Dolnośląska Mapa Zabytków Techniki ma popularyzować i promować dolnośląskie dziedzictwo przemysłowe poprzez oznaczenie wybranych obiektów specjalnymi tablicami informującymi w trzech językach (po polsku, angielsku i niemiecku) o historii i znaczeniu obiektu. Wszystkie miejsca trafią również na internetową Dolnośląską Mapę Zabytków Techniki.
– Mapa jest sposobem na to, żeby przybliżyć turystom i mieszkańcom Dolnego Śląska poprzemysłowe obiekty. Jest ona dostępna w wersji internetowej i odsyła w te miejsca, gdzie warto zobaczyć zabytki technik – mówi Piotr Gerber, prezes Fundacji Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska.
Większość zabytków jest na stałe otwarta dla turystów. Wyjątkiem jest Elektrownia Wodna we Wrocławiu, która wciąż jest czynnym zakładem pracy i na co dzień nie jest udostępniona zwiedzającym. Ma być ona jednak otwarta dla turystów i mieszkańców miasta przy okazji różnych wydarzeń organizowanych we Wrocławiu oraz w dni wskazane przez Tauron Ekoenergia sp. z o.o., właściciela elektrowni.
Elektrownia Wodna Wrocław I, fot. archiwum Tauron Ekoenergia sp. z o.o.
– O warunkach udostępnienia obiektu do zwiedzania dla grup zorganizowanych informujemy na stronie internetowej. Pod tym adresem znajduje się także regulamin obowiązujący podczas zwiedzania naszych obiektów energetycznych – wyjaśnia Anna Ciszewska-Swat, specjalista ds. informacji z Tauron Ekoenergia sp. z o.o.
Siedem obiektów na początek
Na inaugurację mapy wybranych zostało siedem obiektów. Poza Elektrownią Wodną Wrocław I zaprojektowaną przez wybitnego architekta Maxa Berga, wzniesioną w latach 1921-24 znalazły się na niej jeszcze:
- Muzeum Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śląskiej mieszczące się w zabytkowej parowozowni z 1909 roku,
- Młyn Papierniczy w Dusznikach Zdroju zbudowany przed 1562 rokiem, będący jednym z najstarszych zabytków techniki papierniczej w Europie,
- Domy Tkaczy w Chełmsku Śląskim wybudowane w 1707 roku i będące jednym z najstarszych przykładów architektury związanej z włókiennictwem,
- Młyn Hilberta w Dzierżoniowie z zachowanym kompletnym i sprawnym ciągiem technologicznym pochodzącym z 1937 roku,
- Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia w Wałbrzychu, jako jeden z najstarszych i największych naziemnych zespołów kopalni na terenie Dolnego Śląska,
- Muzeum Motoryzacji Topacz, udostępniające zwiedzającym największą na Dolnym Śląsku kolekcję zabytkowych samochodów i motocykli.
Muzeum Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śląskiej, fot. Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska
Mapa Zabytków Techniki powstała z inicjatywy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego oraz Fundacji Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska. Uroczysta inauguracja nastąpiła 23 lipca 2018 r. w Muzeum Kolejnictwa w Jaworzynie Śląskiej. Marszałek Województwa Cezary Przybylski oraz Prezes Fundacji Piotr Gerber odsłonili także tablicę potwierdzającą przynależność jaworzyńskiej parowozowni do Dolnośląskiej Mapy Zabytków Techniki.
Wkrótce kolejne zabytki
Siedem obiektów to dopiero początek i Dolnośląska Mapa Zabytków Techniki systematycznie będzie powiększać się o kolejne budowle spełniające ściśle określone kryteria, wśród których najważniejszym jest autentyzm zachowanych miejsc. Kolejne obiekty – w tym z Wrocławia – pojawią się na mapie jeszcze w tym roku.
– Pomysł na Dolnośląską Mapę Zabytków Techniki, czyli przybliżanie niezwykłych obiektów techniki turystom i mieszkańcom zakłada systematyczne powiększanie listy. Wrocław jest miastem pełnym obiektów poprzemysłowych o olbrzymim znaczeniu kulturowym i architektonicznym, więc z całą pewnością na mapie znajdą się jeszcze w tym roku kolejne punkty ze stolicy Dolnego Śląska – wyjaśnia Arkadiusz Forster z Fundacji Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska.
Elektrownia Wodna Wrocław I
Elektrownia Wodna Wrocław I wzniesiona została w latach 1921 – 1924 na zlecenie władz miejskich przez przedsiębiorstwo Huta Hoch und Tiefbau A.G. Projekt elektrowni opracował zespół kierowany przez Maxa Berga.
W skład zespołu wchodzili również – Ginther Trauer i Matthias Wirtz, odpowiedzialni za część techniczną oraz Robert Bednorz, Thomas Myrtek i Jaroslav Vonka odpowiedzialni za detale architektoniczne i metaloplastykę. W elektrowni zainstalowano 4 turbiny typu Francisa firmy Escher- Wyss und Co. z Ravensburga powiązane z generatorami prądu, firmy Siemens – Schuckert, o mocy 800 kVA każda. Hydroelektrownia wciąż pozostaje czynnym zakładem przemysłowym.
