Wrocławska autorka napisała książkę o naszych babkach. „Chłopki” będą bestsellerem

07.06.2023 08:00 |

– Książka opowiada o czasach, kiedy polską, mocno zacofaną wieś, doświadczył kryzys, stąd życie kobiet wiejskich polegało na znoju i zmaganiu – tłumaczy Joanna Kuciel Frydryszak. Książka „Chłopki. Opowieść o naszych babkach”, która właśnie ukazała się nakładem Wydawnictwa Marginesy, a powstała w ramach stypendium prezydenta Wrocławia, już teraz jest zapowiadana na bestseller, a lekturę poleca m.in. Kacper Pobłocki, autor wstrząsającego tomu „Chamstwo”, swoistej analizy pańszczyzny w Polsce.

Reklama

Książka „Chłopki”– jak żyły nasze babki

Potencjalnych czytelników trzeba uprzedzić, że to nie będzie miła lektura. Bo takie też było życie wiejskich kobiet, które katorżniczo pracowały, próbując wyżywić rodzinę, broniły się przed niechcianymi małżeństwami, pragnęły zwykłej pary butów i skromnego przyodziewku, a wielu z nich (choć o tym marzyły) nie posłano do szkoły, bo zabrakłoby rąk do pracy w gospodarstwie.

Joanna Kuciel-Frydryszak, która w ostatnich latach stała się wnikliwą kronikarką życia kobiet pomijanych (w 2018 roku ukazał się bestsellerowy tom „Służące do wszystkiego” o życiu „białych niewolnic”, panien służących w obcych domach w Polsce w pierwszej połowie XX wieku) teraz sięgnęła po znacznie obszerniejszy i bardziej bolesny temat. Wciąż w polskiej literaturze słabo przepracowany, albo wręcz świadomie pomijany. Jej nowy tom „Chłopki. Opowieść o naszych babkach” staje się niemal kroniką życia kobiet wiejskich – prababek i babek nie tylko wielu z nas, po prostu większości, o czym Polacy zapominają, albo do czego niechętnie się przyznają.

Za sprawą opowieści tytułowych chłopek, które dorastały na wsiach i pamiętają tamtą rzeczywistość, ale też dzięki historiom przekazywanym przez ich krewnych, którzy często po latach (jak australijska reżyserka filmowa Sophia Turkiewicz) poznawali trudną przeszłość swoich matek, Kuciel-Frydryszak tworzy niezwykłą panoramę polskiej wsi z kobietami w roli głównej. Spracowanymi, ubogimi, a często walczącymi o przetrwanie, będącymi ofiarami przemocy i zacofania, walczącymi na froncie codzienności. Mocno przygniatającej, choć to często sztafaż dwudziestolecia międzywojennego, tak chętnie opisywanego jako okres rozkwitu polskiej gospodarki, kultury, spraw społecznych.

Jest też i ciemna strona, choćby fakt, że w międzywojennej Polsce analfabetami jest 40 procent chłopów, że co piąte dziecko nie dożywa roku, że higieniści załamują ręce nad brakiem dostępu do toalet i kołtunami na chłopskich głowach, że czarownice nie występują tylko w baśniach braci Grimm, ale są wciąż częścią wiejskiego krajobrazu.

Książka była trudna do napisania i bardzo wymagająca. Nie tylko dlatego, że kwerenda wymagała poznania realiów wsi międzywojennej, zdobycia relacji bohaterek, przeprowadzenia rozmów z ich potomkami. Materiał okazał się nie tylko ogromny, ale także niezwykle trudny emocjonalnie. Dotąd nie mierzyłam się z takim wyzwaniem.

Joanna Kuciel-Frydryszak, autorka książki o chłopkach

Książka Joanny Kuciel-Frydryszak każe też inaczej spoglądać na naszą obecną rzeczywistość, docenić, jak bardzo zmieniło się polskie społeczeństwo, jaki dokonał się w nim postęp.