Kooperatywy lub z ang. budynki typu self-made to oddolne inicjatywy realizowane nie przez deweloperów, ale przez przyszłych mieszkańców.
Kooperatywa to po prostu grupa osób współdziałająca ze sobą w celu nabycia nieruchomości i wybudowania na niej budynku wielorodzinnego z zamiarem zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Kooperanci wspólnie ustalają koncepcję zagospodarowania nieruchomości, w szczególności dokonują przydziału lokali mieszkalnych (i lokali usługowych, jeśli takie przewidują) oraz wyodrębnienia części wspólnych, a następnie wspólnie decydują o finansowaniu i przebiegu procesu inwestycyjnego.
Kooperatywy działają z sukcesem w Europie także pod nazwą cohousing. Jest to metoda tworzenia domów i osiedli przez osoby, które chcą znać swoich sąsiadów i wspólnie, kosztem niższym od rynkowego wybudować mieszkanie. Cechą charakterystyczną kooperatyw jest łączenie wspólnoty z równoczesnym zabezpieczeniem prywatności mieszkańców. Każda rodzina posiada własne mieszkanie, ale w takim domu jest również przestrzenie do wspólnego użytkowania.
Kooperatywy pozwalają kształtować przestrzeń budynku zgodnie z potrzebami lokatorów – to dom szyty na miarę i dostosowany do oczekiwań jego mieszkańców. Mieszkańcy nie wprowadzają się bowiem do gotowego M, zaprojektowanego przez dewelopera, ale sami ustalają swoją przestrzeń do życia. Każdy przecież ma inne potrzeby.
Budynki kooperatyw od deweloperskich odróżnia też zaprojektowana pod potrzeby mieszkańców przestrzeń wspólna. Mogą się w niej znaleźć pralnia, suszarnia, spiżarnia, rowerownia, wózkownia. Można zaplanować wspólną przestrzeń wypoczynku i rozrywki - świetlicę, bibliotekę, siłownię, bawialnię dla dzieci, salę do przyjmowania gości z aneksem kuchennym lub wygospodarować przestrzeń do pracy. Mieszkańcy mogą też kształtować otoczenie swojego budynku – zaplanować zieleń, place zabaw, altany, czy miejsce do uprawiania sportu.