Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Patrząca w lustro sroka wie, że widzi w nim samą siebie, a nie inną srokę, a to naprawdę nie byle co - tzw. test lustra, który jest najbardziej znaną metodą badania samoświadomości, poza srokami zdołały „zdać” jedynie niektóre gatunki naczelnych, delfiny oraz świnie.
Inne ptaki z rodziny krukowatych również są niezwykle inteligentne, a w testach zdolności poznawczych wypadają tak dobrze, jak goryle i szympansy.
Na filmie, który zamieszczamy poniżej, możesz zobaczyć jak kruk radzi sobie z zabawką, tzw. separatorem.
Krukowate potrafią też używać narzędzi, np. patyków, stosować zdobyte umiejętności w nowych okolicznościach i ułatwiać sobie życie na różne sprytne sposoby. Wrony i gawrony zrzucają na przykład orzechy włoskie z dużej wysokości na chodnik (a nie trawnik), by rozbić skorupkę, a sroki wykorzystują do budowy gniazd błyszczące wstążki i niewielkie metalowe przedmioty.
Tak naprawdę krukowate są... kolorowe
Warto także wiedzieć, że tylko nam wydają się czarne lub prawie czarne. Dla siebie nawzajem mienią się rożnymi kolorami, bo ich oczy, w przeciwieństwie do naszych, dostrzegają ultrafiolet.
Jakie ptaki z rodziny krukowatych możemy spotkać we Wrocławiu?
We Wrocławiu i jego okolicach możemy spotkać kilka gatunków ptaków z rodziny krukowatych, które, nawiasem mówiąc, są kuzynami wróbli: jedne i drugie należą do rzędu wróblowatych.
Na trawnikach, w parkach i przy śmietnikach widujemy wrony siwe, gawrony, sroki i kawki, natomiast kruki trzymają się od nas z daleka. W centrum miasta nie da się ich spotkać, unikają nawet miejskich parków, ale można je zobaczyć na peryferiach, zwłaszcza na krawędzi lasu i w kępach drzew między polami. Ostatnio, dzięki temu, że od kilkudziesięciu lat są objęte ścisłą ochroną, trochę ich nawet przybyło. Do rodziny krukowatych należą też sójki, które coraz częściej bywają w miastach, i orzechówki, które wolą lasy, ale wyglądają całkiem inaczej niż gawrony czy kruki, a więc nie da się ich z nimi pomylić.prof. dr hab. Cezary Mitrus z Instytutu Biologii Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
Kruk (Corvus corax)
Jest mniej więcej dwa razy większy od wrony i gawrona. To naprawdę wielkie, mocno zbudowane ptaszysko: ma od ok. 60 do 70 cm wysokości, a rozpiętość jego skrzydeł wynosi nawet 140 cm! Jest tak silny, że potrafi upolować małego zająca. Ma całkiem czarne pióra o metalicznym, granatowo-fioletowo-zielonym połysku), masywny, czarny, zakrzywiony dziób, a pod nim „brodę” – kępkę dłuższych, nastroszonych piór na podgardlu.
– Kruki już zimą, w styczniu i lutym, mają okres godowy i to najlepszy moment, by oglądać ich powietrzne akrobacje. Warto, bo mimo swoich rozmiarów są bardzo zwinne, potrafią nawet obracać się w locie – mówi ornitolog.
Jaja pojawią się w gniazdach już na przełomie lutego i marca, a pisklęta wyklują się z nich po około trzech tygodniach.
Kruki łączą się w pary na całe życie. Nie są szczególnie towarzyskie, ale zimą można je spotkać w większych grupach. Choć nie przepadają za ludźmi, korzystają z tego, co zostawiamy, np. odpadków. Są wszystkożerne, jednak podstawą ich pożywienia jest padlina.
To właśnie one są najbardziej inteligentne spośród krukowatych. Z eksperymentów z ich udziałem wynika, że potrafią łączyć elementy wcześniej zdobytej wiedzy, by rozwiązywać nowe problemy!
Gawron (Corvus frugilegus)
Na pierwszy rzut oka wygląda tak jak kruk (również ma czarne pióra o metalicznym połysku), ale jest dużo od niego mniejszy, ma zdecydowanie smuklejszą sylwetkę i prosty, jasny (a dorosłych osobników niemal biały u nasady) dziób.
Gawrony w przeciwieństwie do kruków nie unikają miast i są niezwykle towarzyskie. Łączą się w ogromne stada. Jeśli widzisz na niebie, trawniku, krawędzi dachu albo drzewie mnóstwo czarnych ptaków naraz, to prawdopodobnie patrzysz właśnie na nie.
Gawrony tworzą także liczące po kilkaset par kolonie lęgowe, a na. topolach i jesionach, zakładają nawet po kilkadziesiąt gniazd na jednym drzewie, podkradając sobie wzajemnie materiały budowlane.
Jaja w gawronich gniazdach pojawią się w kwietniu, a pisklęta po 18-19 dniach.
Gawrony raczej nie lubią wędrować, zwłaszcza na duże odległości, ale we Wrocławiu, oprócz tych „naszych”, możemy spotkać także te, które przylatują do nas na zimę ze Wschodu.
Są wszystkożerne, jedzą ziarna, owoce i nie gardzą odpadkami kuchennymi, ale potrafią też zapolować na małe gryzonie, żaby czy jaszczurki.
– Choć widujemy te ptaki dość często, od kilkunastu lat notujemy gwałtowny spadek ich populacji, co prawdopodobnie wiąże się z tym, że są przepędzane przez ludzi. Może też chodzić o zmianę sposobu zasiewów, bo te ptaki chętnie korzystały z ozimin, a teraz dominują uprawy wiosenne – mówi prof. Mitrus.
Wrona siwa (Corvus corone)
Wrona czarna (Corvus corone coron), inaczej czarnowron albo wroniec, jest bardzo podobna do gawrona i ma podobne rozmiary, ale prawdopodobieństwo spotkania go we Wrocławiu jest niewielkie. Natomiast wrona siwa (Corvus corone) jest liczna w naszym mieście i ma popielaty brzuch i grzbiet, więc różni się od niego już na pierwszy rzut oka. Ma też masywniejszy dziób i krąglejszą sylwetkę. Jest wszystkożerna, ale jeśli ma wybór, stawia na małe ssaki, cudze pisklęta, owady, dżdżownice itd. Nie pogardzi odpadkami i padliną.
– Do kwestii zakładania gniazd wrony siwe podchodzą tak jak kruki: nie lubią tłoku, więc nie zakładają kolonii. W przeciwieństwie do kruków nie unikają jednak ludzi i można je spotkać nawet w centrum miasta. Choć we Wrocławiu pojawiły się dopiero w latach 70., szybko przystosowały się do miejskiego życia, a do założenia gniazda wystarczy im nawet pojedyncze drzewo – mówi prof. Mitrus.
Jajka we wronich gniazdach pojawią się w połowie kwietnia, a pisklęta niecałe trzy tygodnie później.
Sroka (Pica pica)
Ze swoim kontrastowym, czarno-białym ubarwieniem jest tak charakterystyczna, że nie da się jej pomylić z żadnym innym ptakiem z rodziny krukowatych, choć przypomina go sylwetką.
Sroki są towarzyskie i lubią zbierać się w stada, jednak - podobnie jak wrony i kruki, stawiają na własną posesję. Ich lejkowate gniazda mają charakterystyczny daszek, który chroni pisklęta przed deszczem i drapieżnikami.
Kawka (Corvus monedula)
Jest najmniejszym ptakiem z rodziny krukowatych, ma mniej więcej rozmiary gołębia. Nie jest jednolicie czarna – jeśli dobrze się przyjrzysz, zobaczysz, że boki szyi, głowy i karku są szare. Bardzo charakterystyczne są także jej oczy z bardzo jasną, srebrzystą tęczówką.
– W odróżnieniu od innych krukowatych kawki raczej nie zakładają gniazd na drzewach. Moszczą się w kominach, przewodach wentylacyjnych, dziuplach i różnych innych zakamarkach, które zastępują im coraz trudniej dostępne dziuple. – mówi ornitolog. – Łączą się w pary na całe życie i nawet gdy lecą, są bardzo blisko siebie.
Kawki są towarzyskie. Łączą się w stada, ale chętnie dołączają także do innych ptaków, np. gawronów. Jedzą owady, ślimaki, owoce, a tak naprawdę, zwłaszcza te, które mieszkają w miastach, wszystko, co znajdą. Jaja składają w kwietniu, a pisklęta pojawiają się po około 18 dniach.
Rozpoznaj ptaki po głosie
– Krukowate można rozróżniać także po głosie – podpowiada prof. Mitrus. – Wrony kraczą, kruki wydają głębokie, gardłowe odgłosy, gawrony ni to jęczą, ni to chrapią, a sroki skrzeczą.
