Artystka nawiązuje w nim do wyjątkowo wstydliwego rozdziału niemieckiej historii, gdy w III Rzeszy stworzono specjalny program (Lebensborn), by na okupowanych przez armię terenach móc odbierać „czyste rasowo” dzieci prawowitym rodzicom i przekazywać do adopcji niemieckim.
Kim jest Dorota Nieznalska?
Dorota Nieznalska, rzeźbiarka, autorka instalacji, fotografii, czy wideo nad „Lebensborn e.V.” pracowała od lat zbierając informacje nad temat działalności nazistowskiego stowarzyszenia Lebensborn (Źródło Życia). Zanim Muzeum Narodowe (oddział Pawilon Czterech Kopuł) zdecydowało się na zakup, pracę artystki można było obejrzeć na wystawie czasowej „po/wy/miary” w 2019 r. Obecnie znajdziemy je na wystawie stałej poświęconej „Pamięci wojny”.
Lebensborn e.V. (Lebensborn eingetragener Verein)
Dzieło Doroty Nieznalskiej składa się z trzech części – z instalacji, betonu, stali, szkła, z wydruków, na których zaznaczono wybrane miejsca, w których działały w III Rzeszy Domy Lebensborn oraz zapętlonej dwunastominutowej kompilacji z filmu dokumentalnego austriacko-amerykańskiego psychoanalityka Rene Spitza z 1952 roku „Psychogenic diseases in infancy” (Choroby psychogenne w okresie niemowlęcym). Spitz analizował w nim hospitalizowane dzieci pozbawione matczynej opieki i katastrofalne konsenwencje takich sytuacji.
Instytucja Lebensborn została powołana w 1936 roku przez Heinricha Himmlera, szefa SS, aby, za pomocą drobiazgowo zaplanowanego programu, „odnowić niemiecką krew”, m.in. umożliwić rodzenie „czystych rasowo” dzieci. Kiedy Niemcy rozpoczęli okupację kolejnych państw zakładali tam ośrodki przejściowe, do których trafiały odebrane rodzicom dzieci spełniające odpowiednie kryteria. Dzieci były germanizowane i przekazywane rodzinom niemieckim, które je adoptowały. W Polsce funkcjonowało 5 domów Lebensborn.
