Biografia Józefa Zwierzyckiego to gotowy materiał na barwną opowieść. Pochodził z Wielkopolski, studia górnicze i geologiczne ukończył w Berlinie ze stopniem doktora. W 1914 roku wygrał konkurs na stanowisko geologa – eksploratora w Holenderskich Indiach Wschodnich. Tak w czasach kolonialnych nazywała się Indonezja.
Opracował mapy geologiczne Sumatry, Jawy, Bali, Nowej Gwinei, odkrył złoża ropy naftowej, a także namierzył pokłady złota, cyny, platyny i srebra. Był wykładowcą na politechnice w Bandungu, pełnił także funkcję dyrektora służby geologicznej Indii Holenderskich. W Azji spędził 24 lata, do Polski wrócił w 1938 roku.
Józef Zwierzycki w okresie pracy w Holenderskich Indiach Wschodnich, fot. SKN Geologów UWR
W czasie II wojny światowej trafił do obozu koncentracyjnego Auschwitz - Birkenau, lecz dzięki znajomości języka angielskiego, niemieckiego i norweskiego uniknął ciężkich robót. Podczas transportu na Kresy, gdzie miał pracować przy eksploatacji złóż ropy, uciekł i przez ostatni rok wojny ukrywał się w domu przyjaciela w Krakowie. Po wojnie zamieszkał we Wrocławiu, pracował na Uniwersytecie Wrocławskim (równolegle prowadził wykłady w krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej). Według niektórych źródeł przyczynił się do odkrycia złóż miedzi w okolicach Lubina i Polkowic. Zmarł w 1961 roku, spoczywa na cmentarzu przy ul. Bujwida.
Los naukowca jak historia Polski
Na pomysł przygotowania komiksu o prof. Zwierzyckim wpadł Piotr Firlus, wydziału polityczno-ekonomicznego ambasady w Dżakarcie. O naukowcu słyszał wcześniej, zanim wyjechał na placówkę do Indonezji. Pretekstem do wydania komiksu była 60. rocznica śmierci geologa.
- Zastanawialiśmy się, jak opowiedzieć Indonezyjczykom o Polsce. Biografia profesora to pretekst do pokazania jej historii od zaborów, przez II wojnę światową aż do powojennej odbudowy – mówił dyplomata dziennikarzowi PAP. - Chcieliśmy też podkreślić, z jakim trudem Zwierzycki włożył swój wkład w rozwój Indonezji, pływając od jednej tropikalnej wyspy do drugiej i przedzierając się przez dżungle bez dostępnych dzisiaj udogodnień – dodaje.
Wydawnictwo w opracowaniu firmy Krzysztof Kałucki Art of Colours ukazało się w 500 egzemplarzach, po polsku i indonezyjsku. Autorką scenariusza jest Iga Michałkiewicz-Pasek. Premiera komiksu planowana była na uniwersytecie w Bandungu, na którym pracował prof. Zwierzycki.
Wrocławskie pamiątki po prof. Zwierzyckim
We Wrocławiu upamiętniono wybitnego uczonego. Jego imię nosi bulwar przy gmachu, w którym działa Instytut Nauk Geologicznych.
Wyrazem uznania dla dokonań prof. Zwierzyckiego była także wyprawa do Azji Studenckiego Koła Naukowego Geologów UWr. W 2013 roku dziewięcioro studentów geologii wraz z opiekunem dr. Waldemarem Sroką ruszyło do Indonezji śladami naukowca.
Eksponaty w muzeum uczelnianym, fot. Krzysztof Senderak
- Nieco wcześniej odkryliśmy w uczelnianym archiwum, że w profesor Józef Zwierzycki był kuratorem, czyli opiekunem, studenckiego koła naukowego geologów, które powstało w 1949 roku. To nas dodatkowo zmotywowało do zorganizowania wyjazdu do Azji. Ślady naukowej aktywności profesora Zwierzyckiego zachowały się w zasadzie tylko w muzeum uniwersytetu w Bandungu, w którym są prezentowane znalezione przez niego minerały - mówi dr Krzysztof Senderak, geolog, który przed ośmioma laty jeszcze jako student podróżował po Indonezji. - Jednak to była dla nas wyjątkowa wyprawa. Przejechaliśmy około 3,5 tysiąca kilometrów, widzieliśmy nadzwyczajne miejsca i zdobyliśmy doświadczenie bezcenne w pracy geologa.
PAP, w
112