Rezydencjalna część zamku znajdowała się w miejscu dzisiejszego klasztoru Zgromadzenia Sióstr Szkolnych de Notre Dame przy ul. Św. Marcina. Tuż za zamkiem, po jego północnej stronie – tam dzisiaj jest przyklasztorny ogród, a za nim ulice Mieszka I i Sienkiewicza, było koryto jednej z odnóg Odry. Obwarowania ciągnęły się wzdłuż dzisiejszej ul. Świętokrzyskiej, a od południa dziedziniec zamkowy sięgał miejsca, gdzie dzisiaj stoi kościół pw. Św. Marcina. Świątynia to najlepiej zachowany obiekt z okresu istnienia zamku.
Poza tym widoczne są relikty muru, które biegły wzdłuż Odry, z pozostałościami budowli pałacowej z końca XIII w. Jednak dopiero zwiedzając podziemia klasztoru Sióstr Notre Dame przekonamy się o rozmachu i wyglądzie wrocławskiej siedziby Piastów oraz poznamy etapy jej rozwoju.
Wielki oktagon: kaplica, czy donżon
Siostry Szkolne de Notre Dame, które gmach przy św. Marcina zajmują nieprzerwanie od XIX wieku, zdecydowały o adaptacji podziemi na cele turystyczne. Najważniejsze pozostałości zamku – fundamenty 18-bocznego oktogonu i budynków przyległych kryją się w piwnicach i przyziemiu klasztoru.
Świetność kompleksu przypada na wiek XII i XIII. Za panowania Bolesława Wysokiego drewniany gród zmienił się w ufortyfikowaną, murowaną rezydencję. – Książę Bolesław Wysoki był światłym, wykształconym władcą. Przez wiele lat służył u boku cesarza Fryderyka Barbarossy, dużo czasu spędził na zachodzie Europy. Kiedy objął władzę nad Śląskiem, do jego zarządzania – także w sferze budownictwa, wykorzystywał rozwiązania oglądane na Zachodzie mówi prof. Małgorzata Chorowska z Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej. - W okresie jego rządów na Ostrowie Tumskim powstała m.in. 18-boczna ceglana wieża. Historycy do dzisiaj spierają się, czy była to kaplica, czy też wieżowa rezydencja książęca, tak zwany donżon.
Mieszkanie Świętej Jadwigi
W XIII w. Wrocław jako siedziba władcy Śląska miał duże znaczenie, dzięki coraz większym wpływom Piastów Śląskich, którzy zabiegali o ponowne scalenie Polski w jeden organizm państwowy. Syn Bolesława – Henryk I Brodaty, miał w tym zakresie największe zasługi i był blisko osiągnięcia celu. On jeszcze rządził z zamku na Ostrowie Tumskim, gdzie mieszkał z żoną Jadwigą – dzisiaj świętą Jadwigą Śląską.
Przez niemal cały XIII wiek władcy Śląska modernizowali obiekty zamkowe, chociaż z różnym zapałem. Budowali także nowe siedziby książęce we Wrocławiu w miejscach, gdzie dzisiaj stoją gmach główny Uniwersytetu i Arsenał Miejski oraz w Legnicy.
Z czasem w obrębie zamku powstały budynki typowo mieszkalne, wygodniejsze do codziennego życia, wyposażone w system ogrzewania ciepłym powietrzem. Ich pozostałości także można obejrzeć w klasztorze. W tym okresie powstały także nowe kaplice zamkowe.
Od 1310 r. zamek był stopniowo oddawany Kościołowi - kapitule świętokrzyskiej i biskupstwu.
Ekspozycja kamiennych i ceglanych pozostałości w podziemiach klasztoru wzbogacona jest o plansze ze szczegółowymi, obszernymi opisami dotyczącymi zamku na Ostrowie Tumskim oraz makiety, które prezentują kolejne etapy jego rozbudowy.
Klasztor z ogrodem
Klasztor Sióstr de Notre Dame odwiedzają turyści, ale podziemia i ogród przyklasztorny to doskonałe miejsce na lekcje historii na temat średniowiecznego Wrocławia. Imponujący przyklasztorny ogród, w typowym dla Ostrowa Tumskiego układzie kwaterowym nawiązującym do XVIII-wiecznych ogrodów, także jest dostępny dla turystów i gości.
Nocleg i zwiedzanie
W budynku klasztoru można przenocować – znajduje się tu 70 miejsc dla gości, turystów indywidualnych i grup zorganizowanych w 2 i 3- osobowych pokojach z łazienkami oraz 2-3 pokojowych studiach. To komfortowe miejsce odpoczynku dla osób odwiedzających Wrocław. To również miejsce konferencji, spotkań (dwie sale konferencje mogą pomieść w sumie 90 osób), goście mogą korzystać z aneksów kuchennych oraz kaplicy.
Aby zwiedzić podziemia klasztorne należy się wcześniej umówić na wizytę (przejście trasy zajmuje około godziny) pod numerem tel. 71 322 78 67 i 509 265 098 lub drogą elektroniczną [email protected].
Fot. Janusz Krzeszowski
