Astrobaza - czyli małe obserwatorium astronomiczne w Radomiu
Astrobaza została wybudowana w ramach Budżetu Obywatelskiego 2015. Projekt zgłosiła grupa młodych mieszkańców osiedla Południe. Inwestycja kosztowała wówczas nieco ponad 667 tys. złotych. W małym obserwatorium znajduje się obrotowa kopuła astronomiczna mieszcząca duży 14-calowy teleskop oraz dwa tarasy widokowe, na których można obserwować niebo przy pomocy teleskopów mobilnych. W budynku znalazła się również sala dydaktyczna dla 25 osób z czterema stanowiskami komputerowymi połączonymi z teleskopem na dachu.
Astrobaza w Radomiu. Fot. Łukasz Wójcik - UM Radom
W jednej z kolejnych edycji radomskiego Budżetu Obywatelskiego mieszkańcy zadecydowali także o doposażeniu Astrobazy w dodatkowy sprzęt, m.in. do astrofotografii. Placówka w tygodniu otwarta jest w stałych godzinach, organizuje także nocne obserwacje. Jednocześnie może przebywać w Astrobazie niewielka grupa osób, dlatego na zwiedzanie trzeba umawiać się telefonicznie.
Krzysztof Jarzyna ze Szczecina
Detroit ma Robocopa, Filadelfia ma pomnik Rockiego, a w Szczecinie stanął… Nie kto inny, jak Krzysztof Jarzyna ze Szczecina – Szef Wszystkich Szefów. Instalacja upamiętniająca kultową postać z filmu „Poranek Kojota”, powstała w ramach Szczecińskiego Budżetu Obywatelskiego 2019.
Odsłonięcie pomnika Krzysztofa Jarzyny, fot. Aleksandra Misiura.
Na pierwszy rzut oka przypomina klasyczny pomnik na cokole. Figura nie ma jednak twarzy. Dzięki temu, stając w odpowiednim miejscu i robiąc sobie pamiątkowe zdjęcie, każdy może na chwilę wejść w rolę Szefa Wszystkich Szefów. Budowa pomnika kosztowała 157,5 tys. złotych.
Przeczytaj więcej o odsłonięciu pomnika: Krzysztof Jarzyna ze Szczecina doczekał się swojego pomnika [ZDJĘCIA]
Permakulturowy miejski sad w Tychach
Na skwerze przy ul. Hlonda w Tychach powstaje sad. Będą tu rosły czereśnie, wiśnie, mirabelki, brzoskwinie, jabłonie, różne odmiany malin oraz jeżyny. Jest już pergola w kształcie kopuły, pomyślana jako podpora dla winorośli. Elementy małej architektury mają być wyłącznie naturalistyczne – takie jak kłody i siedziska z drewna. Sad miejski w Tychach to jedna z pierwszych tego typu inicjatyw w kraju, zrealizowanych ze środków budżetu obywatelskiego. Powstaje na działce o powierzchni blisko 2000 mkw, a w sadzenie roślin licznie zaangażowali się sami mieszkańcy.
Sad miejski w Tychach powstaje nie tylko z inicjatywy mieszkańców, ale i przy ich aktywnym udziale. Fot. Piotr Podsiadły.
Sad ma mieć charakter permakulturowy. Drzewa otoczone będą nasadzeniami niższej roślinności, tworzącej piętra krzewów i podszytu, analogicznie do tego jak wygląda to w naturalnym środowisku. Wiele z nich to stare odmiany, takie jak jabłoń kosztela.
Więcej o tym projekcie znajdziecie m.in. tutaj: Posadzone? Naturalnie – powstał sad miejski
Sauna nad Wisłą dla każdego
Jesienią ubiegłego roku w Porcie Czerniakowskim zacumowała pierwsza w stolicy pływająca miejska sauna. To inwestycja z budżetu obywatelskiego Warszawy. Wybudowała ją lokalna szkutnia.
Sauna Wisła zacumowana w Porcie Czerniakowskim. Fot. Zarząd Zieleni m. st. Warszawy
Sauna Wisła przystosowana jest do potrzeb osób niepełnosprawnych i częściowo bezpłatna. Jest czynna od 6 rano do północy i codziennie oferuje mieszkańcom 6 godzin bezpłatnego saunowania (obowiązuje rezerwacja). Latem i wiosną ma być możliwe wypłynięcie sauną na rzekę.
Wieża widokowa na dawnych gliniankach
Poznańskie Szachty to teren dawnych wyrobisk gliny, obecnie odzyskany przez dziką przyrodę. 160 ha zieleni oraz 40 stawów. W 2018 roku oddano tu do użytku 25-metrową wieżę widokową, a u jej podnóża ścieżkę edukacyjną, przybliżającą historię Szacht. Inwestycja kosztowała ponad 1,3 mln złotych i przekroczyła kwotę dostępną w budżecie obywatelskim, ale miasto dołożyło do tej inwestycji. Dlaczego był to dobry pomysł, najlepiej zobaczyć samemu. Na YouTube znajdziecie kilka filmów pokazujących Szachty i wieżę widokową w pełnej krasie.
– Nie było łatwo. To projekt innowacyjny. Poza tym okazało się, że koszty budowy wieży widokowej były zdecydowanie większe niż zakładała początkowa wycena. Pomógł nasz fundusz rezerwowy, który stworzyliśmy w ramach Budżetu Obywatelskiego. Dzięki temu udało się dołożyć pieniądze, a dzisiaj możemy cieszyć się z tego pięknego kompleksu - mówił podczas otwarcia wieży Patryk Pawełczak, dyrektor Gabinetu Prezydenta Urzędu Miasta Poznania.
Przeczytaj więcej na ten temat tutaj: Szachty Tower
Mechofiltr, geodezyjny zabytek i strażacki poligon
Parę niecodziennych projektów wygrało także ostatnie edycje budżetów obywatelskich w 2020 i 2021 roku. Większości z nich nie mamy jak pokazać (znajdują się jeszcze w realizacji), same pomysły są natomiast na tyle nieoczywiste, że warto o nich wspomnieć.
W Łodzi przy ulicy Katedralnej powstanie Mechofiltr. To przypominający duży billboard panel, wypełniony mchem. Mech ma przyciągać pył i oczyszczać powietrze. Jak przekonują autorzy projektu – kilkanaście metrów kwadratowych mechofiltra ma wydajność w oczyszczaniu powietrza zbliżoną do 275 drzew. Więcej o tym projekcie przeczytacie tutaj: MECHOFILTR - instalacja zielonego billboardu filtrującego powietrze w walce ze smogiem.
W Bytomiu powstaje z kolei park edukacyjny poświęcony geodezji. Inspiracją do jego powstania był niepozorny granitowy słupek geodezyjny. Wyznaczony został w 1852 roku. Geodeci wykonywali pomiary ze stojącej nad nim wieży triangulacyjnej. Był to punkt początkowy układu współrzędnych na Górnym Śląsku, używany jeszcze do 2000 roku, swoiste geodezyjne centrum Górnego Śląska. To względem niego wymierzono m.in. wszystkie górnośląskie kopalnie. Teraz odbudowana wieża triangulacyjna ma pełnić funkcje widokowe. Więcej na ten temat przeczytacie tutaj: „Miejsce początku” górnośląskiego przemysłu znajduje się w Bytomiu. To punkt triangulacyjny w Suchej Górze.
W Bielsku-Białej mieszkańcy zadecydowali natomiast w budżecie obywatelskim o budowie… poligonu strażackiego. Będzie służył zarówno ochotniczej, jak i Państwowej Straży Pożarnej. Miasto przeznaczyło na ten cel 1,5-hektarową działkę. Poligon ma zostać wyposażony w unikatowe na skalę kraju wyposażenie.
Dodatkowo powstają tu tory przeszkód dla najmłodszych adeptów pożarnictwa, czyli Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych.
Nie tylko „ekstrasy”
Jak kraj długi i szeroki, przez Polskę od lat przetacza się dyskusja o tym czy budżety obywatelskie powinny służyć inwestycjom bardziej elementarnym i potrzebnym, czy wręcz przeciwnie – pomysłom na „coś więcej”. Przykładów na praktyczne, choć mniej widowiskowe wykorzystanie tego typu środków, jest co niemiara. Mieszkańcy miast i miasteczek finansują z budżetów obywatelskich przebudowę chodników, zakup ambulansów dla pogotowia czy rozbudowę schronisk dla zwierząt.
Jednym z takich miejsc, konsekwentnie dotowanych przez mieszkańców, jest legnickie schronisko dla zwierząt. W ubiegłym roku dzięki środkom z Legnickiego Budżetu Obywatelskiego wybudowano w nim koci azyl i psi wybieg. W poprzednich edycjach LBO, legniczanie wyposażyli schronisko m.in. w materace ortopedyczne, lampy bakteriobójcze, stoły do zabiegów czy tunele zręcznościowe dla zwierzaków.
Zaproponuj na co wydać pieniądze z Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego
Nabór projektów trwa do 14 lutego. O tym jak zgłosić projekt, przeczytacie w artykule Zgłaszajcie projekty do WBO 2022. Głosowanie odbędzie się w dniach 23 września – 10 października.
