Styl brynkowiański rozwinął się na przełomie XVII i XVIII stulecia w Księstwie Wołoskim (obecnie południowa część Rumunii) pod rządami księcia Constantina Brâncoveanu i stał się najbardziej rozpoznawalnym i jednocześnie unikalnym stylem w rumuńskiej architekturze i sztuce.
Styl, nazywany też czasem wołoskim lub rumuńskim renesansem jest połączeniem form bizantyjskich, ottomańskich, późnorenesansowych i barokowych. Wystawa w Muzeum Architektury pokazuje jak architektura Brâncoveanu stała się dla kilku pokoleń modelem estetycznym akceptowanym przez wszystkie warstwy społeczne i jak wpłynęła nie tylko na kształtowanie się tożsamości rumuńskiej, ale także jak odcisnęła się we współczesnej architekturze tego kraju, także w okresie wznoszenia nowych centrów miast w latach sprawowania władzy przez Nicolae Ceauşescu.
Rumuńskie bogactwo
Styl Brancoveanu jest bardzo bogaty , zwraca uwagę takimi elementami jak rzeźbione kamienne portale, kolumny i głowice kolumn, wszystkie zbudowane w bardzo specyficzny sposób. Najlepiej ten styl ilustruje klasztor w Horezu, który został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1993 roku.
Była to pierwsza budowla, którą zlecił Constantin Brancoveanu. Chciał by klasztor był wyjątkowy dlatego zatrudnił najlepszych artystów, rzemieślników a nawet teologów. Monastyr wyróżniają długie ganki, które zachowały tradycyjne elementy, typowe dla chłopskich domów, ale także nawiązujące do włoskich loggii. Tradycyjny ganek jest mały, a tymi gankami można przejść wokół całego budynku. Okalają je kolumny połączone łukami. Sklepienie łączy elementy gotyckie i romańskie. Nad drzwiami i oknami można zobaczyć kwiatowe girlandy w stylu barokowym. Charakterystyczna dla stylu brynkowiańskiego jest właśnie odmienna od stosowanych wcześniej, kamienno-stiukowa dekoracja obramień portali okien, a przede wszystkim szerokie zastosowanie kolumn, zarówno jako elementów konstrukcyjnych, jak i dekoracyjnych. Kolumny są wspaniale ozdobionymi motywami splatającymi estetykę orientu z pełną gamą stylowych zapożyczeń z manieryzmu i baroku.
Od klasztorów po pałace
Na początku 20 wieku, gdy Rumunia odzyskała niepodległość styl Brancoveanu był jednym z najważniejszych punktów odniesienia do tradycji i kultury tego karpackiego kraju. Na sztukę i architekturę określane jako styl epoki Brâncoveanu składają się dzieła nowe i przekształcenia wcześniej istniejących obiektów. Są to budowle świeckie, a także klasztory i świątynie oraz związane z nimi malarstwo, drewniana i kamienna rzeźba dekoracyjna czy sztuka zdobnicza. Powstawały one w drugiej połowie XVII i pierwszej połowie XVIII wieku w Kraju Rumuńskim i na obszarze kilku majątków wojewodów wołoskich w Siedmiogrodzie.
Próby wyjaśnienia licznych warstw znaczeniowych tego okresu – obejmującego zarówno lata przed, jak i po rządach hospodara Constantina Brâncoveanu, które były najważniejszym momentem tej epoki – wciąż stanowią aktualny temat badań. Rok 2014 był w Rumunii rokiem Constantina Brâncoveanu, wodza Wołoszczyzny, który miał też ogromne zasługi dla kultury rumuńskiej. W czasie swego panowania przeprowadził szeroko zakrojoną akcję fundacyjną, wznosząc wiele cerkwi, monastyrów (z monastyrem w Horezu na czele) i rezydencji. Styl architektoniczny wypracowany w tych przedsięwzięciach, czerpiący ze źródeł lokalnych, wschodnich oraz włoskiego renesansu i baroku nazwano od jego imienia „brynkowiańskim”.
Wystawa „BRÂNCOVEANU 300. Ciąg dalszy tradycji” będzie czynna do 31 maja. W piątek 24 kwietnia, na otwarciu wystawy o godz. 17 gościć będzie prof. Marius Marcu-Lapadat.
