Organizacje pozarządowe to najczęściej stowarzyszenia, które działają zgodnie z konstytucyjnym prawem do zrzeszania się i realizują swoje cele na rzecz dobra wspólnego danej społeczności lokalnej. Dalej mamy również fundacje czy spółdzielnie socjalne. Wszystkie organizacje łączy to, że działają nie dla zysku ekonomicznego, a społecznego. Zakładają je sami mieszkańcy Wrocławia, którzy chcąc rozwiązywać problemy społeczne, często wychodzą z propozycjami do samorządu lokalnego.
– NGO to innymi słowy organizacje obywateli ze wzmocnioną świadomością i wrażliwością społeczną. Nie mówimy tylko „proszę coś z tym zrobić”, tylko sami reagujemy i proponujemy rozwiązania. Jesteśmy w pierwszej kolejności obywatelami i współgospodarzami miasta, a nie tylko i wyłącznie konsumentami. Jest to znakomity przykład zarządzania miastami przez partycypację społeczną – wyjaśnia Agata Bulicz z Dolnośląskiej Federacji Organizacji Pozarządowych.
W sumie we Wrocławiu mamy ok. czterech tysięcy takich organizacji. Realnie współpracujących z Gminą Wrocław jest ich natomiast 700. Bank Danych Lokalnych podaje, że w 2011 r. we Wrocławiu funkcjonowały 42 organizacje na 10 tys. mieszkańców, a w 2016 było ich już aż 56.
Agata Bulicz z DFOP rozwija współpracę trzeciego sektora z Gminą Wrocław, fot. Bartosz Moch
Jak wygląda współpraca Wrocławia z NGO?
Wrocław coraz chętniej korzysta z usług trzeciego sektora. Przejawia się to m.in. w tym, że coraz więcej organizacji pozarządowych podpisuje z miastem umowy wieloletnie na realizację bardzo ważnych zadań.
– Rosnąca stabilność tej współpracy i jej rozwój widać na przestrzeni ostatnich lat. Powoli staje się ona swoistego rodzaju tradycją. Warto podkreślić, że NGO uzupełniają to, co państwo, samorząd nie zawsze są w stanie zrealizować. Trzeci sektor działa z pasji i z zaangażowania, tworzą go często profesjonaliści, którzy mogą zaoferować realizację usługi na wyższym poziomie, niż ten, który osiągnie samorząd własnymi środkami lub tam, gdzie nikt inny nie dociera. Wielu zadań nie wykonują jednostki publiczne ani biznes, a właśnie NGO – informuje Agata Bulicz.
Gmina Wrocław zleca zadania własne do realizacji organizacjom pozarządowym na mocy zasady subsydiarności z różnych obszarów: zdrowia, edukacji, opieki nad dziećmi, sportu, rekreacji, kultury czy realizacji czasu wolnego. Może to robić w trybie zlecania lub powierzania. W pierwszym organizacja pozarządowa partycypuje w kosztach, np. poprzez wkład finansowy lub rzeczowy. W trybie powierzania finansowanie odbywa się w całości ze środków gminy.
Sprawdź sprawozdanie z współpracy miasta z NGO w roku 2016.
Koalicja na rzecz współpracy miasta z organizacjami pozarządowymi
Kolejnym przejawem prężnie rozwijającej się współpracy międzysektorowej jest powołana w 2016 r. Koalicja na rzecz współpracy miasta z organizacjami pozarządowymi. Działa w niej 11 wrocławskich organizacji oraz przedstawiciele Departamentu Spraw Społecznych UMW, którzy dostrzegli konieczność troski o rozwój współpracy miasta z organizacjami pozarządowymi. Koalicja jest ciałem nieformalnym, jej celem jest aktywizacja i systematyczne włączanie do współpracy kolejnych wrocławskich organizacji pozarządowych po to, aby jeszcze lepiej i pełniej realizować usługi społeczne we Wrocławiu.
– Chcemy, żeby wrocławski trzeci sektor uczestniczył w kształtowaniu lokalnych usług społecznych. Koalicja ma w założeniu usystematyzować nasze działania tak, żeby organizacje nie działały w rozproszeniu, a ich działania wzajemnie się uzupełniały – dodaje Agata Bulicz.
Od 1,5 roku członkowie koalicji spotykają się, by wyznaczać sobie zadania do realizacji, które mają poprawić jakość współpracy miasta z organizacjami pozarządowymi i tym samym jeszcze lepiej spełniać potrzeby mieszkańców. W koalicji ze strony samorządu uczestniczą m.in. Jacek Sutryk, dyrektor Departamentu Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego we Wrocławiu oraz Bartłomiej Świerczewski, dyrektor Biura ds. Partycypacji Społecznej UMW.
Kongres Wrocławskich Organizacji Pozarządowych
Koalicja, mimo iż działa od niedawna, ma już na koncie kilka sukcesów. Przede wszystkim przeprowadzenie I Kongresu Wrocławskich Organizacji Pozarządowych (czerwiec 2017 r.), w którym wzięło udział ponad 130 organizacji i ok. 300 uczestników. – Największym efektem I Kongresu jest to, że mogliśmy się poznać i zobaczyć, o jak dużej skali mówimy w przypadku organizacji pozarządowych we Wrocławiu – mówi Agata Bulicz z DFOP, moderatorka Koalicji.
I Kongres Wrocławskich Organizacji Pozarządowych odbył się w czerwcu 2017 r., fot. Jarek Ratajczak
Zobacz, jak wyglądał I Kongres Wrocławskich NGO.
W tym roku przedstawiciele koalicji zamierzają zorganizować kolejny kongres, na którym sprawdzą, co udało się zrobić przez ostatni rok oraz zaplanują najbliższe priorytety w swojej działalności dla Wrocławia i jego mieszkańców. Docelowo kongresy mają być cyklicznymi i największymi spotkaniami wrocławskich organizacji pozarządowych. Niedawno opracowano również strategię współpracy gminy Wrocław z organizacjami pozarządowymi, w której określono zadania do realizacji w mieście na kolejne lata.
Struktury dialogu organizacji pozarządowych
Szczególną troską koalicji jest wrocławski model współpracy Gminy Wrocław z organizacjami pozarządowymi, czyli przestrzeń, gdzie członkowie organizacji pozarządowych oraz mieszkańcy Wrocławia mogą wspólnie porozmawiać o problemach do rozwiązania w mieście. Pomóc mają w tym wyodrębnione w modelu struktury dialogu, w których na najniższym poziomie znajdują się grupy dialogu społecznego.
– GDS-y to dla mnie niezaprzeczalny wrocławski fenomen. Ciała, które powstają oddolnie, z własnej inicjatywy mieszkańców. Artykułują one problemy większej grupy obywateli, a celem ich istnienia jest próba wypracowania wspólnego rozwiązania mieszkańców i urzędników. Są to grupy nieformalne bez barier wejścia, ale wbrew pozorom z dużą mocą sprawczą – tłumaczy Agata Bulicz.
W tej chwili w stolicy Dolnego Śląska funkcjonuje dziesięć takich grup, od zwierząt w mieście przez nowe technologie obywatelskie, miejską politykę społeczną, po grupę ds. młodzieży i edukacji pozaformalnej.
Potrzebne struktury federacyjne
Po wypracowaniu rozwiązania przez grupę dialogu społecznego jest ono przekazywane albo bezpośrednio do danego departamentu w Urzędzie Miejskim Wrocławia albo do Wrocławskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego. Zasiadają w niej osoby występujące w imieniu prezydenta oraz Rady Miejskiej, a także reprezentanci środowiska pozarządowego, czyli członkowie poszczególnych organizacji pozarządowych. Zdaniem Agaty Bulicz obecnie brakuje jednak szczebli pośrednich w całej strukturze, które skupiałyby organizacje działające w tej samej branży.
– Ważne jest to, żeby wkrótce w przestrzeni miejskiej pojawiły się struktury federacyjne. W samym DFOP jest ok. 80 wrocławskich organizacji pozarządowych, ale wciąż stoimy przed stworzeniem realnie działającej federacji tych podmiotów. Potrzebujemy struktur branżowych, żeby mieć silniejszy przekaz. Federacje powinny pomagać GDS-om skonsultować swoje pomysły w szerokim środowisku i nadać im wyższą rangę – przekonuje. Zadaniem federacji jest zdolność integrowania środowiska, by jeszcze skuteczniej realizować usługi dla mieszkańców.
Kongres Wrocławskich Organizacji Pozarządowych, grupy dialogu społecznego czy koalicja to pochodzące z Wrocławia przykłady, jak można rozwijać współpracę samorządu terytorialnego z trzecim sektorem, fot. Jarek Ratajczak
Wrocław pionierem w działalności NGO
We Wrocławiu wciąż rośnie znaczenie organizacji pozarządowych. Dodatkowo w mieście funkcjonują unikatowe – w skali kraju – struktury w zakresie współpracy trzeciego sektora z jednostką samorządu terytorialnego. – Na pewno grupy dialogu społecznego, koalicja i kongres są ewenementem w skali kraju i można śmiało powiedzieć, że pochodzą z Wrocławia. Jesteśmy pionierami w pewnych rozwiązaniach, ale cały czas skupiamy się na tym, żeby wciąż się rozwijać – wyjaśnia Agata Bulicz.
O DFOP
Dolnośląska Federacja Organizacji Pozarządowych (DFOP) jest związkiem stowarzyszeń, działa na rzecz organizacji pozarządowych Dolnego Śląska. Powstała 17 maja 2004 roku we Wrocławiu z potrzeby stworzenia silnej reprezentacji sektora pozarządowego. DFOP zrzesza obecnie 201 organizacji pozarządowych.
Wybrane działania wrocławskich organizacji pozarządowych
- działania wspierające wrocławskie NGO:
- SEKTOR 3 wspiera wrocławskie organizacje i obywateli, którzy chcą założyć organizację, a nie wiedzą, jak to zrobić. SEKTOR jest inkubatorem, oferuje indywidualne wsparcie, szkolenia grupowe i infrastrukturę,
- Umbrella, organizacja prowadząca SEKTOR 3 razem z TRATWĄ i DFOP na mocy zadania zleconego przez Gminę Wrocław oferuje wsparcie finansowe dla młodych NGO do 5 lat tzw. MIKROGRANTY NGO od 5 do 10 tys. złotych. Jest także oferta dla młodzieży na projekty do 1000 zł,
- DFOP - Dolnośląskie Małe Granty - program regionalny, finansowany z UMWD - jest ścieżka dla mieszkańców Wrocławia na wspólne projekty do 5 tys. zł.
- działania branżowe:
- działania dla dzieci i młodzieży, organizowanie czasu wolnego, prowadzenie świetlic - Fundacja Hobbit, Fundacja Tobiaszki oraz wiele innych, w tym wiele świetlic działających przy parafiach,
- wsparcie osób bezdomnych - Stowarzyszenie Brata Alberta, czy Stowarzyszenie Ludzie Ludziom,
- praca z rodzinami romskimi - Fundacja Dom Pokoju, tu także wspieranie dialogu na wrocławskich osiedlach,
- wsparcie dla ciężko chorych dzieci - Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci,
- praca z młodzieżą wykluczoną bądź zagrożoną wykluczeniem, długoterminowy wolontariat, animowanie grup lokalnych, nauka języków dla np. seniorów - Stowarzyszenie TRATWA,
- prowadzenie centrum lokalnego, edukacja językowa, informatyczna oraz wzmacnianie aktywności w kulturze seniorów- Stowarzyszenie Żółty Parasol na Ołbinie,
- działanie dla seniorów i z seniorami - Fundacja Aktywny Senior, prowadzenie innowacyjnych projektów jak np. Cohausing senioralny (mieszkaniowa kooperatywa seniorów),
- wspieranie osób z niepełnosprawnościami - Fundacja Eudajmonia.
