Aż 61 skrzyń z polskim srebrem – historia skarbu FON
Wystawa „Nie zmarnujcie niepodległości. Srebra Funduszu Obrony Narodowej” w Centrum Historii Zajezdnia, którą można oglądać do 1 października, to okazja, aby obejrzeć przedmioty, które na co dzień są przechowywane w magazynach muzealnych. CH Zajezdnia jest jednym z 14 miejsc w Polsce, gdzie można podziwiać plon społecznej składki, jaką prowadzono od 1936 roku za sprawą Funduszu Obrony Narodowej. Obawiając się rosnących w siłę hitlerowskich Niemiec dozbrajano polską armię, a Polacy okazali się wyjątkowo hojni przekazując najcenniejsze przedmioty, często rodzinne pamiątki, jak rodowe srebra, zastawy stołowe, zegarki, srebrne papierośnice, brosze, czy obrączki.
Te dary, których nie zdążono wykorzystać przed 1 września 1939 roku, wywieziono do Rumunii, a w ambasadzie polskiej w Bukareszcie zasoby podzielono na „srebrne” i „złote”. Srebro w 61 skrzynkach ze stolicy Rumunii pojechało do Francji, gdzie przechowywano je w skarbcu oddziału Banku Francji w Marsylii, w Castres, a potem w Tuluzie. Do Polski wróciły w 1976 roku, w następnym pokazano na wystawie, potem złożono w magazynie Muzeum Narodowego w Poznaniu.
Breslauerskie zastawy stołowe i precjoza
W kolekcji 62 sreber z Funduszu Obrony Narodowej, jaką obejrzymy w Centrum Historii Zajezdnia, jest sporo przedmiotów, jakie wyszły z wielu breslauerskich manufaktur i fabryk.
Warto przypomnieć, że Wrocław od XVI wieku, a zwłaszcza w XVIII i I połowie XIX wieku, był miejscem, gdzie działało wielu wybitnych rzemieślników i złotników. Dowodem ich kunsztu jest m.in. srebrny ołtarz biskupa Andreasa Jerina (niedawno powrócił do wrocławskiej katedry) z 1591 roku zamówiony u wrocławskiego złotnika Paula Nitscha. Dzieło kosztowało 10 tysięcy talarów (tyle, co średniej wielkości miasto w XVI wieku).
W XIX wieku wrocławskie manufaktury i fabryki specjalizujące się w wyrobach ze srebra i złota prowadziły przez pokolenia te same rodziny, jak familia Lemor, właściciele wrocławskiej Silberwaren-Fabrik Julius Lemor (Fabryki Wyrobów Srebrnych i Prasowni Juliusa Lemora), za sprawą której nie tylko wyjątkowo zamożni, ale też coraz lepiej sytuowani obywatele Wrocławia mogli pozwolić sobie na zakup m.in. srebrnych sztućców, kubków, czy cukiernic.
Wrocławskie studia m.in. Tobiasa Meyera, Davida Gottlieba Raudnera, Johanna Davida Klosego, Carla Friedricha Koroka, Carla Juliusa Gottlieba Weissa, Ludwika Wilhelma Bruno dostarczały wyroby na stoły niemieckie, ale i w innych krajach Europy.
Na wystawie „Nie zmarnujcie niepodległości. Srebra Funduszu Obrony Narodowej” w Centrum Historii Zajezdnia obejrzymy m.in. fragmenty zastaw stołowych (srebrne łyżki, łyżeczki, widelce z pracowni Carla Friedricha Koroka, kubek Carla Gottlieba Hilschnera, cukiernicę Nicolausa Wagnera, solniczki, kieliszek do jajka), ale też zegarki, zdobione srebrne rączki od parasola, sygnety, broszki, lichtarzyki śląskie.
– Czy niektóre ze sreber zostały do Funduszu Obrony Narodowej przekazane przez wrocławską Polonię? Niewykluczone – mówi dr Andrzej Jerie, p.o. dyrektora Centrum Historii Zajezdnia.
Srebra Funduszu Obrony Narodowej można oglądać w ramach wystawy głównej „Wrocław 1945–2016”. Są do 1 października częścią ekspozycji pokazującej pokój w mieszkaniu z roku 1939, czyli momentu, w którym rozpoczął się kataklizm wojenny.
