Czym jest Muzeum Książąt Lubomirskich
Muzeum Książąt Lubomirskich powstało we Lwowie na mocy układu, jaki 25 grudnia 1823 roku Józef Maksymilian Ossoliński (założyciel Zakładu Narodowego im. Ossolińskich) podpisał z księciem Henrykiem Lubomirskim.
Rodzina Lubomirskich słynęła z wielkiej kolekcji dzieł sztuki, a w ich zbiorach znaleźć można było prace wielkich mistrzów, w tym Albrechta Dürera i Rembrandta Harmenszoona van Rijna. Poza malarstwem i grafiką Lubomirscy sporo uwagi poświęcali gromadzeniu rzeźb, czy broni.
Dla kolekcji Lubomirskich przygotowano specjalne miejsce, ale sprowadzenie zbiorów do Lwowa było możliwe dopiero pod koniec lat 60. XIX wieku. Wtedy także publiczność obejrzała je po raz pierwszy.
Muzealia gromadzono do 1939 roku, ale wojna pokrzyżowała wiele planów, a nieodwracalne straty poniesione zostały w wyniku wkroczenia armii czerwonej do Lwowa. Wiele tysięcy eksponatów zostało zabranych i umieszczonych w innych muzeach (dziś można je oglądać m.in. w Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki im. Woźnickiego).
W 1941 roku najeźdźcą Lwowa został Wehrmacht, a dzieła sztuki wywieziono, przez Kraków, do III Rzeszy. Szczęśliwie, po wojnie wiele z nich udało się odzyskać (z wyjątkiem, niestety, niezwykłej kolekcji rysunków Albrechta Dürera). Po wojnie muzeum zostało poza granicami Polski.
Po latach pojawił się plan, aby przechowywane w Ossolineum zbiory Muzeum Książąt Lubomirskich udostępnić zwiedzającym w nowym obiekcie, który, jak podkreślał niegdyś Adolf Juzwenko, dawny dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, ma połączyć Lwów z Wrocławiem.
Konkurs na projekt Muzeum Książąt Lubomirskich we Wrocławiu wygrali architekci z warszawskiej pracowni WXCA, a sąd konkursowy w uzasadnieniu zwrócił uwagę na wrażliwość, czytelny gest architektoniczny i ponadczasowość budynku, jaki zostanie wzniesiony w miejscu dzisiejszego parkingu przy ul. Szewskiej, naprzeciwko budynków Ossolineum.
200 lat Muzeum Książąt Lubomirskich – wystawa od 6.06
Od czerwca 2023 do czerwca 2024 roku zaplanowano wiele wydarzeń wokół 200. rocznicy utworzenia muzeum we Lwowie. Najpierw, bo już od wtorku 6 czerwca, w ogrodzie barokowym Ossolineum (wejście od Szewskiej) obejrzymy wystawę plenerową „Muzeum z miłości do sztuki i kraju”. Dzięki niej poznamy początki placówki we Lwowie, zobaczymy wnętrza dawnego muzeum oraz projekt nowego gmachu, którego budowa rozpocznie się, według szacunków, w 2027 roku.
Na wystawowych planszach obejrzymy nie tylko skarb Rembrandtowski i dzieła sztuki, które były niegdyś prezentowane we Lwowie, także nowe prace, jakie są gromadzone już współcześnie, choćby część instalacji „Sztuka jest przemocą” Olafa Brzeskiego.
– Przed I wojną światową Mieczysław Gembarowicz, ówczesny dyrektor Muzeum Książąt Lubomirskich, postawił na współpracę ze współczesnymi artystami. Ta myśl przetrwała i jest kontynuowana – tłumaczy Joanna Błoch.
Wystawę „Muzeum z miłości do sztuki i kraju” przygotowali wspólnie Joanna Kachel-Szyjka, dr Łukasz Koniarek, Hanna Kuś-Joachimiak i koordynujący pracę dr Grzegorz Polak. Najpierw obejrzymy ją w ogrodzie Ossolineum, od 8 do 30 września na wrocławskim rynku, a od 1-20 października na ul. Świdnickiej.
Wystawę plenerową obejrzą nie tylko wrocławianie. Pojedzie do Przeworska, skąd pochodzi rodzina książąt Lubomirskich, będzie też pokazywana we Lwowie, Wiedniu, Pradze, Wilnie, Paryżu.
Jak zbudować dobre muzeum – debata
Także we wtorek 6 czerwca w sali konferencyjnej Ossolineum debata „Jak zbudować muzeum?” (start o 17.30) poświęcona wyzwaniom, jakie są związane z budową nowoczesnej placówki muzealnej.
A gośćmi będą Joanna Błoch, historyk sztuki i wicedyrektor Ossolineum, Piotr Fokczyński, prezes Izby Architektów Rzeczpospolitej Polskiej, wieloletni Architekt Miasta we Wrocławiu, dr Paweł Ukielski – zastępca dyrektora Muzeum Powstania Warszawskiego, wykładowca Collegium Civitas i Szczepan Wroński, architekt, współzałożyciel pracowni WXCA, która zwyciężyła w konkursie na opracowanie koncepcji architektoniczno-urbanistycznej siedziby Muzeum Książąt Lubomirskich. Dyskusję poprowadzi Agata Gabiś, historyk sztuki i architektury.
Wydarzenie będzie transmitowane online, a wstęp jest wolny!
Jubileusz Muzeum Książąt Lubomirskich – co nas czeka
• grudzień 2023, wydana na 200-lecie książka Wydawnictwa Ossolineum „Zmienny krajobraz. 200 lat Muzeum Książąt Lubomirskich”, pod red. Wojciecha Gruka. W środku znajdziemy 25 tekstów-opowieści o najciekawszych dziełach sztuki z kolekcji muzeum, ale też burzliwych dziejach i działalności najbardziej tajemniczego wrocławskiego muzeum.
• 8 marca – 2 czerwca 2024, wystawa czasowa „Historia nie/oczywista. 200 lat Muzeum Książąt Lubomirskich”
Wystawa czasowa prezentowana w Salach pod Kopułą w gmachu głównym Ossolinem będzie skupiać się wokół najważniejszych momentów w dziejach muzeum, które zostały symbolicznie określone jako 1823 – 1923 – 2023. Atrakcją będą zbiory – zarówno wybitnych twórców, jak i mniej znanych, dzieła sprzed wieków i współcześnie kupowane do kolekcji. Nie zapomniano również o tych, którzy tworzyli zbiory muzeum.
• 17-18 maja 2024, Konferencja popularnonaukowa „Historia nieoczywista. Polskie muzealnictwo w okresie międzywojennym”
Przekonamy się, jak odzyskanie niepodległości przez Polskę okazało się kluczowe dla polskiego muzealnictwa. Będzie też okazja, by przyjrzeć się temu, jak planowali wystawy i myśleli o muzeach ludzie w 20-leciu międzywojennym.
