Największa w Europie kopalnia granitu to bez wątpienia miejsce niezwykłe. Jednak miasteczko leżące niespełna 40 kilometrów od Wrocławia ma więcej miejsc, którymi może się pochwalić.
Rotunda św. Gotarda i inne skarby
Strzelińska rotunda św. Gotarda należy do najstarszych budowli sakralnych na Śląsku. Powstała w połowie XII w., potem była wielokrotnie przebudowywana i dzisiaj reprezentuje mieszankę stylu romańskiego i gotyckiego, z elementami barokowymi we wnętrzu.
W okresie reformacji korzystali z niej ewangelicy, a do wybuchu II wojny odbywały się tutaj nabożeństwa w języku polskim. Stąd wzięło się określenie „Polnische Kirche”.
Rotunda św. Gotarda, fot. archiwum UM Strzelin
Nieużywany po wojnie kościół dopiero w 1992 r. przejęła parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Najstarszym fragmentem świątyni jest dolna część wieży z portalem.
Grupy zorganizowane mogą bezpłatnie zwiedzić rotundę po wcześniejszej rezerwacji telefonicznej pod nr. tel.71 392 15 43.
Strzeliński ratusz stanął na początku XIV w. w miejscu dawnego domu kupieckiego. Na przestrzeni kolejnych stuleci był niszczony i odbudowywany. W 1945 r. znaczna część budynku spłonęła, a wieżę ratuszową wysadzono z rozkazu ostatniego niemieckiego burmistrza. Po wojnie ruiny ratusza rozebrano, pozostawiając fragment wieży.
W 2011 r. zakończono odbudowę 70-metrowej wieży. Z tarasu widokowego można podziwiać panoramę miasta, ziemi strzelińskiej, Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich oraz Równiny Wrocławskiej.
Na jednej z kondygnacji prezentowana jest kolekcja minerałów, pochodzących głównie z ziemi strzelińskiej i okolic. Inna wystawa dotyczy przedwojennego Strzelina oraz jeszcze inne materiały związane są z historią regionu.
W starej części wieży znajdował się loch głodowy, a na ścianach odkryto napisy i rysunki wykonane przez osadzonych tam skazańców. Niektóre z nich pochodzą z XVI w.
Z uwagi na prowadzoną obecnie odbudowę budynku ratusza, która powinna się zakończyć we wrześniu 2022 r, wieża ratuszowa nie jest udostępniona.
Baszta prochowa, fot. archiwum UM Strzelin
W pobliżu wieży ratuszowej znajduje się granitowy stół sędziowski, przy którym publicznie ogłaszano wyroki. Mebel pochodzi prawdopodobnie z XV w. To jeden z dwóch zachowanych na Dolnym Śląsku stołów sędziowskich.
Baszta prochowa, jedyny zachowany element dawnych fortyfikacji miejskich, powstała w wieku XVI. Już w XIX w. utraciła walory militarne i służyła za wieżę widokową.
Miłośnicy historii powinni także zajrzeć do Nowolesia, do tamtejszego kościoła pw. św. Marcina. Został zbudowany w 1867 r. w stylu neoromańskim, w miejscu dawnej świątyni, wzmiankowanej już w źródłach z 1368 r. Zbudowany z kamienia i cegły.
Kościół w Nowolesiu, fot. archiwum UM Strzelin
W ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Boskiej Różańcowej przywieziony w 1945 r. przez przesiedleńców z Kresów Wschodnich.
Strzelińskie kąpieliska i baseny
Okolice Strzelina to doskonałe miejsce na aktywny wypoczynek. Latem w Białym Kościele działa ośrodek wypoczynkowy, położony u zbiegu turystycznych szlaków pieszych i rowerowych, przy dwóch obficie zarybionych stawach.
Co roku odwiedzają go tysiące turystów i wczasowiczów. Są tu miejsca noclegowe w domkach campingowych, pola namiotowe oraz stanowiska dla przyczep campingowych. Na terenie ośrodka działają punkty gastronomiczne, kąpielisko, wypożyczalnia sprzętu wodnego, a dla młodszych gości przygotowano basen napełniony wodą z miejskiego wodociągu.
Kąpielisko w Białym Kościele, fot. archiwum UM Strzelin
Za to przez cały rok działa Auapark Granit, jedna z najnowocześniejszych dolnośląskich krytych pływalni. To zespół basenów, w tym basen pływacki, basen rekreacyjny, jacuzzi, brodzik dla dzieci z parasolem wodnym i zjeżdżalnia o długości 72 m.
Ofertę Aquaparku Granit dodatkowo wzbogacają: profesjonalne szkoły pływania, restauracja, siłownia, sauny – fińska i parowa, gabinet masażu oraz sklep z akcesoriami sportowymi.
Największa kopalnia w Europie
W strzelińskich kamieniołomach są eksploatowane wielkie złoża granitu, przerabiane na materiał drogowy, brukowy i kruszywa. Użyto ich m.in. do odbudowy mostu Poniatowskiego w Warszawie, budowy Pałacu Kultury i Nauki, pomnika Nike i pomnika papieża Jana XXIII we Wrocławiu.
W ostatnich latach strzeliński granit wykorzystano m.in. do realizacji takich inwestycji, jak: budowa odcinków autostrad A1 i A4, lotnisk w Pyrzowicach, Balicach i Szymanach, drogi S7 (k. Radomia i Olsztyna), trasy W-Z w Łodzi oraz placu pod Centrum Kongresowym w Krakowie.
Strzelińska kopalnia prowadzi klasyczne wydobycie wgłębne i jest największym tego typu wyrobiskiem w Europie. Z uwagi na charakter prowadzonych prac nie jest na co dzień dostępna dla turystów. Możliwość zwiedzania istnieje zazwyczaj podczas dnia otwartego, który jest elementem wrześniowych obchodów święta patrona Strzelina Michała Archanioła
Kopalnia granitu, fot. archiwum UM Strzelin
Głębokość największego kamieniołomu wynosi 120 metrów, długość 650 metrów, a szerokość 300 metrów.
Natomiast przy dworcu kolejowym w Strzelinie jest się park skalny – plenerowa wystawa skał wydobywanych w okolicy.
Na terenie parku umieszczono tablice informacyjne oraz specjalne kody QR, których aktywacja umożliwia udział w grze edukacyjnej pt. „Znajdź granit strzeliński”. W parku można też zobaczyć odrestaurowany wagonik, który służył do transportu granitu wydobywanego w strzelińskiej kopalni.
Dorota Pawnuk, burmistrz Miasta i Gminy StrzelinZiemia Strzelińska to liczne atrakcje turystyczne, intrygujące zabytki, a także malownicze krajobrazy Wzgórz Strzelińskich i liczne ścieżki rowerowe.
Największą atrakcją wzgórz jest blisko dwudziestokilometrowa sieć leśnych tras rowerowych - singletracków. Turystów przyciąga do nas również zmodernizowany ośrodek wypoczynkowy w Białym Kościele. To świetny początek wyprawy dla korzystających ze szlaków pieszych i rowerowych oraz zwiedzających lokalne zabytki oraz geoatrakcje.
Nieczynne kamieniołomy i kamienne artefakty to znak rozpoznawczy ziemi strzelińskiej, która słynie z doskonałego granitu. W ośrodku wypoczynkowym można wypożyczyć rowery, a w sezonie letnim, działa strzeżone przez ratowników kąpielisko, wypożyczalnia sprzętu wodnego oraz punkty gastronomiczne. Nowoczesne i świetnie wyposażone domki mają stały dostęp do bezpłatnego internetu.
W samym mieście, oprócz atrakcyjnych zabytków (m.in. Rotundy św. Gotarda) warto zobaczyć np. park skalny przy dworcu kolejowym. Obecnie w rewitalizowanym strzelińskim rynku trwa odbudowa, zniszczonego podczas wojny ratusza. W Strzelinie prężnie działają: nowoczesny Aquapark Granit, kino, liczne obiekty sportowe oraz lokale gastronomiczne.
Zapraszam do zwiedzania ziemi strzelińskiej!
Tekst na podstawie materiałów informacyjnych UM Strzelin
Jak dojechać?
Samochodem: wyjazd z Wrocławia przez Bielany Wrocławskie autostradą A4 w kierunku Opola, Krakowa. Po 26 km zjazd z A4 na drogą wojewódzką 396 w kierunku Strzelina. Odległość 50 km, czas przejazdu 60-70 minut. Droga na odcinku autostradowym jest płatna.
Pociągiem: wyjazd z dworca Wrocław Główny w kierunku Kłodzka, Międzylesia. Odległość 37 km, czas przejazdu 30-35 minut.
Strzelin
