Poznaj laureatów nagród literackich Angelus i Silesius 2021

16 października, we Wrocławiu, wręczono Literacką Nagrodę Europy Środkowej Angelus, a także Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius. Dwie spośród najważniejszych polskich nagród literackich przyznane zostały po raz drugi podczas wspólnej gali. Nagrody powędrowały zatem aż do pięciorga pisarek i pisarzy oraz tłumaczy. Wyróżnienia finansowe otrzymali też wszyscy nominowani.

Angelus 2021 dla Kateryny Babkiny

Już po raz 16. wręczono Literacką Nagrodę Europy Środkowej Angelus. Tegoroczną laureatką została ukraińska pisarka Kateryna Babkina, autorka książki „Nikt tak nie tańczył, jak mój dziadek” (Warsztaty Kultury). Otrzymała statuetkę Ewy Rossano oraz czek na 150 tys. zł. 

Zwycięskiego autora książki wybrało jury w składzie: Mykoła Riabczuk (przewodniczący), Marcin Cieński, Urszula Glensk, Ryszard Krynicki, Anna Nasiłowska, Małgorzata Szpakowska i Piotr Śliwiński.

Autorzy książek zakwalifikowanych do finałowej siódemki (Petro Jacenko, Michał Komar, Siergiej Lebiediew, Sigitas Parulskis, Wołodymyr Rafiejenko, Mirosław Tryczyk) otrzymali nagrody pieniężne w wysokości 5 tys. zł jako wyróżnienie za nominację.

Przypomnijmy, że pierwszym laureatem został w 2006 roku ukraiński pisarz i poeta Jurij Andruchowycz, w kolejnych latach laur odbierali także m.in. Austriak Martin Pollack, Węgier Péter Esterházy, Białorusinka Swietłana Aleksijewicz, Rumun Varujan Vosganian, Polak Maciej Płaza, Bułgar Georgi Gospodinow, Słoweniec Goran Vojnović.

Do każdej edycji Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus zgłaszane są pierwsze wydania książek, które ukazały się w poprzednim roku, a ich autorzy pochodzą z jednego z krajów Europy Środkowej (Albani, Austria, Białoruś, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Macedonia, Mołdawia, Niemcy, Polska, Rosja, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Ukraina, Węgry).

Kateryna Babkina nagrodę odebrała z rąk prezydent Wrocławia, Jacka Sutryka, fot. Rafał Komorowski, Wrocławski Dom Literatury

Organizatorem i fundatorem nagrody jest Miasto Wrocław. Przyznawana jest ona corocznie za najlepszą książkę prozatorską opublikowaną w języku polskim w roku poprzednim. Jej celem jest szczególne wyróżnienie książek, które podejmują tematy najistotniejsze dla współczesności.

Nagroda Publiczności im. Natalii Gorbaniewskiej

Angelus to także Nagroda im. Natalii Gorbaniewskiej przyznawana w plebiscycie internetowym przez czytelników. Ci w tym roku byli zgodni z jury Angelusa i także zdecydowali się wyróżnić Katerynę Babkinę za książkę "Nikt tak nie tańczył, jak mój dziadek" (Warsztaty Kultury). W ten sposób pisarka otrzymała również zaproszenie na trzymiesięczną rezydencję literacką we Wrocławiu, której fundatorem jest Wrocławski Dom Literatury. 

Nagroda za najlepszy przekład dla Bohdana Zadury

Laur (w wysokości 40 tys. zł) otrzymał Bohdan Zadura. Tłumacz książki "Nikt tak nie tańczył, jak mój dziadek" (Warsztaty Kultury), ale też znakomity poeta, nagrodzony w poprzednich latach aż dwukrotnie Silesiusem.

Spotkanie z laureatem Angelusa 2021

W niedzielę 17 października o 12.00 do Klubu Proza będzie można przyjść na spotkanie z laureatem Angelusa, które odbędzie się podczas Bruno Schulz. Festiwal. 

Nagroda Silesius dla K. Janiak i A. Trojanowskiego

W kategorii „Książka roku” jury wybrało tom Kamili Janiak, „Zakaz rozmów z osobami nieobecnymi fizycznie” (Wydawnictwo WBPiCAK w Poznaniu). Pisarka artystycznie działa także pod pseudonimem Daisy Kowalsky, śpiewając w zespołach muzycznych (m.in. Krůk czy Das Moon). 

W kategorii „Debiut roku” zwycięzcą okazał się Aleksander Trojanowski za tom "Parkingi podziemne jako miasta spotkań" (Biuro Literackie). Trojanowski na co dzień pracuje jako adiunkt na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie bada literaturę hiszpańskojęzyczną.

O wyborze zwycięskich książek poetyckich zdecydowało jury w składzie – Anna Kałuża, Tomasz Kunz, Karol Maliszewski, Joanna Orska, Adam Poprawa, Justyna Sobolewska i Andrzej Zawada (przewodniczący).

Silesius za całokształt twórczości dla Ryszarda Krynickiego

Laureat urodził się w 1943 roku w austriackim Lager Wimberg, gdzie zesłano jego rodziców. Uznawany jest bezsprzecznie za jednego z najważniejszych współczesnych polskich poetów, a jego nazwisko krytycy wymieniają jednym tchem z nazwiskami Adama Zagajewskiego, Stanisława Barańczaka czy Juliana Kornhausera.

Poeta związany był w dzieciństwie z Gorzowem Wielkopolskim, gdzie ukończył liceum, a potem przez wiele lat z Poznaniem (tam studiował polonistykę, zakładał Wydawnictwo a5, po latach został wybrany honorowym obywatelem miasta), wreszcie z Krakowem. Zadebiutował w 1964 roku wierszem bez tytułu w dwutygodniku mówionym „Struktury Drugie”, a w druku dwa lata później, pierwszy tom Ryszarda Krynickiego ukazał się w 1969 roku w Wydawnictwie Poznańskim. Dołączył do poetów Nowej Fali, w 1975 roku był sygnatariuszem „Memoriału 59”, w proteście przeciw zmianom Konstytucji PRL. Skutkowało to pięcioletnim okresem zakazu drukowania jego utworów.

Autor wielu książek poetyckich, by wymienić m.in. „Organizm zbiorowy” (1975), „Ocalenie z nicości” (1983), „Kamień, szron” (2004), „Przekreślony początek” (2013), „Haiku. Haiku mistrzów” (2014). Laureat znaczących nagród – Nagrody Poetów (1975), Nagrody im. Kościelskich (1976), Nagrody Fundacji Jurzykowskiego (1989) i Nagrody Friedricha Gundolfa (2000). Ryszard Krynicki to także tłumacz poezji Bertolda Brechta, Paula Celana, Reinera Kunze i Nelly Sachs.

Statuetki obu nagród wręczył laureatom prezydent Wrocławia Jacek Sutryk, a galę poprowadził dyrektor Wrocławskiego Domu Literatury Irek Grin.

Nawiązanie do obecnej sytuacji na granicy

Podczas uroczystej gali wręczenia nagród – zarówno prowadzący, goście, jak i nagrodzeni twórcy nawiązywali do aktualnych wydarzeń na granicy polsko-białoruskiej.

– Literatura jest tą sztuką, która diagnozuje współczesność. To, że organizujemy galę nie oznacza, że zapominamy o czyjejś tragedii – powiedział prowadzący galę Irek Grin, dyrektor Wrocławskiego Domu Literatury.

Niektórzy laureaci zapowiedzieli, że przeznaczą swoje nagrody finansowe na pomoc i wsparcie dla uchodźców.

Dotychczasowi laureaci Silesiusa za całokształt twórczości

Stanisław Barańczak (2009)Piotr Sommer (2010)Urszula Kozioł (2011)Marcin Świetlicki (2012)Krystyna Miłobędzka (2013)Darek Foks (2014)Jacek Podsiadło (2015)Julian Kornhauser (2016)Andrzej Sosnowski (2017)Bohdan Zadura (2018)Ewa Lipska (2019)Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki (2020).

O nagrodzie Silesius

Ufundowana przez Miasto Wrocław i przyznawana od 2008 roku Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius ma na celu wyróżnienie i promocję najważniejszych dzieł i twórców polskiej poezji. Zgłaszane są do niej pierwsze wydania książek, które ukazały się pomiędzy 1 stycznia a 31 grudnia poprzedniego roku.

Nagroda za całokształt twórczości to 100 tys. zł, za książkę roku – 50 tys. zł, za debiut roku – 20 tys. zł. Laureaci otrzymują też statuetki Silesiusa, wykonane przez Michała Staszczaka. Ponadto autorki i autorzy wszystkich książek zakwalifikowanych do finału – tak jak w przypadku Angelusa – otrzymują po 5 tysięcy złotych (ta zmiana w regulaminie obu wrocławskich nagród została wprowadzona w 2020 roku). Tę nagrodę odebrali finaliści w kategorii „Książka roku” (Jan Baron, Radosław Jurczak, Aldona Kopkiewicz, Natalia Malek) oraz finaliści w kategorii „Debiut roku” (Jarosław Dudycz, Katarzyna Szweda).

Poznaj laureatów nagród literackich Angelus i Silesius 2021