Kto jeszcze nie miał okazji zobaczyć arcydzieł sztuki jubilerskiej znalezionych w Środzie Śląskiej ma znów tę możliwość. Skarb Średzki będzie pokazywany od 5 października w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.
Wspaniała złota korona, kunsztowna zapona, zawieszki i złote monety, które składają się na skarb średzki należący prawdopodobnie do Blanki de Valois, pierwszej żony Karola IV. Zmarła ona w 1348, niedługo przed domniemanym czasem ukrycia i utraty skarbu.
Wspaniała korona, najcenniejsza część skarbu, jest klejnotem kobiecym zamówionym z okazji ślubu, na co wskazuje motyw pierścieni – oznaka małżeńskiego zobowiązania i symbol dobrej wróżby. Wykonana z niebywałą precyzją zachwyca kunsztem pracy złotnika. Korona składa się z segmentów zdobionych naprzemiennie trójlistnymi plakietami z barwną emalią i dużymi szafirami oraz mniejszymi granatami, akwamarynami, szmaragdami, spinelami, tektytami i perłami. Segmenty zwieńczone są figurami orłów trzymających w dziobach pierścienie i połączone szpilami, z których każda zakończona jest kwiatonem.
Drugim pod względem wartości klejnotem jest kolista zapona (zapinka), ozdobiona pośrodku kameą z chalcedonu, z przedstawieniem orła. Dookoła kamei oraz na jej zewnętrznym kręgu umieszczone są szlachetne kamienie – granaty i szmaragdy. W kręgu zewnętrznym zachował się szafir oraz perły w wieńcach szmaragdów i granatów. Zapony tego typu służyły do spinania ceremonialnych płaszczy dworskich oraz szat koronacyjnych i liturgicznych. Na wystawie pokazane zostaną również dwie złote zawieszki z końca XII wieku używane jako ozdoba głowy kobiecej (zdobione filigranem oraz szafirami, cytrynami, granatami i perłami), druga skromniejsza para zawieszek, złote pierścienie (jeden z niezachowanym pierścieniem, drugi z szafirem), sygnet z motywem półksiężyca i gwiazdy, taśma zdobnicza przeznaczona do okuwania cennych przedmiotów oraz część odnalezionych złotych monet.
Skarb średzki został znaleziony w 1988 roku na podmiejskim wysypisku w Środzie Śląskiej, gdzie złote przedmioty trafiły wraz z gruzem z rozbiórki, pochodzącym ze Starego Miasta. Znaleziskiem najpierw zainteresowali się poszukiwacze amatorzy, a dopiero później archeolodzy, którym udało się odzyskać znalezione monety i biżuterię. Skarb najprawdopodobniej stanowił bankowy depozyt zastawny dla żydowskich bankierów ze Środy Śląskiej, u których Karol IV zaciągał pożyczki.
Skarb został przekazany do zbiorów Muzeum Narodowego, jest stałym depozytem na ekspozycji w Środzie Śląskiej. Korona i inne zabytki publiczność oglądała na wystawach w Warszawie, Dreźnie, Valladolid i w Brukseli.
A
Skarb średzki w Muzeum Narodowym oglądać będzie można od 5 października do 29 grudnia.
