Stanowisko prezydentów Unii Metropolii Polskich ws. uchodźców

Prezydenci dwunastu największych polskich miast przygotowali apel, w którym deklarują gotowość udzielenia pomocy Afgańczykom, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia swojego kraju. Samorządowcy akcentują, że przy każdym kryzysie migracyjnym wyrażali wolę współdziałania z administracją rządową i organizacjami społecznymi na rzecz uchodźców.

„Wyraziliśmy ją m.in. w 2015 roku w stanowisku dotyczącym relokacji i przesiedleń uchodźców, w 2017 roku w deklaracji o współdziałaniu w dziedzinie migracji czy w 2020 roku - w apelu na temat wsparcia ofiar pożaru obozu w Morii. Deklaracje są nadal aktualne, szczególnie w dobie kryzysu humanitarnego w Afganistanie” – piszą prezydenci w stanowisku opublikowanym 23 sierpnia 2021 roku.

Prezydenci miast podkreślają: „Z całą odpowiedzialnością powtarzamy, że realizacja zarówno systemowych, jak i doraźnych form pomocy cudzoziemcom nie jest możliwa bez decyzji na poziomie rządowym. Konkretny udział samorządów w realizacji zadań musi być ustalony z uwzględnieniem zasad ustrojowych, regulujących podział kompetencji pomiędzy samorządem a administracją rządową. To do Rady Ministrów należą pierwsze decyzje, w których określone zostaną, w porozumieniu z samorządami, standardy realizacji i sposoby finansowania tego typu zadań. Koniecznym jest przygotowanie dla samorządów ścieżki prawnej oraz modelu finansowania takich działań. Dopiero po uzgodnieniu zasad i zakresu współpracy, miasta UMP będą mogły szczegółowo określić skalę swojego zaangażowania w pomoc uchodźcom z Afganistanu”.

Dokument podpisali prezydenci 12 największych polskich miast, w tym prezydent Wrocławia, Warszawy, Gdańska, Poznania, Lublina, Katowic, Krakowa, Łodzi, Rzeszowa.

Wrocław wspiera migrantów

Wrocławskie instytucje miejskie realizują wiele działań i programów wsparcia dla uchodźców. W Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej pilotuje je Zespół ds. Osób Bezdomnych i Uchodźców.

Zespół zajmuje się osobami, które mają status uchodźcy lub są objęte ochroną uzupełniającą zgodnie z odpowiednimi przepisami.

Taki status nadaje cudzoziemcom Urząd ds. Cudzoziemców i to on decyduje, która z tych dwóch form ochrony otrzymają. Osoby o statusie uchodźcy i objęte ochroną uzupełniającą mają te same uprawnienia do korzystania z pomocy.

- W roku 2020r nie odnotowaliśmy żadnych spraw związanych z uchodźcami. Jednak w ostatnim czasie obserwujemy wzrost postępowań administracyjnych dotyczących udzielenia pomocy (w oparciu o ustawę o pomocy społecznej) cudzoziemcom – informuje Agata Dzikowska z biura prasowego Urzędu Miejskiego Wrocławia. - Na koniec sierpnia 2021 prowadzimy 17 spraw dotyczących kilkudziesięciu osób, pochodzących między innymi z Białorusi, Ukrainy, Libanu, Palestyny.

Oznacza to, że do MOPS-u złożono w tym roku 17 wniosków o objęcie Indywidualnym Programem Integracyjnym (prowadzonym przez MOPS dla uchodźców i osób objętych ochroną uzupełniającą). Złożyły je osoby o nadanym przez urząd ds. cudzoziemców statusie. Wniosek składa się w terminie 60 dni od uzyskania statusu. Pięć wniosków dotyczących dziewięciu osób, w tym trojga dzieci, zostało już rozpatrzonych, i podjęto decyzję o udzieleniu pomocy finansowej.

Szkolenia, posiłki, praca

W ramach posiadanych uprawnień cudzoziemiec objęty ochroną międzynarodową ma prawo korzystać z pomocy w postaci Indywidualnego Programu Integracyjnego. Obejmuje on nie tylko wsparcie finansowe, ale również pomoc w postaci pracy socjalnej czy kontaktu ze specjalistami (np. prawnik, psycholog) w ramach potrzeb. Dodatkowo cudzoziemiec może korzystać ze wsparcia w postaci innych świadczeń z pomocy społecznej zgodnie z kryteriami ustawowymi:

• zasiłku celowego,
• zasiłku okresowego,
• zasiłku stałego;
• opłacenie składki na ubezpieczenie zdrowotne i etc., takich, jakie przysługują obywatelom Polski.

Wrocławskie Centrum Integracji oraz Klub Integracji Społecznej (na mocy zapisów ustawy z dnia 13 czerwca 2003 roku o zatrudnieniu socjalnym) mogą przyjmować i wspierać między innymi „uchodźców realizujących indywidualny program integracji, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, którzy podlegają wykluczeniu społecznemu i ze względu na swoją sytuację życiową nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych i znajdują się w sytuacji, powodującej ubóstwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym."

Agata Dzikowska, biuro prasowe UM Wrocław: - W zajęciach WCI przy ul. Strzegomskiej 49 we Wrocławiu, uczestnikom umożliwiamy miedzy innymi:

• udział w codziennych, 6- godzinnych zajęciach szkolenia umożliwiającego zdobycie kwalifikacji zawodowych;
• wsparcie doradcy zawodowego i psychologa oraz pomoc prawną;
• bezpłatne przejazdy środkami komunikacji miejskiej;
• codzienny obiad;
• comiesięczną wypłatę ok. 1000 zł ze środków Funduszu Pracy;
• płatne trzymiesięczne staże zawodowe (1240 zł/m-c);
• oferty zatrudnienia.

Migranci uczestniczą także w zajęciach Klubu Integracji Społecznej, który Gmina Wrocław prowadzi przy ul. Skoczylasa 8 we Wrocławiu, w ramach projektu "Klub Integracji Społecznej we Wrocławiu", (na który Gmina Wrocław pozyskała środki z Unii Europejskiej). Spotkania obejmują między innymi:

• udział w codziennych 6- godzinnych szkoleniach zawodowych
• wsparcie doradcy zawodowego i psychologa, pomoc prawną, zajęcia sportowe,
• wyjścia integracyjne
• codzienny poczęstunek oraz obiad
• zwrot kosztów dojazdów na zajęcia
• comiesięczną wypłatę stypendium od 650 zł do 960 zł
• płatne dwumiesięczne praktyki zawodowe (ok. 1490 zł/m-c).
• oferty zatrudnienia

Do uczestnictwa w zajęciach w WCI lub KIS uchodźcy kwalifikowani są po spełnieniu kryterium, jakim jest decyzja Szefa Urzędu ds Cudzoziemców o nadaniu statusu uchodźcy (lub co najmniej o udzieleniu ochrony uzupełniającej).

 Wrocławskie Centrum Integracji oraz Klub Integracji Społecznej, pod względem organizacyjnym oraz finansowym są w stanie przyjąć wymagających wsparcia uchodźców, co umożliwi integrację społeczną oraz zawodową z mieszkańcami Wrocławia.

Kalendarium wybranych wydarzeń organizowanych przez instytucje miejskie we Wrocławiu na rzecz migrantów

• W 2015 r. rozpoczęła pracę Grupa Dialogu Społecznego ds. uchodźców i migrantów;
• W grudniu 2016 r. w odpowiedzi na poruszający apel mieszkańców Aleppo, w piśmie do Ministra Spraw Zagranicznych, Prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz zadeklarował chęć bezpośredniej pomocy uchodźcom z Syrii i wyraził gotowość udzielenia schronienia i pomocy humanitarnej dla jednej rodziny.
• We Wrocławiu działają miejskie Punkty informacji i aktywności dla migrantów i migrantek WroMigrant, których operatorem jest Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego.
• Opublikowane zostały materiały informacyjne online oraz w formie papierowej. Online dostępny jest przewodnik WroMigrant dla migrantów i migrantek mieszkających we Wrocławiu w trzech wersjach językowych: polskiej, angielskiej oraz ukraińskiej, trwają prace nad przygotowaniem tłumaczenia na język rosyjski. Tematy omawiane w informatorze pokrywają się z zakresem konsultacji w punktach.
• W 2020 roku przeprowadzone zostało 5 szkoleń dla obywateli Białorusi prowadzonych przez konsultantów oraz prawniczkę punktu WroMigrant. Tematy szkoleń to: Legalizacja pobytu i pracy w Polsce, Wiza humanitarna i ochrona międzynarodowa, Z rodziną we Wrocławiu, Sprawy urzędowe we Wrocławiu.
• Od stycznia 2020 do września 2022 Gmina Wrocław/WCRS jest partnerem w projekcie reSTART w ramach Funduszu Azylu, Migracji i Integracji (FAMI), którego liderem jest Fundacja Ukraina, a partnerami w projekcie są: ARAW, Fundacja MODE, Kalejdoskop Kultur. Działania w projekcie reSTART obejmują: działania informacyjno-doradcze, działania dla szkół i studentów, naukę języka polskiego, działania adaptacyjne, aktywizację zawodową, działania integracyjne i kampanię informacyjną na temat oferty projektu.
• z inicjatywy WCRS została nawiązana współpraca z Dolnośląskim Urzędem Wojewódzkim we Wrocławiu. Od lipca 2020 do sierpnia 2021 odbyły się 2 spotkania przedstawicieli DUW, WCRS, punktów informacyjnych we Wrocławiu (WroMigrant, Instytut Praw Migrantów/Fundacja Ukraina, Stowarzyszenie Nomada) oraz Pełnomocniczek Prezydenta Wrocławia ds. mieszkańców pochodzenia ukraińskiego i białoruskiego na temat sytuacji i potrzeb migrantów we Wrocławiu oraz możliwości współpracy;
• W 2021 roku rozwijana była współpraca WCRS/WroMigrant z wydziałami Urzędu Miasta Wrocławia oraz instytucjami obsługującymi obcokrajowców, m.in. z Biurem Współpracy z Uczelniami Wyższymi, Wydziałem Spraw Obywatelskich, Departamentem Edukacji, Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej.
• W okresie pandemii Wrocławskie Centrum Zdrowia we współpracy z Wrocławskim Centrum Rozwoju Społecznego uruchomiło infolinię ze wsparciem psychologicznym w języku rosyjskim, ukraińskim i angielskim.
• W listopadzie 2020 odbyło się spotkanie z Urzędem Marszałkowskim i działaczką społeczności białoruskiej Inną Shulgą w sprawie obecnej sytuacji Białorusinów we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku. W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele Urzędu Miasta Wrocławia, Wrocławskiego Centrum Rozwoju Społecznego oraz pełnomocniczka ds. mieszkańców pochodzenia białoruskiego Tatsiana Andrushka.
• Od kwietnia 2021 roku Biuro Współpracy z Zagranicą organizuje przy współpracy z Wrocławskim Centrum Rozwoju Społecznego cykl spotkań ws. współpracy z organizacjami pozarządowymi reprezentującymi społeczność białoruską. Spotkania odbywają się średnio raz/dwa razy w miesiącu.
• W 2021 roku przeprowadzony został cykl spotkań konsultacyjnych i informacyjnych online dot. spraw pobytowych oraz cykl spotkań-spacerów we Wrocławiu organizowane przez Fundację za Wolność Naszą i Waszą w ramach miejskiego konkursu dotacyjnego. Rozwijana była koalicja obywatelska na rzecz wsparcia migrantów z Białorusi składająca się z przedstawicieli WroMigrant, białoruskich aktywistów Wrocławia;
• W 2020 Fundacja "Za Wolność Waszą i Naszą" otrzymała środki na zorganizowanie wystawy. Ekspozycja znalazła się na jednej z głównych ulic miasta i uwrażliwiała mieszkańców na aktualną sytuację Białorusinów, podejmując kwestie obrony demokracji i ochrony praw człowieka na Białorusi.
• W lipcu 2021 otwarte zostało Międzykulturowe Miejsce spotkań FOROOM w centrum handlowym Aleja Bielany z inicjatywy firmy Ingka Group. FOROOM jest miejscem integracji mieszkańców południa Wrocławia, gdzie będą odbywać się zajęcia kulturalne, artystyczne i językowe oraz konsultacje specjalistyczne dla obcokrajowców.
• Wrocław jako miasto członkowskie Unii Metropolii Polskich był sygnatariuszem „Stanowiska miast Unii Metropolii Polskich w sprawie wydarzeń na Białorusi”, podpisanego m.in.: przez Prezydenta Wrocławia Jacka Sutryka. Stanowisko UMP z sierpnia 2020 roku stwierdza: "W imieniu społeczności miast zrzeszonych w Unii Metropolii Polskich pragniemy wyrazić swój głęboki niepokój, związany z sytuacją na Białorusi po wyborach prezydenckich, jak również sprzeciw wobec podjętych przez białoruskie władze kroków, sprowadzających się do użycia przemocy wobec protestujących. Wspierając działania mające na uwadze białoruską suwerenność i demokrację, pragniemy dać wyraz przekonaniu, że siła nie może być w żadnym razie argumentem w relacjach władzy ze społeczeństwem.
• W sierpniu 2020 na znak solidarności z Białorusią i w lutym 2021 roku z okazji Dnia Solidarności z Białorusią podświetlony został w barwach biało-czerwono-białych stadion we Wrocławiu.
• We wrześniu 2020 roku zorganizowana została przez Fundację za Wolność Naszą i Waszą pikieta "Solidarni z Białorusią. Wrocław śpiewa Mury", którą współorganizowało Biuro Współpracy z Zagranicą Urzędu Miasta Wrocławia oraz Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego, które dofinansowało wydarzenie.
• W październiku 2020 roku przedstawiciele Urzędu Miasta Wrocławia wzięli udział w XVI Białorusko-Polskim Okrągłym Stole pt.: „Stosunki białorusko-polskie: historia i współczesność” (online), przy okazji którego wygłoszony został referat nt. działań podjętych na rzecz współpracy z Białorusią przez władze Wrocławia. W tym samym miesiącu ukazała się publikacja „Republika Białoruś – polityka zagraniczna i bezpieczeństwa. Wybrane aspekty” pod redakcją naukową Heleny Giebień i Larysy Leszczenko, której częścią był artykuł „Współpraca polsko-białoruska na szczeblu samorządowym. Studium przypadku: współpraca pomiędzy miastem Wrocławiem i miastem Grodnem” autorstwa Ewy Gołąb-Nowakowskiej i Sary Blejwas. Wydanie publikacji zostało dofinansowane ze środków Instytutu Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Urzędu Miasta Wrocław.
• Na początku obecnego roku szkolnego we wrocławskich szkołach uczyło się 2116 uczniów obcojęzycznych, a ponad 800 uczniów z zagranicy dołączyło w trakcie jego trwania. W 2021 roku prace zespołu były skupione na kontynuacji i ewaluacjiwdrażania klas przygotowanych (22 klasy w 7 szkołach) i planowanego rozszerzenie projektu o kolejne oddziały w 4 nowych szkołach w roku szkolnym 2021/2022 oraz wsparciu i roli asystentów międzykulturowych.
• Fundacja Ukraina wraz ze Związkiem Ukraińców w Polsce na zlecenie Miasta Wrocław realizuje zadanie publiczne pn.: “Program integracyjny Ruska 46a” na podstawie dwuletniej umowy dotacyjnej (2020-2021).