Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Wrocław wystartował z kampanią informacyjno-edukacyjną „Zróbmy miejsce dla wszystkich”, zwracającą uwagę na skrzydlatych mieszkańców naszego miasta.
Jakie ptaki mieszkają w naszym mieście?
Na osiedlach i w centrum Wrocławia najczęściej widujemy gołębie, wrony siwe i gawrony, ale w naszym mieście żyje także wiele innych ptaków.
Tuż obok nas mieszkają np. jerzyki, z czego często nie zawsze zdajemy sobie sprawę, bo nie brudzą i nie hałasują. W naszym sąsiedztwie żyją też m.in. jaskółki oknówki, szpaki, niepozorne kopciuszki albo sierpówki, którym zdarza się gnieździć na naszych balkonach, a nawet drapieżne pustułki, które traktują wysokie bloki jak skały.Anna Adamczyk, ornitolog
We Wrocławiu żyją też ptaki, które od naszych budynków bardziej sobie cenią parki, miejskie lasy, ogródki działkowe, ewentualnie bujną zieleń na spokojnych osiedlach. Należą do nich np. słowiki (niestety nie nucą na przystankach, wolą gęste zarośla), pleszki, zięby, muchołówki białoszyje, czyże, kukułki, sowy uszatki. Z kolei nad wodą możemy spotkać m.in. kokoszki wodne, kaczki krzyżówki i łabędzie.
Gniazda i budki
Żyjące we Wrocławiu ptaki zakładają swoje gniazda w najróżniejszych miejscach. Np. pustułki (podobnie jak wiele innych ptaków) wykorzystują szczeliny w elewacjach i inne zakamarki naszych domów, dlatego trzeba uważać na nie podczas remontów.
Ptaki, które wolą parki i lasy miejskie, wiją gniazda wśród gałęzi drzew i gęstych krzewów, mieszkają w dziuplach i wykrotach.
Skrzydlaci mieszkańcy Wrocławia korzystają też z przygotowanych dla nich budek, które zastępują im naturalne miejsca lęgowe. Do takich „mieszkań zastępczych” wprowadzają się nawet te drapieżne.
– Z okna swojego mieszkania na Popowicach mam widok na budkę z młodymi pustułkami – mówi ornitolożka.
Decydując się na powieszenie budki lęgowej, warto skonsultować się ze specjalistą, żeby takie lokum nie stało się dla ptaków śmiertelną pułapką. Chodzi m.in. o to, by lokatorzy się w niej nie przegrzali.
Czy ptaki są pożyteczne?
Ptaki, podobnie jak nietoperze, są niezwykle pożyteczne, bo zjadają gigantyczne ilości komarów i innych uciążliwych owadów. Jak czytamy w poradniku „Przewodnik do inwentaryzacji oraz ochrony ptaków i nietoperzy związanych z budynkami” , jeden jerzyk chwyta w ciągu dnia nawet 20 tysięcy owadów, a to oznacza, że w ciągu wiosny i lata zje ich 2,5 miliona (!).
Ptaki drapieżne polują z kolei na gryzonie, np. myszy. Pustułki nazywa się wręcz podniebnymi kotami. Z kolei sójkom zawdzięczamy… dęby.
– Żeby zrobić sobie zapasy, chowają żołędzie, a potem o nich zapominają – mówi ornitolożka. Podkreśla, że rzecz nie tylko w „pożyteczności” ptaków.
Każde zwierzę ma w przyrodzie swoją rolę, a to oznacza, że o żadnym ptaku nie można powiedzieć, że nie jest cenny.Anna Adamczyk, ornitolog
Ptaki są również ważną częścią naszego świata, nawet jeśli nie myślimy o nich na co dzień. Wystarczy sobie wyobrazić, jak bardzo nieswojo czulibyśmy się w parku, w którym nie słychać ich śpiewu.
Ptaki pod prawną ochroną
Do dbania o ptaki zobowiązuje nas prawo: ustawa o ochronie przyrody, o ochronie zwierząt, o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie, rozporządzenie w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, prawo budowlane i kodeks karny. Sprawy związane z dbaniem o nie m.in. podczas remontów reguluje również zarządzenie prezydenta Wrocławia z dnia 28 maja 2025 roku wprowadzające „Standardy ochrony ptaków i nietoperzy w przestrzeni miejskiej we Wrocławiu”
Więcej na ten temat przeczytasz w tekście „Jak zrobić remont przyjazny ptakom i nietoperzom?”
Co warto wiedzieć o ptakach z Wrocławia?
- W zoo (i w pobliżu, np. na krańcu Parku Szczytnickiego) mieszkają czaple siwe, które się tam stołują „na krzywy dziób”.
- Wrona siwa wprowadziła się do Wrocławia i innych miast kilka dekad temu i poradziła tu sobie świetnie, choć nie do końca wychodzi jej to na zdrowie: często żywi się naszymi śmieciami. – Jeśli my jemy chipsy, ptaki też je jedzą, bo wyjadają pozostawione przez nas resztki – mówi Anna Adamczyk.
- Ptaki w mieście śpiewają głośniej i z wyższą częstotliwością niż te, które mieszkają poza nim. Muszą się przebić ze swoimi piosenkami przez miejski szum. Co więcej, ptaki śpiewają „gwarą”. Np. rudziki z Wrocławia robią to nieco inaczej niż rudziki mieszkające w Tatrach.
- Gołębie, których jest w miastach mnóstwo, to często potomkowie uciekinierów z hodowli, w tym gołębi pocztowych.
- Mieszkające w mieście szpaki potrafią naśladować miejskie odgłosy. – Na barierce mojego balkonu siadał kiedyś o 4 rano szpak, który udawał… pociąg – mówi ornitolożka.
- Mieszkające we wrocławskich parkach żółciutkie dzwońce są często brane za kanarki, które uciekły komuś z klatki.
- Światło ulicznych latarni może dezorientować ptaki i wpływać na ich aktywność dobową, np. zabierają się za wyciąganie dżdżownic z trawnika o godz. 23, gdy powinny spać.
- Ogromnym zagrożeniem dla ptaków są duże przeszklenia, na których się rozbijają, dlatego warto oklejać specjalnymi naklejkami. – Te z sylwetkami ptaków drapieżnych, które się często widuje, nie sprawdzają się. O wiele lepsze są dość gęsto rozmieszczone kropki proponowane przez fundację Szklane Pułapki – mówi ornitolożka.
- O ptakach warto myśleć nie tylko przy okazji remontu i np. nie kosić trawników do zera, by rośliny miały szansę na nasiona (a więc pokarm dla ptaków), sadzić różnorodne krzewy, w tym dziką różę, która jest dla ptaków niczym twierdza.
- Warto też je poznawać, bo dzięki temu będziemy je lepiej rozumieć. Wiarygodnym źródłem informacji jest np. strona Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków. Dobrze przygotowany poradnik można też znaleźć na stronie Stołecznego Stowarzyszenia Ochrony Ptaków.
