Dzielnica Wzajemnego Szacunku to nie tylko atrakcyjne turystycznie miejsce na mapie Wrocławia, ale też pierwszy międzykulturowy projekt we Wrocławiu stawiający na dialog i współpracę między religiami oraz edukację poprzez naukę tolerancji i poznanie innych kultur i tradycji.
Cztery ulice, cztery świątynie i trzydzieści lat współpracy
Dzielnica Czterech Wyznań nie jest dzielnicą w sensie i pojęciu wyłącznie urbanistycznym. To obszar w centrum miasta, w pobliżu wrocławskiego Rynku, wyznaczony ulicami Kazimierza Wielkiego, Świętego Mikołaja, Pawła Włodkowica i Świętego Antoniego, przy których stoją kościoły katolicki i ewangelicki, cerkiew prawosławna i synagoga. Dzielnica jest symbolem różnorodności i wielokulturowości Wrocławia, gdzie obok siebie w przeszłości i obecnie mieszkają ludzie wielu języków, kultur, wyznań, tradycji.
Inicjatorami współpracy byli m. in.: Jerzy Kichler, ks. Jerzy Żytowiecki, ks. bp Ryszard Bogusz, Janusz Witt, ks. Aleksander Konachowicz. Był 1995 rok. A zaczęło się od wybitej szyby – wspomina Jerzy Kichler: „Modliliśmy się przed szabatem, studenci śpiewali dość głośno. Ktoś kamieniem wybił szybę. I zadałem sobie pytanie: jest grupa, która chce się modlić i grupa chuliganów. Poszedłem do proboszcza kościoła św. Antoniego z Padwy. Później, podczas kazania, ksiądz proboszcz opowiadał wiernym o synagodze, aby nie było więcej chuligańskich incydentów. One ustały, a my zaczęliśmy współpracować. I tak się zaczęło. Zaprosiliśmy też kościół ewangelicki – tak powstał trójkąt, a później prawosławnych. I mieliśmy kwadrat”.
I jak dodaje Jerzy Kichler: – To była wielka chęć poznania.
Od spontanicznej do formalnej współpracy. Najważniejsze projekty Dzielnicy
Przez około 10 lat współpraca między przedstawicielami świątyń była niesformalizowana i spontaniczna, jednak skala działań była na tyle duża, że w 2005 roku powołano Fundację „Dzielnica Wzajemnego Szacunku Czterech Wyznań” we Wrocławiu. Wśród celów statutowych są m.in. propagowanie idei dialogu między religiami i ekumenizmu, współpraca w różnych dziedzinach, a w szczególności: dobroczynności, działalności kulturalnej i edukacyjnej, ochrony praw i tożsamości mniejszości narodowych.
Projekty prowadzone od początków współpracy
- „Dzieciaki” (od 1999 r.) – zajęcia z edukacji międzykulturowej dla dzieci. To jedna z pierwszych i najważniejszych wspólnych inicjatyw edukacyjnych Dzielnicy Czterech Wyznań. Warsztaty były także jednym z działań w projekcie „Dzieci Jednego Boga” realizowanym we Wrocławiu w 2008 roku w ramach obchodów Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego w Polsce. W 2009 roku dzieci poznawały kulturę, tradycje i duchowość różnych wyznań poprzez działania artystyczne. W 2010 roku uczestnicy warsztatów mieli okazję poznać najważniejsze zagadnienia dotyczące kultur i tradycji mniejszości narodowych żyjących we Wrocławiu, między innymi Romów, Greków i Karaimów.
- „Dzieci Jednego Boga” – skierowany do różnych grup wiekowych, którego celem jest wzajemne poznanie się dzieci różnych wyznań i edukacja ekumeniczna.
- Warsztaty dialogu (spacery po dzielnicy, spotkania z przedstawicielami poszczególnych wyznań)
- Edukacja w miejscach pamięci – ścieżki kulturowe.
Obecnie prowadzone projekty:
- Warsztaty „Dzieciaki”.
- Warsztaty językowe: jidysz, hebrajski, łacina, starocerkiewnosłowiański.
- Salon Wzajemnego Szacunku.
- Międzyreligijne i międzykulturowe warsztaty „Lato w dzielnicy”.
- Panele dyskusyjne.
Fundację tworzą:
- Gmina Żydowska we Wrocławiu
- Rzymskokatolicka Parafia oo. Paulinów we Wrocławiu
- Parafia Prawosławna we Wrocławiu
- Parafia Ewangelicko-Augsburska we Wrocławiu
- Polska Rada Chrześcijan i Żydów
Ścieżka kulturowa i Kryształowa Planeta na straży Dzielnicy
Również w 2005 r., uchwałą Rady Miejskiej Wrocławia, powstała Ścieżka kulturowa czterech świątyń łącząca cerkiew prawosławną pw. Narodzenia Przenajświętszej Bogarodzicy, kościół katolicki pw. św. Antoniego, synagogę pod Białym Bocianem, kościół ewangelicki pw. Opatrzności Bożej.
Dzielnica Czterech Wyznań została wpisana do rejestru zabytków i uznana za pomnik historii.
W 2012 r. u zbiegu ulic Kazimierza Wielkiego i św. Antoniego stanęła rzeźba Kryształowa Planeta autorstwa wrocławskiej artystki Ewy Rossano. Dwumetrowa postać dziewczyny w sukni, inspirowanej kulą ziemską, symbolizuje jedność świata, mimo jego różnic religijnych i kulturowych. Natomiast w 2022 roku przy ulicy św. Antoniego we Wrocławiu. Od 2022 r. miejsce to nosi nazwę Skwer Wzajemnego Szacunku..
Fundacja „Dzielnica Wzajemnego Szacunku Czterech Wyznań”. Kontakt
- Siedziba Fundacji: ul. Kazimierza Wielkiego 29, 50-077 Wrocław
- Biuro Fundacji: ul. św. Antoniego 25, 50-073 Wrocław
- Biuro Fundacji biuro[at]fundacja4wyznan.pl 575 111 933, www.fundacja4wyznan.pl, FB: www.facebook.com/DzielnicaWzajemnegoSzacunku