Rada Miejska Wrocławia uchwaliła nowy skwer
Już w 2024 roku Rada Miejska Wrocławia, na wniosek Parafii Ewangelicko-Augsburskiej św. Krzysztofa, uchwaliła, że skwer przed kościołem ewangelickim, który znajduje się u zbiegu ulic Kazimierza Wielkiego i Wierzbowej będzie nosił imię ks. Dietricha Bonhoeffera.
W sobotę 15 marca ksiądz Karol Długosz, proboszcz-administrator Parafii Ewangelicko-Augsburskiej św. Krzysztofa wspólnie z Agnieszką Rybczak, przewodniczącą Rady Miejskiej Wrocławia zainaugurowali nowy skwer we Wrocławiu.
Data nie była przypadkowa. Dokładnie 9 kwietnia przypada 80. rocznica męczeńskiej śmierci wrocławianina.
Podczas uroczystości poświęcenia skweru sylwetkę patrona – ks. Dietricha Bonhoefferaona – przywołał prof. Jerzy Sojka.
Gościem specjalnym był prof. Juliusz Gardawski z Warszawy, wnuk ks. Juliusza Burschego, polskiego biskupa ewangelickiego zamordowanego przez nazistów (a odznaczonego pośmiertnie Orderem Orła Białego).
Profesor Gardawski przekazał parafii jeden z dwóch ostatnich listów więziennych biskupa Burschego, jako symbol pojednania polsko-niemieckiego (drugi list został złożony w Rzymie, w Bazylice św. Bartłomieja).
Zarówno ks. Dietrich Bonhoeffer, jak i biskup Juliusz Bursche, obaj męczennicy II wojny światowej, zostali symbolicznie uwidocznieni w witrażach za ołtarzem Kościoła św. Krzysztofa, obok postaci Edyty Stein oraz Maksymiliana Kolbego – świętych kościoła katolickiego.
Także w sobotę 15 marca wicewojewoda dolnośląski Piotr Sebastian Kozdrowicki wręczył odznaczenie państwowe s. Lidii Podżorskiej za zasługi w działalności społecznej i charytatywnej na rzecz ostatnich niemieckojęzycznych ewangelików na Dolnym Śląsku.
Po przemowach dla gości wystąpiły Julieta González-Springer z Wrocławia (sopran) oraz dr Agnieszka Roguska ze Szczecina (organy) w programie muzyki pasyjnej.
Galeria zdjęć
Wydarzenie zostało zorganizowane wspólnie przez Parafię Ewangelicko-Augsburską św. Krzysztofa we Wrocławiu, Radę Miejską Wrocławia oraz Ośrodek Kultury i Sztuki Dolnośląskiego Urzędu Marszałkowskiego.
Ewangelicki duchowny, który poruszył sumienia Niemców
Ks. prof. Dietrich Bonhoeffer urodził się 4 lutego 1906 roku we Wrocławiu, w willi przy ulicy Bartla 7 (jest tam dziś pamiątkowa tablica). Studiował w Tybindze, Berlinie i Nowym Jorku.
W latach 30. XX wieku, gdy w Niemczech do władzy doszli naziści, wstąpił do Kościoła Wyznającego (był to ruch działający w niemieckim kościele ewangelickim sprzeciwiający się narodowemu socjalizmowi) i otwarcie sprzeciwiał się niemieckiej ideologii państwowej.
Prawdopodobnie brał udział w antynazistowskim synodzie Christophori we wrocławskim Kościele św. Krzysztofa w 1935 roku.
Pomagał Żydom w ucieczkach z nazistowskich Niemiec, a w czasie wojny, podróżując do Sztokholmu, przekazał Brytyjczykom informacje o Holokauście.
Błogosławił zamachowców, którzy podjęli nieudaną próbę zamachu na Adolfa Hitlera latem 1944 roku.
Karą było wywiezienie najpierw do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie, a następnie do kolejnego obozu Flossenbürg, gdzie zginął śmiercią męczeńską przez powieszenie – 9 kwietnia 1945 roku, na dwa tygodnie przed wkroczeniem wojsk amerykańskich.
Rozważania Dietricha Bonhoeffera na temat „bezreligijnego chrześcijaństwa” były niezwykle istotne w powojennej teologii w Europie i w Stanach Zjednoczonych, miały też wpływ m.in. na refleksje polskich poetów, zwłaszcza Tadeusza Różewicza.
Tadeusz Różewicz podziwia ks. Dietricha Bonhoeffera
Wiersz „nauka chodzenia” poświęcił postaci Dietricha Bonhoeffera sam Tadeusz Różewicz. Utwór znalazł się w tomie „Wyjście” z 2004 roku i wrocławski poeta utożsamia ewangelickiego pastora z osobą swojego brata Janusza (obaj zostali zamordowani pod koniec wojny).
„Bonhoeffera spotkałem we Wrocławiu
[...]
siedzieliśmy w cieniu drzew
w maleńkiej piwirni koło kościoła
świętej Elżbiety
Bonhoeffer czytał mi
swoje wiersze pisane w Tegel”.
Tadeusz Różewicz nawiązuje w wierszu do słynnego pomnika pamięci Dietricha Bonhoeffera, który znajduje się przy kościele św. Elżbiety, dawnej protestanckiej farze. Pomnik ma przesłanie antytotalitarne i ekumeniczne, a jest kopią pomnika berlińskiego rzeźbiarza Karla Biedermanna, znajdującego się przy kościele Zionskirche w Berlinie.
