Podsumowanie projektu „Biblioteka zesłańca. Świadectwa XX wieku”

Zapraszamy na spotkanie podsumowujące projekt wydawniczy „Biblioteka zesłańca. Świadectwa XX wieku” realizowany przez Archiwum Naukowe Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, w którym wezmą udział:

• prof. Małgorzata Ruchniewicz, historyczka związana z Zakładem Historii Europy Wschodniej w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego,
• dr Marcelina Jakimowicz z Zakładu Kulturoznawstwa w Instytucie Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Materiały autobiograficzne należą do najbardziej poruszających źródeł historycznych.

Kolekcja sybiracka Archiwum Naukowego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, której początki sięgają przełomu lat 80/90 XX w., dokumentuje jedne z najbardziej tragicznych doświadczeń wojny, przemocy i utraty, które stały się udziałem Polaków w XX w. Represyjna polityka Związku Radzieckiego sprawiła, że takie słowa jak „Sybir”, „zsyłka”, „katorga” na powrót zaczęły określać losy wielu setek tysięcy mieszkańców ziem nie tylko przedwojennej Polski, ale i dawnej Rzeczypospolitej. Prawie tysiąc rękopisów i maszynopisów przechowywanych w kolekcji przybliża różne odmiany tych przeżyć, oferując osobistą, niepowtarzalną perspektywę konfrontacji jednostki z Historią.

Od początku 90. XX w. wybrane świadectwa prezentowano w ramach serii „Biblioteka Zesłańca” prowadzonej przez Polskie Towarzystwo Ludoznawcze. Projekt finansowany przez Narodowy Program Rozwoju Humanistyki w latach 2018-2024 pozwolił uruchomić podserię „Świadectwa XX w.” Opublikowano w niej 17 tomów (łącznie z bibliografią komentowaną całej kolekcji), zawierających wspomnienia, dzienniki i listy autorstwa 34 osób, które w latach 30-50 XX w. dotknęły w różnej formie prześladowania ze strony Kremla. Ich przeżycia pokazują, jak przemoc traktowana jako instrument polityki państwowej niszczyła nie tylko pojedynczych ludzi czy rodziny, ale i całe zbiorowości zamieszkujące Europę Wschodnią.

Zawierają także przykłady siły charakteru, woli życia, przywiązania do rodzinnego kraju, jak i ludzkiej solidarności i przyjaźni przekraczającej podziały narodowe czy polityczne. Spotkanie poświęcone będzie przybliżeniu tej problematyki poprzez prezentację wydanych w podserii książek – a przede wszystkim poprzez opowiedzenie o ich autorach oraz osobistych historiach.

Spotkanie będzie transmitowane na profilach FB Wrocławskiego Domu Literatury, Wrocławia Miasta Literatury i Prozy.