Nie tylko osoby z niepełnosprawnościami. Kim są osoby ze szczególnymi potrzebami?
- Osoby ze szczególnymi potrzebami to tak naprawdę bardzo pojemna kategoria. Największą grupę stanowią w niej osoby z niepełnosprawnościami oraz seniorzy. Ale są też osoby, które mają problemy z komunikowaniem się. Komunikują się niewerbalnie, albo język polski jest dla nich językiem obcym. Szczególne potrzeby mogą być także krótkotrwałe, mają je np. kobiety w ciąży, osoby z nogą w gipsie, albo osoby z nieporęcznym bagażem – mówi Małgorzata Franczak ze Stowarzyszenia Twoje Nowe Możliwości, moderatorka Grupy branżowej ds. osób z niepełnosprawnościami.
W obowiązujących regulacjach prawnych chodzi o to, żeby stworzyć im warunki do bardziej samodzielnego korzystania z usług instytucji publicznych: urzędów, szkół, placówek służby zdrowia, czy instytucji kultury.
– Ustawy dostępnościowe mówią o tym, że powinniśmy projektować przestrzeń, usługi, produkty tak, żeby mogły być używane przez jak największą liczbę osób, również tych z różnego rodzaju trudnościami – dodaje Małgorzata Franczak.
Realizacja zadań publicznych przez NGO a dostępność
Kluczowe dla organizacji pozarządowych przepisy Ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, weszły w życie 6 września 2021 r. Od tego dnia wszystkie oferty składane przez NGO-sy w konkursach ogłaszanych przez gminę, muszą uwzględniać działania wymagane przepisami o dostępności. Bez tych informacji oferta nie może zostać przyjęta do realizacji.
Ustawa o zapewnieniu dostępności - tłumaczenie w Polskim Języku Migowym (PJM).
Zapewnienie dostępności obejmuje kilka wymogów, o których wspominamy poniżej. Planując realizację zadań na rzecz mieszkańców wspomniane wytyczne należy wziąć pod uwagę i wdrażać. Z kim rozmawiać o dostępności, kiedy składamy ofertę? Jak podpowiadają urzędnicy – na tego typu pytania odpowie zawsze osoba do kontaktów merytorycznych wskazana w ogłoszeniu konkursowym. Każda jednostka zlecająca zadanie publiczne dokonuje bowiem analiz w zakresie wymogów dostępnościowych samodzielnie, wynika to z dużego zróżnicowania zlecanych zadań.
Miasto ujednolica procedury i uruchamia szkolenia dla NGO
– Po szeroko zakrojonych konsultacjach tak wewnątrz Urzędu, jak i poza jego strukturami, m.in. z ekspertami z dziedziny dostępności, podjęliśmy w Wydziale Partycypacji Społecznej działania zmierzające do ujednolicenia procedur związanych z dostępnością. Przeprowadziliśmy także we wrześniu tego roku cykl bezpłatnych szkoleń dla NGO. Takie szkolenia będziemy oczywiście kontynuować. Po opublikowaniu konkursów ofert na 2022 rok przygotowaliśmy również możliwość spotkań z ekspertami z zakresu dostępności, dla tych organizacji, które są zainteresowane składaniem ofert w ogłoszonych konkursach – mówi Beata Bernacka, dyrektor Wydziału Partycypacji Społecznej Urzędu Miejskiego Wrocławia.
Wskazanie konkretnych zapisów z dziedziny dostępności, które oferenci powinni zamieszczać we wnioskach, graniczy niestety z niemożliwością.
– Każde zadanie jest inne, w każdym może być konieczne spełnienie zupełnie innych wymagań związanych z dostępnością. Różne są także zasoby, jakimi dysponują poszczególne organizacje pozarządowe. Z tego względu każda oferta będzie zawierała odmienne zapisy. Wskazanie jednakowych danych, które mogliby wpisywać w ofertach wszyscy, jest oczywiście fizycznie niemożliwe. Uprościliśmy jednak procedury wszędzie tam, gdzie było to możliwe – wyjaśnia Beata Bernacka.
Co to jest dostępność? - Film udostępniony przez funduszeeuropejskie.gov.pl
Najważniejsze zmiany wypracowane w 2021 roku, to:
- Do wzorów wszystkich ogłoszeń konkursowych wprowadzono jednakowe zapisy związane z zapewnianiem dostępności: w warunkach realizacji zadań, w kryteriach oceny oraz w kosztach, które można pokrywać ze środków z dotacji.
- Opracowano poradnik dla oferentów, który stanowi załącznik do ogłoszeń.
- Zapewniono pomoc i konsultacje ekspertów z zakresu dostępności, których można powoływać do prac komisji konkursowych, jako ekspertów z głosem doradczym w tym zakresie.
- osoba ds. merytorycznych jako pierwszy kontakt - informacja w każdym ogłoszeniu konkursowym
- W generatorze wniosków wprowadzono pomoc kontekstową w tych miejscach ofert (w trybach konkursowych i bezkonkursowym), w których wymagane są dodatkowe zapisy o dostępności.
- W otwartym konkursie ofert wyłoniony został podmiot mający realizować zadanie publiczne pt. POZARZĄDOWE CENTRUM WSPÓŁDZIELENIA ZASOBÓW – PILOTAŻ. Zadanie polega na opracowaniu, wdrożeniu, przetestowaniu i ewaluacji pilotażowych rozwiązań w zakresie czasowego udostępniania sprzętu, w szczególności poprawiającego dostępność lokali i wydarzeń dla osób ze specjalnymi potrzebami. Z zasobów zgromadzonych w centrum bezpłatnie będą mogły korzystać wrocławskie NGO.
O zmianach poinformowane zostały wszystkie komórki i jednostki współpracujące z Departamentem Spraw Społecznych w zakresie umów dotacyjnych. Urzędników, którzy współpracują z organizacjami pozarządowymi, objęto szkoleniami.
We Wrocławiu powstanie „Współdzielnia”
Jeszcze w tym roku we Wrocławiu działalność rozpocząć ma Pozarządowe Centrum Współdzielenia Zasobów "Współdzielnia". Do jego realizacji w otwartym konkursie ofert wyłoniona została wrocławska Fundacja Umbrella.
Logotyp Pozarządowego Centrum Współdzielenia Zasobów "Współdzielnia"
- Organizacje pozarządowe informują o szeregu problemów pod względem zapewnienia możliwości dostępu dla osób ze specjalnymi potrzebami. W wielu przypadkach wskazują na niemożność zapewnienia w swoich lokalach i podczas wydarzeń, wymaganej obowiązującym prawem dostępności. (…) Wydaje się, że zorganizowanie wypożyczalni sprzętu, którego zastosowanie w lokalach i podczas wydarzeń umożliwiłoby organizacjom spełnienie warunków dostępności lub wdrożenie rozwiązań alternatywnych, jest najbardziej racjonalnym ograniczeniem występowania tych problemów – mówi Grzegorz Tymoszyk z Fundacji Umbrella.
W ramach pilotażu udostępniony ma zostać magazyn ze sprzętem, takim jak choćby tabliczki informacyjne z zastosowaniem alfabetu Braila i inne zasoby, służące poprawie dostępności lokali. Organizacje pozarządowe będą mogły wypożyczać sprzęt bezpłatnie.
Poradnik dla NGO na temat dostępności
Więcej informacji na temat wymagań dotyczących zapewnienia dostępności zadania dla osób ze szczególnymi potrzebami, możecie znaleźć w poradniku dostępnym do pobrania na dole tej strony.
Jakie są minimalne wymagania ustawowe w zakresie dostępności?
Dostępność architektoniczna - minimalne wymogi ustawowe
Dostępność architektoniczna obejmuje cztery wymogi minimalne. Po pierwsze – brak barier w przemieszczaniu się po budynkach, m.in. dla osób na wózkach, czy osób słabo widzących. Po drugie – rozwiązania umożliwiające dostęp do wszystkich pomieszczeń, za wyjątkiem pomieszczeń technicznych. Po trzecie – umożliwienie wstępu do budynku osobie ze specjalnie przeszkolonym psem asystującym. Po czwarte – zapewnienie osobom o ograniczonej mobilności i/lub percepcji możliwości ewakuacji.
Dostępność cyfrowa - minimalne wymogi ustawowe
Dostępność cyfrowa, polega na zapewnieniu funkcjonalności, kompatybilności, postrzegalności i zrozumiałości stron internetowych oraz aplikacji mobilnych. Szczegółowe zasady w tym zakresie określa załącznik do Ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych.
Ustawa o dostępności cyfrowej - tłumaczenie na Polski Język Migowy (PJM).
– Zgodnie z Ustawą, do dostosowania strony internetowej zobowiązane są NGO-sy, które prowadzą działania dla seniorów, dla osób z niepełnosprawnościami oraz z zakresu zdrowia. W pozostałych przypadkach jeśli są zaangażowane środki publiczne, organizacje pozarządowe są zobowiązane do zapewnienia dostępności cyfrowej w takim zakresie, w jakim mają to zapisane w umowie z grantodawcą – wyjaśnia Małgorzata Franczak.
Co istotne - treści publikowane na profilach społecznościowych, również muszą spełniać standardy dostępności.
Dostępność informacyjno - komunikacyjna - minimalne wymogi ustawowe
Dostępność informacyjno – komunikacyjna w minimalnym wymaganym zakresie, podobnie jak architektoniczna, obejmuje cztery warunki. Po pierwsze - należy zadbać, aby w ramach realizacji zadania osoby ze szczególnymi potrzebami (np. głuche, niewidome) miały możliwość skorzystania z różnych form kontaktu / komunikowania się. Po drugie – w salach konferencyjnych czy punktach obsługi, należy zainstalować urządzenia wspomagające słyszenie dla osób słabo słyszących (najczęściej stosowanym urządzeniem jest pętla indukcyjna).
Po trzecie – na stronie internetowej, w opisie zleconego zadania powinniśmy zamieścić informację w tekście łatwym do czytania i rozumienia (ETR) oraz w polskim języku migowym (PJM). Po czwarte – na wniosek osoby ze szczególnymi potrzebami, powinniśmy umożliwić jej kontaktowanie się z nami (w zakresie realizowanego zadania publicznego) w wybrany przez nią sposób.
Dostęp alternatywny - kiedy jest dopuszczalny
Dostęp alternatywny (np. kontakt telefoniczny jeśli nie jest możliwe zapewnienie dostępności cyfrowej strony internetowej) musi być w świetle nowych przepisów traktowany wyłącznie jako sytuacja wyjątkowa.
