Jedna z najstarszych konkurencji jeździeckich, czyli powożenie, może być jedną z dyscyplin Światowych Igrzysk Sportów Nieolimipjkskich The World Games 2017, które odbędą się we Wrocławiu. Bardzo dobrze spisują się w niej tzw. "ślązaki" - konie hodowane niegdyś i dzisiaj na Dolnym Śląsku.
Szczypta historii
Koni zaprzęgniętych do dwukołowych wozów używano już w starożytnym Egipcie. Najstarsze płaskorzeźby z wyścigami takich zaprzęgów pochodzą z XI w. p.n.e. Wyścigi zaprzęgów konnych rozgrywano w starożytnej Grecji i Rzymie. Popularne były także w Bizancjum. Po jednym z wyścigów w 532 roku, w którym w zakładach zaciekle rywalizowały ze sobą stronnictwa "Niebieskich" i "Zielonych", w Konstantyntynopolu doszło do krwawych walk, które przerodziły się w powstanie przeciwko cesarzowi Justynianowi, tzw. powstanie Nika.
W XVIII wieku powożenie zostało uznane za sport w Anglii, dzięki działaniom ówczesnego księcia Walii, późniejszego króla Jerzego IV. W XX wieku ważnym propagatorem tej dyscypliny był mąż królowej Elżbiety II Filip, książę Edynburga, który w latach 70.i 80. był zawodnikiem powożenia (zaprzęgi czterokonne) oraz przewodniczącym Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej (FEI).
FEI rozpoczęła rozgrywanie zawodów w powożeniu w roku 1970. Powożenie było w kolejności czwartą dyscypliną uznaną przez tę organizację.
Zasady i rodzaje konkursów
W tej konkurencji powożący siedzi w pojeździe zaprzęgowym i kieruje koniem, parą lub czwórką koni. Zawody rozgrywane są w 3 kategoriach: zaprzęgów czterokonnych, parokonnych i jednokonnych. Kobiety współzawodniczą z mężczyznami. Zawody trwają zazwyczaj 3 dni i składają się z 3 konkursów – każdy w kolejnym dniu. Wygrywa ten, kto zdobędzie najmniejszą ilość punktów karnych.
Powożącemu w zawodach towarzyszy tzw. luzak (w zaprzęgach czterokonnych – 2 luzaków), którego rola polega na nawigowaniu w maratonie i pomocy przy obsłudze koni i zaprzęgu. Pierwszym konkursem jest ujeżdżenie, a jego celem jest ocena regularności, swobody, harmonii, impulsu i prawidłowości ruchu koni. Ważna jest również dokładność, precyzja oraz wygląd zawodnika i jego zaprzęgu (strój, uprząż, prezencja). Konkurs ten rozgrywany jest na placu (czworoboku) o wymiarach100 m x 40 m. Zaprzęg wykonuje określony program składający się z figur w stepie i w kłusie.
Drugą konkurencją jest maraton. Ocenia się w nim stan wytrenowania, zwinności i wytrzymałości koni, ocena wyczucia tempa, odległości oraz zręczności powożenia zawodnika. Trasa pełnego maratonu składa się z pięciu odcinków i nie przekracza 22 km. W ostatnim etapie oznaczonym literą E, należy w dowolnym tempie pokonać od 5 do 8 przeszkód. O zwycięstwie w konkursie B decyduje szybkość, precyzja i prawidłowość jazdy. Używa się bryczki o specjalnej konstrukcji, typu "maratonowego" (tzw.maratonówki), innej niż w konkursie A i C.
Najtrudniejszy jest trzeci konkurs - zręczność powożenia. Jego celem jest ocena kondycji, posłuszeństwa i elastyczności koni po maratonie (konkursie B) oraz precyzji powożącego. Konkurs ten jest rozgrywany na placu, gdzie ustawione są przeszkody o ściśle określonych wymiarach. Obowiązuje ten sam pojazd i ubiór zawodnika i luzaka, jak w konkursie A. Z powodu rozmiaru przeszkód tego konkursu, obowiązują przepisowe wymiary powozu.
- Szczególnie ta trzecia konkurencja jest bardzo trudna. Trzeba naprawdę sporych umiejętności powożącego, a koń musi być giętki i zręczny, bowiem ewolucje wykonywane pomiędzy przeszkodami są bardzo trudne. Startują w niej specjalnie hodowane do tego celu rumaki, które muszą być zarówno bardzo wytrzymałe jak i giętkie. Jedną z najbardziej znanych ras są tzw. ślazaki. To konie pochodzące z Dolnego Śląska. Istniała tu bardzo dobra stadnina hodowli tych rumaków w Książu. Czasem ślązaki, które są gorącokrwistymi końmi, są uszlachetniane przez folbluty - mówi trener i animator wyścigów na Partynicach Robert Świątek.
Powożenie w Polsce
Pierwsze mistrzostwa Polski w powożeniu odbyły się pod koniec lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia. Trzykrotnie w naszym kraju zorganizowano mistrzostwa świata. W 1995 i 2007 roku były to zawody zaprzęgów parokonnych (Poznań, Warka), natomiast w 2008 roku w Jarantowie rywalizowały zaprzęgi jednokonne. Najbardziej znanym polskim zawodnikiem był Zygmunt Waliszewski. Nasi powożący zdobyli kilkanaście medali mistrzostw świata i Europy w tej dyscyplinie sportu, ale jak dotąd ani jednego złotego.
AL
