– Bardzo dużo mamy w tym roku książek eseistycznych, co stanowi pewien problem dla jurorów, którzy muszą zdecydować, gdzie kończy się granica między eseistyką literacką, a np. reportażem, czy biografią – zwracał uwagę Mykoła Riabczuk, ukraiński pisarz i przewodniczący jury Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus. – To pierwszy ta dobry rok dla literatury litewskiej, bo mamy aż dwoje autorów, Kristinę Sabaliauskaité i Alvydasa Šlepikasa – podkreślał Piotr Kępiński, członek jury. – Moment, w którym przychodzi do każdego z nas ta skrzynia, w której jest siedemdziesiąt parę książek, to sytuacja zawałowa i za każdym razem ślubuję sobie, że to ostatni rok i nigdy więcej – uśmiechał się wiosną profesor Stanisław Bereś z jury. – Ale wiele z książek zostaje w pamięci, choć czytając ich taką ilość dopełzam do końca, jak pływak, który przepłynął kanał La Manche i ledwie zipie – dodaje profesor Bereś.
Krytyk literacki i członek jury Krzysztof Masłoń zwrócił uwagę, że coraz chętniej sięgamy po książki z Europy Środkowej. – W połowie lat 90. nie było możliwości, aby w Polsce wydać książkę, na przykład, autora serbskiego. Byliśmy tak zafascynowani literaturą anglosaską, że nic innego nie wchodziło w rachubę – wyjaśnia. – Obecnie działa sporo wydawnictw niszowych, a Nagroda Angelus daje szansę, by pokazać się z książką szerszej grupie odbiorców – tłumaczył Krzysztof Masłoń.
Jaka tematyka dominuje w tomach, jakie zgłoszono do Angelusa w tym roku? Niekoniecznie wspólne doświadczenia komunizmu. – Już żyjemy czymś innym, ale silne jest wciąż echo wojny i wszystkie związane z tym traumy. Smutne, że tym się w Europie wyróżniamy, ale najwyraźniej te sprawy wciąż są dla nas ważne, dla mnie zresztą także – nie ma wątpliwości Krzysztof Masłoń.
Podczas tegorocznej edycji Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus zmieniło się jury. Profesor Andrzej Zawada nie będzie już zasiadał w jury. – Pan profesor został powołany na przewodniczącego jury Poetyckiej Nagrody Silesius – poinformował Jarosław Broda, dyrektor Wydziału Kultury Urzędu Miejskiego. Nowym członkiem kapituły będzie natomiast Michał Nogaś, krytyk literacki znany także z Nagrody „Pióro Fredry”.
Nagrodę funduje Miasto Wrocław, a dotyczy książek, jakich autorzy pochodzą z jednego z krajów Europy Środkowej (m.in. Albanii, Bułgarii, Czech, Estonii, Litwy, Niemiec, Polski, Rosji, Ukrainy, czy Węgier). Tomy są zgłaszane przez wydawnictwa, ale też samych jurorów. Poza autorem książki nagrodę (w wysokości 20 tysięcy złotych) otrzymuje także polski tłumacz książki (w przypadku, gdy Angelusa otrzyma polski pisarz wówczas nagradza się tłumacza jednego z finałowych tomów). Dodatkowo przyznana zostanie Nagroda Czytelników im. Natalii Gorbaniewskiej, wieloletniej przewodniczącej jury Angelusa (najlepszy tom czytelnicy wybiorą w internetowym głosowaniu).
Dotychczas laureatami Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus byli m.in. Ukrainiec Jurij Andruchowycz, Austriak Martin Pollack, Węgier Péter Esterházy, Słowak Pavol Rankov, czy w ubiegłym roku Ukrainiec Serhij Żadan.
Książki zakwalifikowane do półfinału Nagrody Angelus:
1. Hen Maciej, „Solfatara” /Wydawnictwo W.A.B./ 2. Hnatiuk Ola, „Odwaga i strach” /Kolegium Europy Wschodniej/ 3. Janko Anna, „Mała zagłada” /Wydawnictwo Literackie/ 4. Krištúfek Petr „Dom głuchego” /Książkowe Klimaty 5. Lis Renata, „W lodach Prowansji. Bunin na wygnaniu” /Wydawnictwo Sic!/ 6. Machno Wasyl, „Listy i powietrze. Opowiadania pograniczne” /Wschodnia Fundacja Kultury „Akcent”/ 7. Niaklajeu Uładzimir, „Automat z wodą gazowaną z syropem lub bez” /Kolegium Europy Wschodniej/ 8. Petrowska Katia, „Może Estera” /Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego/ 9. Sabaliauskaité Kristina, „Silva rerum” /Wydawnictwo Znak/ 10. Szczerek Ziemowit, „Tatuaż z tryzubem” /Wydawnictwo Czarne/ 11. Szejnert Małgorzata, „Usypać góry. Historie z Polesia” /Wydawnictwo Znak/ 12. Šlepikas Alvydas, „Mam na imię Maryté” /Kolegium Europy Wschodniej/ 13. Teodorescu Cristian, „Medgidia, miasto u kresu” /Wydawnictwo Amaltea/ 14. Vosganian Varujan, „Księga szeptów” /Książkowe Klimaty/
