Dziękujemy za Wasz udział i liczną obecność podczas Europejska Noc Literatury: Po stronie kobiet! Podzielcie się z...
Opublikowany przez Strefa Kultury Wrocław Niedziela, 22 sierpnia 2021
Europejska Noc Literatury świętem czytelników
Europejska Noc Literatury (ENL) to realizowany w wielu miastach kontynentu projekt prezentujący twórczość europejskich pisarzy. To święto czytelników, którzy w ten jeden wieczór mogą usłyszeć znakomitą prozę w interpretacjach wybitnych twórców kultury, a przy okazji odwiedzić przestrzenie miasta, które często na co dzień nie są dostępne dla zwiedzających.
ENL zagościła we Wrocławiu po raz pierwszy w 2013 r. – jako element programu Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016.
Organizowane co roku wydarzenie na stałe wpisało się już do kulturalnego kalendarza w naszym mieście, a dziewięć dotychczasowych edycji projektu przyciągnęło tysiące widzów. Już w roku Europejskiej Stolicy Kultury – ENL po raz pierwszy zorganizowana została poza ścisłym centrum miasta – przygotowana na specjalne życzenie czytelników i czytelniczek literacka „dogrywka”, czyli druga w 2016 r. odsłona wydarzenia, zorganizowana została w malowniczych miejscach parku Szczytnickiego.
Kuratorzy Europejskiej Nocy Literatury i ich wizje
Rok później Noc Literatury, której tematem była rozumiana na różne sposoby natura, zaprosiła wrocławian na Nadodrze, a w roku 2018, pod zaproponowanym przez kuratora Michała Nogasia hasłem „Obcy” – na Przedmieście Oławskie.
W 2019 r. (gdy kuratorką była Justyna Sobolewska, a tematem „Klasyka na nowo”) literackie święto była okazją, by lepiej poznać plac Grunwaldzki. Organizowana już podczas pandemii ostatnia edycja ENL odbyła się na osiedlu Powstańców Śląskich – za podróżniczą selekcję literacką odpowiadał wtedy Max Cegielski.
W tym roku rolę kuratora, a zarazem selekcjonera literackiego powierzono Annie Dziewit-Meller, która w ubiegłym roku była jednym z gości ENL, a czytelnikom znana jest nie tylko jako pisarka i felietonistka, także współautorka programu poświęconego książkom „BukBuk”. W tym roku została także redaktorką naczelną prestiżowej Grupy Wydawniczej Foksal.
Anna Dziewit-Meller postanowiła, że leitmotivem tegorocznej ENL będzie hasło „Po stronie kobiet”. – Wydaje mi się mocne i na czasie. Staniemy po stronie kobiet i będziemy czytać rzeczy pisane przez kobiety, o kobietach, dla kobiet, ale też dla mężczyzn – zaprasza tegoroczna kuratorka.
– Na dobrze znane, oficjalne narracje będziemy chcieli nałożyć nowe opowieści, umożliwiając zmianę ich dotychczasowego odczytania – rozwija temat „Po stronie kobiet” Anna Dziewit-Meller. – Tak by ów palimpsest doświadczeń kobiet i mężczyzn mógł ukazać nam całościową wizję rzeczywistości.
Jakich fragmentów książek posłuchamy?
Znane są już cztery tytuły książek, których fragmenty zostaną przeczytane podczas ENL. Jako pierwszy pojawia się na top 10 wydarzenia niezwykle opiniotwórczy esej „Własny pokój” Virginii Woolf, w którym słynna brytyjska pisarka zastanawiała się m.in. nad tym, jak niezależność finansowa ma wpływ na możliwość pracy twórczej dla kobiet.
Kolejna ze ogłoszonych książek reprezentuje współczesną eseistykę, ale współczesną, w wykonaniu Amerykanki Rebekki Solnit, którą do napisania tomu „Mężczyźni objaśniają mi świat” zainspirowało jej własne doświadczenie – śmieszno-straszne, należałoby dodać, bo podczas jednego z przyjęć obcy mężczyzna rozprawiał o jej książce, ale nie chciał przyjąć do wiadomości, że mogła ją napisać kobieta i że ta kobieta siedzi w jego bliskim sąsiedztwie.
Trzeci tytuł to ponownie zwrot ku klasyce, którą nadto tak bardzo ukochało kino – to „Emma” autorstwa Jane Austin, czyli błyskotliwa komedia omyłek, przepełniona grą pozorów i iluzji. W centrum utkanej intrygi stoi zaś niezwykła bohaterka, pełna życia i wigoru, urocza, nieznośna i apodyktyczna. To właśnie Emma, która choć sama nie zamierza wyjść za mąż, to próbuje być swatką dla innych.
Czwartą pozycją jest „Druga płeć” Simone de Beauvoir, powstałe pod koniec lat 40. ub. wieku dzieło filozofii feministycznej, w którym autorka wylicza i analizuje powody podrzędnego traktowania kobiety w prawie wszystkich dziedzinach życia społecznego. Twierdzi, że władcami świata są mężczyźni, kobiety zaś w większości dążą do całkowitego poświęcenia się rodzinie kosztem znacznego ograniczenia swojej wolności.
Pod „piątką” literatura faktu, czyli „Wywiad z historią” Oriany Fallaci – legendarnej reporterki, korespondentki wojennej, publicystki i pisarki. To zbiór wywiadów z ważnymi osobistościami, które włoska dziennikarka przeprowadziła dla tygodnika „L'Europeo” w latach siedemdziesiątych XX w. Rozmawiała wtedy m.in. z Willym Brandtem, Henrym Kissingerem, Goldą Meir, Indirą Gandhi, Hajle Syllasje, Jasirem Arafatem, Giuliem Andreottim, pokazując swoją odwagę, dążenie do prawdy i krytykując cynizm polityków.
Jako szóstą wybrano do czytania na ENL „Nocne czuwanie” szkockiej pisarki Sarah Moss. Wydana przed czterema laty powieść opowiada o kobiecie, rozdartej między potrzebami swoich dzieci a obowiązkami domowymi, która usiłuje dokończyć pisanie książki. Bohaterka mieszka na niewielkiej szkockiej wyspie, a pewnego dnia odkopuje w swoim ogrodzie szkielet małego dziecka. Zaczyna własne dochodzenie. Czy odkrywając sekrety wyspy, nauczy się radzenia sobie z własnymi zyciowymi wyzwaniami?
Siódmym literackim wyborem jest „Macocha”, ktorej autorką jest czeska prozaiczka Petra Hůlová. W tej swojej najbardziej osobistej książce nie tylko zaskakuje językową inwencją, ale też otwarcie porusza trudne tematy – kobiety, stojącej przed przed dylematem kariera czy dzieci, a także w obliczu piekła małżeńskiego, alkoholizmu czy przemijania.
Kolejnym wyborem kuratorki ELN 2021 jest książka laureatki Literackiej Nagrody Nobla 2015, Białorusinki Swietłany Aleksijewicz – „Wojna nie ma w sobie nic z kobiety”. To rzecz, powstała na kanwie wywiadów z setkami kobiet, które podczas II wojny światowej były sanitariuszkami, pilotkami, snajperkami czy partyzantkami. To historie zdecydowanie różniące się od uładzonej bohaterskiej wersji historii, propagowanej w ZSRR. Książka, pisana przez pięć lat, czekała potem dwa lata na wydanie.
„Kościół kobiet”, autorstwa Zuzanny Radzik – publicystki, teolożki i działaczki społecznej, jest ośmą książką, której fragmenty będą czytane na Karłowicach. Pokazuje niezwykle dynamiczne i różnorodne środowisko kobiet (młode teolożki, siostry zakonne pracujące z wykluczonymi, żony i matki zaangażowane we wspólnoty religijne), dla których Kościół to dom, w którym chciałyby mieć głos, i będą o ten głos walczyć.
Na koniec coś dla dzieci, w właściwie dla każdego i w każdym wieku –„Ronja, córka zbójnika”, napisana przez świetnie wszystkim znaną szwedzką autorkę Astrid Lindgren. Poruszająca opowieść o przyjaźni i miłości, która doprowadza do pojednania zwaśnionych rodów. Czytelnik trafia na ekscytującą przygodę ze starym zamkiem i lasem, zamieszkanym przez dzikie konie i różne okrutne stwory, w tle.
Czytania w Arche Hotel Klasztor Wrocław na Karłowicach
Fragmenty wszystkich wybranych przez Annę Dziewit-Meller dzieł literatury europejskiej jak zwykle usłyszymy w wykonaniu znanych osób ze świata kultury.
Jedną z takich lokalizacji będzie w tym roku Arche Hotel Klasztor Wrocław – zabytkowy klasztor przy alei Jana Kasprowicza, w którym przez lata mieścił się szpital, a który przechodzi właśnie gruntowną metamorfozę. Teren ponad 100-letniego kompleksu klasztorno-parkowego jest rewitalizowany; w wyniku przebudowy główny budynek przyjmie funkcję hotelową, a w głębi parku, w miejscu wcześniejszych budynków gospodarczych, przewidziano kameralne budynki mieszkalne. Goście i nowi mieszkańcy będą tu sąsiadować z siostrami Franciszkankami Maryi Nieustającej Pomocy, których zgromadzenie wciąż zajmować będzie część zabudowań. Założenie parkowe zostanie odświeżone i wzbogacone o małą architekturę oraz otwarte przez inwestora, firme Arche, dla mieszkańców Wrocławia.
21 sierpnia aktorki i aktorów czytających fragmenty kobiecej literatury spotkać będzie można też m.in. w parku Jana Kasprowicza czy w zmodernizowanym niedawno brodziku przy ul. Berenta.
Niecka, która do końca lat 70. XX wieku pełniła funkcję letniego kąpieliska, dobrze znana jest pokoleniom karłowiczanek i karłowiczan, którzy to tutaj przez dekady uprawiali sporty i przychodzili wypocząć. To kolejne miejsce na tegorocznej mapie Nocy Literatury, które zobaczyć będzie można w zupełnie nowej odsłonie – zdegradowana przestrzeń zmieniła się niedawno w nowoczesne centrum spotkań i rekreacji.
Kto nam to wszystko przeczyta?
1. Katarzyna Herman – Virginia Woolf „Własny pokój” (tłum. Agnieszka Graff, Wydawnictwo OsnoVa) – Brodzik (al. Jana Kasprowicza 105/ul. Wacława Berenta 46)
2. Gabriela Muskała – Sarah Moss „Nocne czuwanie” (tłum. Paulina Surniak, Wydawnictwo Poznańskie) – ogród klasztoru Franciszkanów (al. J. Kasprowicza 26)
3. Ewa Szykulska – Oriana Fallaci „Wywiad z historią” (tłum. Agnieszka Czepnik, Anna Osmólska-Mętrak, Joanna Ugniewska, Wydawnictwo Świat Książki) – Arche Klasztor Wrocław (al. J. Kasprowicza 64/66)
4. Joanna Trzepiecińska – Petra Hůlová „Macocha” (tłum. Julia Różewicz, Wydawnictwo Afera) – pl. Piłsudskiego
5. Zofia Wichłacz – Rebecca Solnit „Mężczyźni objaśniają mi świat” (tłum. Anna Dzierzgowska, Wydawnictwo Karakter) – Wielopokoleniowe Centrum Aktywności (al. J. Kasprowicza 46)
6. Andrzej Grabowski – Swietłana Aleksijewicz „Wojna nie ma w sobie nic z kobiety” (tłum. Jerzy Czech, Wydawnictwo Czarne) – Tower Studio (ul. S. Przybyszewskiego 85)
7. Janusz Chabior – Astrid Lindgren „Ronja, córka zbójnika” (tłum. Anna Węgleńska, Wydawnictwo Nasza Księgarnia) – Wały nadodrzańskie (w pobliżu parku Jana Kasprowicza) – czytanie z żaglówki
8. Tomasz Ziętek – Jane Austen „Emma” (tłum. Jadwiga Dmochowska, Wydawnictwo Świat Książki) – polana Karłowicka (al. J. Kasprowicza 45)
9. Andrzej Chyra – Zuzanna Radzik „Kościół kobiet” (Wydawnictwo WAM) – Wydział Nauk Biologicznych UWr (ul. S. Przybyszewskiego 63)
10. Cezary Łukaszewicz – Simone de Beauvoir „Druga płeć” (tłum. Gabriela Mycielska, Maria Leśniewska, Wydawnictwo Czarna Owca) – park Jana Kasprowicza (al. J. Kasprowicza 67)
Przypominamy, że fragmenty dziesięciu wybranych przez kuratorkę pozycji literackich odczytane zostaną dziesięciokrotnie przez dziesięcioro znanych postaci polskiej kultury w dziesięciu lokalizacjach zielonych Karłowic. Kolejne czytania rozpoczynać się będą co 30 minut między godziną 18.00 a 22.30. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny.
