Podczas spalania w konwencjonalnych piecach powstaje dużo szkodliwych dla zdrowia zanieczyszczeń, w tym pyły zawieszone, benzo(a)piranem, związki azotu i siarki. Wynika to w dużej mierze ze złej jakości paliwa stosowanego w piecu, jak również z nieodpowiednio przeprowadzonego procesu spalania. Warto więc zastosować się do kilku prostych wskazówek, które pozwolą nam nie tylko na oszczędności podczas zimy, ale przede wszystkim pozytywnie wpłyną na jakość powietrza, co przełoży się na nasze samopoczucie oraz zdrowie.
Zawsze sprawdzaj jakość węgla
Uchwała antysmogowa zakazuje stosowania niektórych rodzajów paliwa, jak np. węgiel brunatny, który ma niską wartość opałową i emituje dużo zanieczyszczeń. Mniej szkodliwy jest węgiel kamienny wysokiej jakości, posiadający odpowiednie certyfikaty i pozyskany od pewnego sprzedawcy. Zawsze należy kupować węgiel certyfikowany u sprawdzonych sprzedawców oraz zażądać dodatkowego dokumentu tzw. świadectwa jakości paliw stałych (do pobrania pod artykułem), którego wzór został uregulowany w rozporządzeniu Ministra Energii.
Na świadectwie jakości zawarta jest informacja, jakie są wymogi jakościowe dla danego rodzaju paliwa stałego i w jakim przedziale parametrów mieści się sprzedawany towar. Podanie przez sprzedawcę informacji niezgodnych z rzeczywistością może skutkować nałożeniem kary w wysokości od 10 tys. do 250 tys. złotych. Kopia świadectwa jakości, potwierdzona za zgodność z oryginałem przez sprzedawcę, musi każdorazowo zostać przekazana nabywcy i należy jej bezwzględnie zażądać. Natomiast oryginał sprzedawca musi przechowywać przez okres dwóch lat.
Z reguły węgiel o większym ziarnie jest lepszy do zwykłych pieców zasypowych, np. kostka, orzech czy groszek. Ekogroszek to odsiany, odkamieniony i odsiarczony groszek, dostosowany do kotłów podajnikowych, ale jego jakość zależy od producenta. Gorszy rodzaj węgla to miał, muły i flotokoncentraty węglowe, całkowicie zakazane między innymi ze względu na dużą wilgotność i zawartość szkodliwych metali ciężkich.
Zakaz spalania mokrego drewna
Od 1 lipca 2018 r. mieszkańców Wrocławia obowiązuje zakaz stosowania m.in.; biomasy stałej (drewna) o wilgotności powyżej 20 %. Stosowanie mokrego drewna to tylko pozorna oszczędność. Wydawać by się mogło, że mokre drewno będzie się palić dłużej. To jednak nieprawda, a dodatkowo - paląc mokre drewno - możemy dużo szybciej zniszczyć swój piec. Temperatura w piecu powinna być bowiem na tyle wysoka, by para wodna ulatniająca się do komina nie skropliła się. Im bardziej wilgotny jest opał, tym więcej pary wodnej i niższa temperatura pieca. Powoduje to zawilgocenie wewnętrznych ścian komina oraz samego pieca.
Obecność wody skroplonej na ścianach komina w połączeniu z szokami termicznymi, na jakie ściany komina są wystawione, może wywołać pękanie ścian komina i powstawanie szczelin, przez które spaliny będą wydostawać się na zewnątrz. Ponadto, palenie mokrym drewnem powoduje osadzanie się smoły pochodzącej z niego na wewnętrznych ścianach przewodu kominowego, co może skutkować problemami z rozpaleniem w piecu.
Spalanie wilgotnego drewna powoduje wreszcie większą emisję szkodliwych związków dla naszego zdrowia, niż spalanie drewna suchego. Wśród nich wymienić należy m.in.:
- Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne WWA, a w tym benzo-α-piren ( BaP) - silnie rakotwórczy.
- Pyły mineralne (PM10 i PM2,5), które mogą docierać do górnych dróg oddechowych, płuc oraz przenikać do krwi.
- Popioły i inne szkodliwe dla zdrowia związki.
Jak zmierzyć wilgotność drewna
Gdy chcemy mieć pewność, że drewno, które kupujemy do palenia jest wystarczająco suche, poprośmy sprzedawcę o określenie jego wilgotności przy pomocy wilgotnościomierza. Jeśli wyniki przekraczają graniczną wartość 20%, to lepiej by drewno było sezonowane jeszcze przez kilka tygodni. Jeśli brakuje nam pewności dotyczącej stanu wilgotności własnego drewna, możemy poprosić o jego zmierzenie w tartaku lub składzie drewna posiadającym wilgotnościomierz. Najlepiej mierzyć wilgotność tuż po przełupaniu polana - w środku jego długości, 4 cm od jednego oraz 4 cm od drugiego końca.
Czasem jednak, by sprawdzić czy drewno jest dostatecznie suche, nie potrzeba wcale specjalistycznych urządzeń. Przy wilgotności powyżej 23-25% wystarczy dotknięcie ręki, by odczuć, że drewno jest mokre
Dodatkowe rady i wskazówki
- Dla prawidłowego, szybszego suszenia drewna ważne jest rozłupanie jego pociętych kawałków. W innym przypadku drewno będzie schnąć dłużej oraz będzie podatne na atak grzybów powodujących zgniliznę.
- Drewno układamy korą "do góry", aby chronić je przed negatywnym wpływem deszczu lub śniegu.
- Jeśli kora oddziela się z trudem od drewna, oznacza to, że jest ono stosunkowo świeże. Z drewna suchego kora odpada znacznie łatwiej.
- Sezonowane drewno jest nieco ciemniejsze od świeżego tego samego gatunku. Barwa powinna być jednolita, ponieważ ciemne plamy mogą świadczyć o porażeniu przez grzyby rozkładające drewno.
- Jeżeli na próbę położymy kawałek drewna w palenisku a podczas spalania wydzielą się krople wody lub para wodna, a drewno będzie „świszczeć” przy jego spalaniu, oznacza to, że jego wilgotność jest zbyt wysoka i należy je dłużej suszyć.
– Mamy nadzieje, że osoby nadal palące w piecu mokrym drewnem zrozumieją, że robią sobie więcej krzywdy niż oszczędzają, gdyż koszty naszego zdrowia czy naprawy komina mogą być znacznie wyższe, niż zaoszczędzone na opale pieniądze – podkreśla Beata Merenda z Biura Ochrony Przyrody i Klimatu Departamentu Zrównoważonego Rozwoju UMW.
Stosowanie lepszego paliwa w piecach pozwoli przyczynić się do poprawy otaczającego nas środowiska, a tym samym naszego samopoczucia i zdrowia. Dzięki codziennym decyzjom i działaniom wszystkich mieszkańców, można osiągnąć efekt poprawy jakości powietrza w skali całego miasta.
