Charakterystyczny gmach u zbiegu ulic Kościuszki i Kołłątaja stanął na przełomie lat 50. i 60. Za jego projekt odpowiadał zespół kierowany przez Igora Tawryczewskiego z udziałem: Marii Tawryczewskiej, Edmunda Frąckiewicza i Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak, która tak wspominała prace nad koncepcją galeriowca:
„Wtedy dość znaną formą w Europie były mieszkania typu maisonette. Ponieważ nie było możliwości budowania domów jednorodzinnych, pomyśleliśmy, że zaprojektujemy budynek wysoki, w którym będą mieszkania podobne do domów. Poza tym mieszkania dwukondygnacyjne w galeriowcu mają wielką zaletę – galeria jest co drugą kondygnację i sypialnie na wyższym poziomie mają normalne okna , do których nie ma wglądu, jak w tradycyjnej zabudowie. Był to budynek nowoczesny jak na owe czasy.”
Jednostka wrocławska
W siedmiokondygnacyjnym budynku są 54 mieszkania, które mają po ok. 70 metrów kw. Na niższym poziomie jest kuchnia, pokój dzienny i łazienka, a wyżej dwie sypialnie i łazienka. Mieszkania mają po dwa balkony: większy z salonu i miniaturowy z sypialni piętro wyżej.
Wejścia do mieszkań prowadzą przez klatki schodowe w formie dwóch prostopadłościanów przyklejonych do galerii na tyłach budynku. Kilkanaście lat temu klatki wyremontowano, jednak bez szacunku dla oryginalnego wystroju, przerobiono poręcze, zmieniono kolorystykę.
- Mezonetowiec to wybitne dzieło powojennego modernizmu, wyjątkowe w skali europejskiej. To daleki kuzyn jednostek mieszkalnych Le Corbusiera, ale o zdecydowanie niepowtarzalnym charakterze - podkreśla Marta Mnich, architektka z pracowni VROA Architekci. - Mieszkańcy Wrocławia nie doceniają jego wyjątkowości. Mało kto go widzi, bo jest tak zaniedbany, zakurzony i brudny, że nikt nie podnosi na niego wzroku. Na pewno gdyby został odremontowany, moglibyśmy się cieszyć jego oryginalnością.
Na początek galerie od podwórza
Przymiarki do remontu budynku robiono kilka razy. Sytuację utrudniał podział administracyjny: to jeden budynek, ale funkcjonują w nim dwie wspólnoty mieszkańców oraz dwóch zarządców. Wyzwaniem były także olbrzymie koszty renowacji, liczone w milionach złotych. Bez wsparcia miasta lub innych instytucji ta bariera byłaby niemożliwa do przeskoczenia. Mimo trudności są duże postępy w przygotowaniu modernizacji.
– Po pierwsze, Mezonetowiec jest już – na szczęście, wpisany do rejestru zabytków. To ułatwiło zabiegi o zdobycie pieniędzy na remont – mówi Marta Mnich. – Po drugie, przy okazji Europejskiej Stolicy Kultury znalazły się pieniądze na opracowanie projektu budowanego, który przygotowaliśmy. Projekty wykonawcze robimy na bieżąco na zlecenie wspólnot i reprezentujących je zarządców.
Marta Mnich: - Mieszkańcy Mezonetowca wiedzą, że dotychczasowe remonty nie były odpowiednio realizowane, nie były w duchu oryginalnego projektu. Mają świadomość, że ich budynek jest wyjątkowy i szkoda marnować jego potencjał.
Po wpisie do rejestru zabytków wspólnoty z Kołłątaja 9-12 mogły starać się o dotację na remont z budżetu Miejskiego Konserwatora Zabytków. W jego ostatnim, lutowym rozdaniu na odnowienie Mezonetowca przeznaczono w sumie blisko 2,9 mln zł.
fot. wroclaw.pl
