Wakacje pod znakiem poznawania wrocławskich osiedli - „Odkrywamy potencjały obszaru rewitalizacji”

Od początku lipca mieszkańcy 8 wrocławskich osiedli: Brochowa, Kleczkowa, Księża, Nadodrza, Ołbina, Placu Grunwaldzkiego, Przedmieścia Oławskiego i Przedmieścia Świdnickiego są zapraszani do wspólnych działań, które pozwolą w przyszłości na rozpoznanie szans i potencjałów zamieszkiwanych przez nich rejonów. Zbierane są informacje o miejscach już w przeszłości znanych i ważnych dla użytkowników osiedli, jak również tych wcześniej nieodkrytych.

Czytaj więcej: Odkrywamy potencjał obszaru rewitalizacji

Projekt składa się z trzech elementów: tworzenia map sąsiedzkich, animacyjnego mapowania szans i potencjałów miejsc na osiedlach oraz zbieranie informacji o bieżącej i planowanej działalności od osiedlowych liderów. Zamkniecie tego terenowego etapu projektu planowane jest z końcem sierpnia.

Skąd działania?

Do tzw. obszaru rewitalizacji Rada Miejska Wrocławia w ostatnich miesiącach wyznaczyła teren obejmujący 8 wrocławskich osiedli. Następny krok stanowi przygotowanie Gminnego Programu Rewitalizacji (GPR). Proces ten opiera się na prowadzeniu działań diagnozujących przy aktywnym udziale mieszkańców, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych i instytucji działających na tych terenach. Wstępem natomiast jest wspólny projekt Wydziału Partycypacji Społecznej i Strefy Kultury Wrocław:  „Odkrywamy potencjały obszaru rewitalizacji. Wstęp do Gminnego Programu Rewitalizacji”.

– Zależy nam na tym, aby zmiany w mieście dokonywały się z czynnym udziałem wrocławian. Wsłuchanie się w potrzeby osób mieszkających na osiedlach jest bardzo ważne – mówi Anna Bieliz, jedna z koordynatorek projektu, reprezentująca Strefę Kultury Wrocław.

– Jednak, aby dany program odniósł sukces, potrzebna jest szersza współpraca, z włączeniem osiedlowych instytucji, organizacji, NGO-sów, grup oraz lokalnych liderów społecznych. Dlatego też ogromnie cieszy nas otwarcie na działanie lokalnych organizacji i osób je reprezentujących, bo to one najlepiej znają specyfikę i potrzeby mieszkańców na tychże osiedlach – dodaje.

Rozmowy w terenie - mapowanie szans i potencjałów

Jednym z kluczowych elementów projektu są prowadzone w terenie rozmowy. Podczas wakacji na osiedlach intensywnie pracuje grupa mapująca przestrzenie. Osoby te, znane z lokalnych działań na rzecz mieszkańców, regularnie pojawiają się na podwórkach, podczas osiedlowych wydarzeń oraz pełnią dyżury w Centrach Aktywności Lokalnej czy innych organizacjach.

Rozmawiają z mieszkańcami oraz zbierają opinie o miejscach, które służą im do relaksu i spędzania wolnego czasu, do organizowania lokalnych wydarzeń oraz tych, które mają jeszcze niewykorzystany potencjał. Narzędziem pracy są wielkoformatowe mapy, na których można zaznaczać wytypowane punkty i miejsca.

Fot. Jerzy Wypych

Do tej pory mapowacze lokalnych potencjałów pojawili się m. in. na pikniku na ul. Gwarnej na Przedmieściu Świdnickim, Spółdzielni Kinowej Ołbin w parku Stanisława Tołpy, pikniku sąsiedzkim na Placu Grunwaldzkim czy w trakcie weekendowych aktywności w beach barze Osada na Księżu.

– Mamy już sporo informacji o niepozornych skwerkach, zielonych, oddalonych od zabudowań mieszkalnych miejscach, które mają spory potencjał do organizowania w nich nowych lokalnych aktywności – komentuje koordynująca działania mapujące Anna Cwynar.

Wszystkie wyznaczone i opisane punkty zostaną zebrane w raporcie podsumowującym, dzięki czemu nieodkryte dotąd przestrzenie będą mogły zostać zauważone i wykorzystane.

Sentymentalne mapy sąsiedzkie

Z mapami związany jest też drugi element projektu, czyli prowadzona już od kilku miesięcy przez Strefę Kultury Wrocław i program Sąsiadujemy, akcja „Stwórz z nami Sąsiedzkie mapy osiedla”. Dzięki niej powstaną subiektywne przewodniki zawierające historie, opowieści i wspomnienia z ww. osiedli. Sąsiedzkie mapy znajdują się w kilkunastu partnerskich osiedlowych punktach.

Dodatkowo, na obszarze zdegradowanym, działają dwie animatorki zbierające historie bezpośrednio od mieszkańców. Jak podkreślają, to prawdziwa skarbnica osiedlowego życia.

Fot. Jerzy Wypych

– To wyjątkowe, często bardzo osobiste i wzruszające historie – mówi Patrycja Wnuczek jedna z animatorek. – Rozmowy z mieszkańcami to niesamowita podróż w przeszłość, dająca możliwość poznania specyfiki i atmosfery danego osiedla – dodaje.

Opowieści są różnorodne, podobnie jak specyficzne są wrocławski osiedla i ich mieszkańcy. – Tutaj mieszkały rodziny profesorskie. Uciekając podobno zostawiły swoje majątki, pochowały skarby z myślą, że tu wrócą – opowiada pani Ela, wieloletnia mieszkanka Placu Grunwaldzkiego, jednej z kamienic na ulicy Kamila Cypriana Norwida.

– W bramie 11 jeden pan wykupił mieszkanie po rodzinie, zlecił remont i wyjechał. Zostawił mi je pod opiekę - jakby się coś działo, robotnicy mieli przychodzić do mnie. I kiedyś taki pan, który malował sufit, do mnie przyszedł i mówi, że zdrapywał kawałek tynku i żebym zobaczyła, co znalazł. Tam było zatynkowane w suficie zdjęcie żołnierza niemieckiego w mundurze. Oni tak wtedy robili z myślą, że jak niedługo wrócą, to będą mogli udowodnić, że to ich mieszkanie – dodaje.

Fot. Jerzy Wypych

Nierzadko opowiadane historie mogłyby stanowić inspirację do scenariusza sztuki teatralnej czy filmu. – Na rogu jednej z ulic stał saturator, miał go starszy pan Antoś. Zrobił z niego punkt spotkań - często siedział przy nim do białego rana. Nie była to działalność stricte zarobkowa, jeśli siedział tam w nocy. Od trzeciej klasy liceum do pierwszego roku studiów byłem jego częstym gościem. On poił spragnionego wędrowca, czasem karmił, a ja przynosiłem mu papierosy, jak była potrzeba. Był fajnym elementem krajobrazu. Pan Antoś uratował też raz sadzonkę wielkości chwasta. To jest teraz ten wielki klon wysokości czterech pięter – czasy swojej młodości wspomina pan Krzysztof, mieszkaniec Przedmieścia Świdnickiego.

– Rozmówcy w swoich opowieściach podkreślają przywiązanie i wielki sentyment do zamieszkiwanych miejsc – opowiada animatorka Maria Smolarek. – Te spotkania są dla mnie bardzo wartościowe i jestem przekonana że wiele z tych historii zostanie na długo w mojej pamięci.

Zebrane opowieści znajdą się w drukowanych, wydanych w listopadzie mapach sąsiedzkich. Te, które nie zmieszczą się do publikacji papierowej, zostaną opublikowane w internetowej wersji mapy.

Kwestionariusz dla liderów i liderek osiedlowych

Do trzeciej części projektu – badań kwestionariuszowych, zaproszono osiedlowych liderów, reprezentujących zarówno zorganizowane podmioty (jak m.in. Rady Osiedli, Centra Aktywności Lokalnej, organizacje pozarządowe, instytucje kultury i placówki edukacyjne), jak i grupy nieformalne oraz osoby działające niezależnie.

Za pomocą specjalnie sporządzonych formularzy, w których pytamy o prowadzone i planowane aktywności, partnerstwa, sposób finansowania inicjatyw, a także o miejsca z potencjałem do działań, zdobywane są dane przydatne do sporządzenia GPR-u.

Ta forma pozwoli również na identyfikację głównych aktorów osiedlowych, których warto uwzględnić przy działaniach rewitalizacyjnych oraz zasobów, które powinny zostać w tym procesie wspierane i wykorzystane. Zostanie opracowany katalog potencjałów, które mogą przyczynić się do poprawy sytuacji społeczno-przestrzennej na każdym z ośmiu rewitalizowanych osiedli.

Kolejne kroki i działania

Zbieraczy osiedlowych historii oraz mapowaczy spotkacie 28 sierpnia na Przedmieściu Oławskim, w różnych miejscach w trakcie DniaTrójkata. Następnie 29 sierpnia na Brochowie na finale Brave Kids, na Księżu na Bazarze Dawna Pralnia oraz na Przedmieściu Świdnickim na pikniku przy ul. Kolejowej.

Projekt koordynuje Strefa Kultury Wrocław w ramach współpracy z Wydziałem Partycypacji Społecznej Urzędu Miejskiego Wrocławia. Zadanie realizowane jest ze środków Gminy Wrocław.

Szczegółowe informacje o projekcie można znaleźć tutaj.