Dla branży startupowej, sektora publicznego, korporacji i inwestorów, to obowiązkowa lektura. Na 72 stronach publikacji z udziałem 16 ekspertów i 1400 respondentów – autorzy 6. edycji raportu „Polskie Startupy. 2020 Covid Edition” przeanalizowali jak epidemia koronawirusa wpłynęła na kondycję polskich innowacyjnych przedsiębiorstw. Badanie pokazuje jakie możliwości wsparcia finansowego oferowane przez państwo okazały się najlepsze i co w tej branży może wydarzyć się w najbliższych miesiącach.
Tomasz Snażyk, prezes Fundacji Startup Poland, podkreśla, że wyniki i wnioski z raportu są całkiem optymistyczne i pokazują, że środowisko startupowe naprawdę nieźle radzi sobie ze skutkami pandemii.
– Naturalnie, są branże, które odczuły wpływ pandemii bardziej niż przeciętnie, ale przeważają takie, których COVID-19 nie dotknął wcale, albo wręcz znacznie zwiększył jej obroty i zyski – dodaje.
Rollercoster na rynkach czyli, Top 10. najważniejszych faktów z raportu
Autorzy badania podkreślają, że pandemia spowodowała na rynkach światowych istny rollercoster. Sytuacja ta dotyczy również Polski. Jedni znacząco odczuli spowolnienie gospodarki, inni podwoili lub potroili sprzedaż swoich usług czy produktów.
- Percepcja wpływu pandemii na działanie startupów jest bardzo podzielona: 39% z nich ocenia ją negatywnie, 34% – pozytywnie.
- Nowi odbiorcy (56%) i lepsza sprzedaż (48%) w połączeniu z utrzymaniem kadry to sygnały sukcesu startupu w dobie pandemii.
- Brak nowych odbiorców usług lub produktów (53%) bądź spadki sprzedaży (35%) to jasny sygnał pogorszenia sytuacji z powodu pandemii.
- W zdecydowanej większości startupy nie zamierzają zwalniać pracowników (63%) – tylko 6% planuje redukcje.
- Dwie trzecie firm nie skorzystało z tarcz antykryzysowych. Te z firm, które ich użyły, sięgały przede wszystkim po pożyczki (73%) lub zwolnienia z ZUS (52%).
- Ponad jedna czwarta firm zmieniła model biznesowy, widząc nowe szanse przychodowe lub zmianę w relacjach z klientami.
- 60% startupów oczekuje zwiększenia wsparcia ze strony państwa. Powinno ono dotyczyć możliwości pozyskania finansowania, ale również zachęt podatkowych czy programów akceleracyjnych. Dostrzegana też jest potrzeba uproszczeń podatkowych („estoński CIT”).
- Aż 80% startupów korzysta ze środków własnych, jeśli chodzi o finansowanie działalności.
- Niemal jedna trzecia startupów (32%) generuje obecnie przychody większe niż rok temu.
- 49% startupów prowadzących rozmowy z funduszami w sprawie pozyskania finansowania w momencie wybuchu pandemii ocenia, że miał on wpływ na proces fundraisingu.
Koronawirus a działalność startupów
Dane pokazują, że sektor nowoczesnych, cyfrowych rozwiązań, które często są istotą działalności startupów, znajduje się w stosunkowo niezłej sytuacji, w porównaniu z wieloma innymi branżami.
Więcej niż co czwarty startup deklaruje, że nastanie pandemii w żaden sposób nie zmieniło sposobu jego funkcjonowania, a co za tym idzie, że jest on nadal oparty na założeniach i planach przyjętych przed jej wybuchem.
Źródło: Raport Polskie Startupy 2020. Covid Edition
Co zmieniło się na lepsze?
Autorzy zauważają, że w ogólnym ujęciu społeczno-ekonomicznym pandemia COVID-19 odbierana jest rzecz jasna negatywnie. Tymczasem przedstawiciele startupów zapytani o to, czy w ogóle odczuwają jakiekolwiek pozytywne skutki pandemii, wymieniają ich nawet kilka.
Źródło: Raport Polskie Startupy 2020. Covid Edition
Autorzy raportu zwracają uwagę, że analiza danych w podziale na poszczególne branże pokazuje wiele ciekawych zależności. Firm, które nie wskazały w badaniu żadnych skutków negatywnych pandemii, jest całkiem sporo. Potwierdza to tezę, że polskie startupy radzą sobie nieźle w obecnej, wyjątkowo trudnej sytuacji, choć oczywiście są segmenty rynku, które radzą sobie bardzo dobrze, ale są i takie, które przeżywają duże kłopoty.
- Całkiem nieźle wypadają branże greentech oraz cleantech, a co za tym idzie – startupy tworzące produkty i rozwiązania na jej potrzeby. Tu na pozytywne skutki pandemii wskazuje aż 40%. startupów. Równocześnie jednak identyczny odsetek tych podmiotów ocenia wpływ koronawirusa jako zły, z czego 20% w stopniu znaczącym.
- Bardziej jednoznacznie wypadają startupy zajmujące się cyberbezpieczeństwem (43% ocen bardzo i 43% raczej pozytywnych).
- Świetnie radzi sobie także branża e-sportowa. Aż 75% związanych z tym obszarem startupów wskazało na raczej pozytywne lub bardzo pozytywne skutki koronawirusa dla ich biznesu, co istotne – również przy zerowym odsetku deklaracji negatywnych.
- Optymistycznie rysuje się także sytuacja pokrewnej grupy startupów – zajmujących się gamingiem (np. producenci gier). Wśród nich co piąty wskazuje na znaczące polepszenie swojej sytuacji, a kolejne 60% na pewne polepszenie, przy jednoczesnym zerowym odsetku ocen negatywnych. Również co piąty startup w tej branży nie odczuł żadnego wpływu pandemii na swoją działalność.
- Jedna trzecia firm oferujących rozwiązania z zakresu VR lub AR (wirtualna lub rozszerzona rzeczywistość) ocenia sytuację raczej pozytywnie, a 17% umiarkowanie negatywnie. Co drugi ankietowany w tej kategorii wskazał, że pandemia w żaden sposób nie wpłynęła na jego działalność.
- Kryzys zdrowotny przekłada się na działalność medtechów – 44% z nich wskazuje na dobre aspekty pandemii dla swojego biznesu, z czego 16% ocenia je zdecydowanie pozytywnie. Ocen negatywnych jest tu 28%. Firmy biotechnologiczne radzą sobie nieco gorzej, choć i tu bilans wychodzi na plus (43% ocen pozytywnych do 28% negatywnych). Dość dobrze radzi sobie również e-commerce (46% wskazań pozytywnych, z czego jednak tylko 8% zdecydowanie optymistycznych). Przewaga optymizmu widoczna jest również wśród fintechów i insuretechów (dokładnie połowa z nich ocenia sytuację dobrze, a niemal jedna trzecia – źle).
- Aż 63% startupów z sektora agrotech nie odczuło żadnych skutków kryzysu, podobnie jak co drugi podmiot działający w obszarze social mediów, a także rozrywki oraz niemal połowa z obszaru martech (marketing technology). Choć w tym ujęciu rekordzistami są firmy funkcjonujące w obszarze sportu (71% neutralnych wskazań).
- Wśród segmentów rynku radzących sobie gorzej w pandemii można wskazać na startupy oferujące usługi z zakresu HRtech (64% negatywnych ocen) i blockchain/DLT (66%, z czego połowa bardzo negatywnych). Trudności przeżywają obecnie również takie sektory jak: foodtech (55%, w tym 33% to oceny bardzo negatywne), transport (43%) oraz turystyka (40%).
Co zmieniło się na gorsze?
Z badania wynika, że wśród startupów, które oceniają wpływ pandemii jako negatywny lub bardzo negatywny, ponad połowa (53%) za swoją największą bolączkę uznaje obecnie niemożność pozyskania nowych odbiorców dla swoich produktów i usług.
Źródło: Raport Polskie Startupy 2020. Covid Edition
Z raportu dowiemy się, że zmiany kadrowe to dla firm zawsze wyzwanie i niejednokrotnie spore komplikacje.
Źródło: Raport Polskie Startupy 2020. Covid Edition
Pandemia a biznes
Autorzy publikacji przytaczają wyniki z raportu „European Payment Report 2020”, opublikowanego pod koniec września bieżącego roku przez firmę Intrum: aż 82% badanych firm przyznaje, że zaakceptowało wydłużony czas płatności, by nie zepsuć relacji ze swoimi klientami.
– Badanie to pokazało również, że 58% przedsiębiorców z sektora MŚP i 48% dużych firm odnotowuje problemy z płynnością finansową z powodu niewypłacalności kontrahentów. Szczęśliwie, na razie kłopoty te omijają polskie startupy – zdecydowana większość z nich (86%) nie spotkała się do tej pory z prośbą któregoś klienta o udzielenie ulgi czy odroczenie płatności z uwagi na trwający pandemiczny kryzys. Należy mieć nadzieję, że ta komfortowa, ale unikalna na tle większości branż sytuacja się utrzyma – podkreślono.
Co czwarty z polskich startupów deklaruje, że pandemia koronawirusa przyczyniła się do zmiany dotychczasowego modelu biznesowego.
Źródło: Raport Polskie Startupy 2020. Covid Edition
W raporcie zwrócono uwagę, że mimo relatywnie dobrej sytuacji biznesowej polskich startupów, w ocenie zmian dotyczących procesów pozyskiwania finansowania opinie startupowców są najczęściej neutralne lub negatywne; 44% z nich nie zauważa zmian w tym obszarze. Równocześnie aż 37% już deklaruje, że w ich percepcji o zewnętrzne finansowanie jest obecnie coraz trudniej. Niemal jedna piąta odnotowuje z kolei zmiany, tyle że na lepsze (19%).
Rządowe tarcze raczej nie dla startupów
Autorzy podkreślają, że z państwowej pomocy stosunkowo rzadko korzystały startupy – niemal dwie trzecie z nich nie skorzystało z rozwiązań oferowanych w ramach tarcz antykryzysowych.
– Jeśli zestawimy tę informację z danymi dotyczącymi wpływu pandemii na ich biznes, można postawić tezę, że wiele było w na tyle dobrej sytuacji, że nie kwalifikowały się do tego rodzaju wsparcia, gdy trzeba było wykazać znaczący spadek obrotów – w ujęciu kwartalnym bądź rok do roku – napisano w raporcie.
Te podmioty, które sięgnęły po instrumenty pomocowe z tarczy, w większości (73%) zdecydowały się na pożyczkę na finansowanie bieżącej działalności. Nieco ponad połowa ankietowanych (52%) skorzystała ze zwolnienia z opłacania składek ZUS. Tylko kilka procent firm w tej grupie szukało oszczędności, zwalniając pracowników (6%) lub wysyłając ich na przymusowe urlopy wypoczynkowe (1%).
Z drugiej strony aż 60% ankietowanych oczekiwałoby zwiększenia pomocy ze strony państwa.
Źródło: Raport Polskie Startupy 2020. Covid Edition
Trudno znaleźć pieniądze
Na pytanie: jak oceniasz zmiany rynku w kwestii finansowania startupów, 37% przepytanych twórców startupów odpowiedziało, że coraz trudniej jest znaleźć finansowanie.
– Startupy tworzą innowacyjne, bardziej czasochłonne rozwiązania i z założenia nie przynoszą dochodu na wczesnym etapie swojego rozwoju, który często zależy od pozyskania finansowania z funduszy VC. Dlatego rozwiązania pomocowe dla startupów powinny być zaprojektowane osobno, z uwzględnieniem ich specyfiki, adekwatnie do ich potrzeb – uważają autorzy raportu.
Karolina Buratyńska, General Manger Biotts SA zauważa w publikowanym raporcie, że początek pandemii zahamował rynek VC w Polsce i sprawił, że większość inwestorów postanowiła wstrzymać się z transakcjami.
Źródło: Biotts Od lewej strony stoją: Paweł Biernat, Jan Meler, Karolina Buratyńska z wrocławskiej spółki Biotts
– Jednak znaleźli się i tacy, którzy przyjęli zupełnie odwrotną strategię. Inwestorzy nie zniknęli z rynku, jednak bardzo wyhamowali z nowymi przedsięwzięciami. Spółka Biotts SA, którą reprezentuję, znalazła się w tym bardzo wąskim gronie startupów, które w COVID-owym czasie otrzymały środki na rozwój oraz komercjalizację stworzonych w Biotts technologii – dodaje Karolina Buratyńska.
Czytaj także:
- Wrocławski Biotts i amerykański Balanced Biotech walczą z rakiem piersi
- Rozwój terapii przeciwcukrzycowych i leki przez skórę. Wrocławski Biotts z projektem za 15 mln zł
Zaproszenie na Startup Wrocław: Ewolucje – nowa rzeczywistość 2020. Już 2 grudnia
Wyniki raportu „Polskie Startupy 2020. Covid Edition” omówi prezes Fundacji Startup Poland – Tomasz Snażyk – podczas e-konferencji Startup Wrocław: Ewolucje – nowa rzeczywistość 2020.
- Spotkanie zaplanowano online, 2 grudnia 2020 r. od godz. 10:00. Obowiązuje rejestracja.
Konferencja będzie dyskusją o zmianach, które przyniósł rok 2020 dla ekosystemu innowacji: z punktu widzenia finansowania, doradztwa, polityki startupowej i biznesu.
Startup Wrocław: Ewolucje – nowa rzeczywistość 2020 online
Wydarzenie online
Czytaj także:
