Osoba ze szczególnymi potrzebami, czyli kto?
Różne grupy użytkowników przestrzeni miejskiej są, zdarza się, dotknięte pewnymi ograniczeniami. Napotykają na bariery, które w jednych przypadkach utrudniają, w innych uniemożliwiają dostęp do jakiegoś miejsca. Dotyczy to m.in. osób z niepełnosprawnościami. Ale nie tylko.
– W dowolnym momencie naszego życia, naszej biografii, możemy stać się osobą ze szczególną potrzebą. W związku z wiekiem, w związku z chorobą. Wystarczy, że jedną rękę sobie na nartach złamię i już potrzebuję innych możliwości funkcjonowania. Wystarczy, że idę z małym dzieckiem, pchając wózek. I już staję się osobą, która zupełnie inaczej patrzy na przestrzeń, w której do tej pory bez problemu funkcjonowała. Nie napotykała na żadne ograniczenia, żadne bariery. A nagle muszę wjechać gdzieś wózkiem – wyjaśnia Dariusz Szrejder z Biura Wrocław bez Barier.
Przeczytaj również: Na czym polega projektowanie uniwersalne?
Czego najbardziej brakuje osobom ze szczególnymi potrzebami?
– To, czego nam, osobom z dysfunkcjami, najbardziej brakuje, patrząc na projekty już zrealizowane, to możliwości dotarcia do tej przestrzeni. Jeżeli tworzymy plac zabaw, tworzymy siłownię, jakiekolwiek inne rozwiązania, dajmy szansę na to, żeby osoby niepełnosprawne, niedowidzące miały możliwość z tego skorzystać. (…) Dla nas najważniejsza jest możliwość dotarcia na miejsce – przekonuje Łukasz Siemież z Fundacji SENSoR.
W przypadku terenów zieleni (od kilku lat stanowiących najliczniejszą grupę projektów WBO), warto zwrócić uwagę np. na projektowane ścieżki.
– Powinniśmy unikać tych wszystkich ścieżek żwirkowych. One być może ładnie wyglądają, podczas gdy są niedostępne, trudne do przejścia. (...) Często warto zostawić twarde podłoże albo ubić podłoże, które jest naturalne w danej przestrzeni, w danym parku czy w okolicach placu zabaw – dodaje Małgorzata Franczak z Fundacji Eudajmonia.
Rozejrzyj się po osiedlu, porozmawiaj z innymi
Jak podkreśla Małgorzata Franczak, o dostępności warto pamiętać już na etapie myślenia o projekcie i dobrze jest skonsultować się z osobami, które takie specjalne potrzeby mogą mieć. – Ja nie mówię tu o jakichś audytach, nie wiadomo jakich konsultacjach, ale rozejrzeć się po osiedlu, zapytać sąsiada seniora, zapytać rodziców z małymi dziećmi… Żeby też mieć świadomość (…) na co warto zwrócić uwagę.
Jeśli nie przemyślałeś projektu aż tak szczegółowo – nie martw się.
– Jest też taki typ liderów, którzy nie mają konkretnej wizji projektu, tylko pomysł na projekt. Ale WBO jest także dla nich. Taki lider chciałby plac zabaw, ale nie wie absolutnie, jakie zabawki na nim umieścić, nie wie, jak go oświetlić, nie wie, jak do niego dojść. Wie, że dzieci chciałyby pójść do tego parku na plac zabaw. I świetnie. WBO jest także dla niego. W takim przypadku lider nie musi konsultować rzeczy, o których nie ma pojęcia, od tego jest Dariusz Szrejder, jestem ja, jest cały urząd – uspokaja Sebastian Wolszczak z Wydziału Partycypacji Społecznej.
Jak to będzie wyglądać?
Zgodnie ze znowelizowaną Ustawą o samorządzie gminnym, zasady uniwersalnego projektowania stały się elementem oceny formalnej projektów składanych w WBO. Przed dopuszczeniem do głosowania, twój projekt zostanie poddany pierwszej, ogólnej ocenie. Chodzi o to, by z samej swej definicji nie uniemożliwiał dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami.
Bardziej szczegółowej ocenie poddane zostaną później (już na etapie realizacji) projekty zwycięskie. – Wszystkie jednostki realizujące są już uprzedzone o tym, że przy projektowaniu i wykonawstwie projekty będą musiały uzyskiwać zgodę Biura Wrocław bez Barier – mówi Sebastian Wolszczak.
Przydatne aplikacje i linki
Dostępnościomierz – aplikacja pozwalająca ocenić dostępność budynku, lub mieszkania.
Jasnopis – narzędzie online, które ocenia zrozumiałość tekstu pisanego.
Wrocławskie Standardy Dostępności Przestrzeni Miejskich [pdf]
Wrocławskie Standardy Dostępności Przestrzeni Osiedlowych [pdf]
Ustawa z dnia 19 lipca 2019 o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami [pdf]
Jeżeli masz pytania na temat dostępności, chcesz się dowiedzieć więcej albo rozwiać swoje wątpliwości, możesz napisać do Małgorzaty Franczak z Fundacji Eudajmonia: [email protected].
