohaterów cyklu, doktora Pascala i jego siostrzenicy (oraz kochanki) Klotyldy. Pascal całe życie zajmował się kwestią dziedziczności, którą badał na podstawie losów swojej rodziny.
Przy okazji zapisał jej niechlubną historię, narażając się na gniew swojej matki, która za wszelką cenę pragnęła ukryć rodzinne brudy. Wyznacza więc Klotyldzie misję ocalenia swojego gigantycznego dorobku i czyni ją strażniczką rodzinnej pamięci.
Luk Perceval, wykorzystując prawdopodobieństwo, że za postacią doktora Pascala kryje się sam Emil Zola, buduje swoją opowieść jako próbę ocalenia historii zapisanej w dwudziestu tomach cyklu (a przez nią historii całego XIX wieku). Próbę rozpaczliwą i po ludzku dramatyczną, bowiem świat, w którym się ona odbywa, wydaje się być po katastrofie.
- Sankai Juku – Ushio Amagatsu / 山海塾, TOTEM – pustka i wysokość, Reżyseria: Ushio Amagatsu, Spektakle: 17 października (godz. 18.30), 18 października (godz. 16.00), Opera Wrocławska
Spektakl Ushio Amagatsu w sensie formalnym to modelowy przykład butoh, która to nazwa pochodzi od określenia „ankoku butō” (taniec ciemności).
Butoh jest to więc japońska forma tańca awangardowego, powstała w latach 50. XX wieku jako reakcja na traumę wojenną i przemiany społeczne.
Charakteryzuje się powolnym, kontrolowanym ruchem, wyrazistą ekspresją ciała oraz często białym makijażem i minimalizmem scenicznym.
Twórcy butoh, m.in. Tatsumi Hijikata i Kazuo Ōno, odrzucali tradycyjne kanony piękna, eksplorując cielesność, śmierć, cierpienie i nieświadomość. Taniec ten bywa uznawany za rytuał, formę medytacji lub egzystencjalny manifest. Jego celem nie jest rozrywka, lecz głęboka refleksja nad kondycją ludzką.
- Nowy Teatr, Kofman. Podwójne wiązanie, Reżyseria: Katarzyna Kalwat, Spektakle: 17, 18 października, godz. 19.00, Wytwórnia Filmów Fabularnych
Tekst sztuki zaczyna się od osobliwego monologu tytułowej bohaterki Sary Kofman, francuskiej filozofki z kręgu dekonstrukcjonistów.
Katarzyna Kalwat używa przypadku Kofman w trochę innym celu. Wychodzi od autobiografii swojej bohaterki – a więc opowieści, którą francuska filozofka w naturalny sposób autoryzowała, co w tym przypadku jest o tyle istotne, że za historię jej życia ma nam wystarczyć okres niespełna trzech lat.
Stara się przyjrzeć konsekwencjom, jakie niesie dla człowieka świadome i otwarcie przyznanie się do swojej przynależności: klasowej, rodzinnej, religijnej, narodowej czy językowej.
- Machine & Art NOW Ltd., Ostrożnie! Człowiek w środku, Dyrektor artystyczny: Leung Kei-Cheuk (GayBird), Spektakle: 17 października (godz. 21.00), 18 października (godz. 19.00), Browar Mieszczański
Pudełko z kartonu jest jednym z głównych bohaterów spektaklu „Ostrożnie! Człowiek w środku”, wymyślonego i zrealizowanego przez GayBirda.
GayBird, jeden z najważniejszych artystów multimedialnych Azji, łączący sztukę dźwiękową, wizualną i performatywną, zaprasza wrocławską publiczność do uczestnictwa w kolejnym interdyscyplinarnym projekcie site-specific.
Widzowie, wędrując po specjalnie skonstruowanych przestrzeniach performatywnych, będą mogli obserwować rzeczywistość wykreowaną przez artystę.
Ostateczna jej forma połączy kilka elementów: instalację, ruchome obrazy i dźwięk, uzupełniony występami muzycznymi na żywo. W centrum uwagi znajdą się zaś owe kartonowe pudełka.
Wizualnie nawiązując do cegieł – podstawowego budulca przestrzeni Wrocławskiego Browaru – stworzą napięcie między kruchością a wytrzymałością.
