Trzy generacje słowackich artystów to:
- pionierzy słowackiej sztuki konceptualnej, artyści lat 60. I 70. XX wieku, którzy rozpoczęli i rozwinęli nowy wizualny program w Słowacji w okresie powojennym: Stano Filko, Július Koller, Rudolf Sikora, Dezider Tóth, Jozef Jankovič.
- postkonceptualiści z lat 90.XX wieku analizujący i reinterpretujący „czysty” koncept idei. W tym nurcie dominują instalacje i obiekty takich artystów jak Roman Ondák, Denisa Lehocká, Boris Ondreička, Cyril Blažo/Martin Kochan, group XYZ, Marko Blažo
- nowa, najmłodsza generacja artystów tworzących po roku 2000. Dla nich konceptualizm jest osobistą ekspresją i oporem przeciwko medialnej wojnie informacyjnej. To tacy artyści jak Marek Kvetan, Pavla Sceranková, Petra Feriancová, Viktor Frešo, Jaro Varga, Ján Vasilko, Aneta Mona Chisa & Lucia Tkáčová.
Kurator wystawy dr Vladimir Beskid podzielił więc wystawę na trzy części.
Po II wojnie światowej
Pierwsza poświęcona jest pionierom słowackiej sztuki konceptualnej, czyli artystom tworzącym na przełomie lat 60. i 70. Byli oni autorami nowego programu wizualnego w sztuce słowackiej powstającej po II wojnie światowej. W tej części zostaną zaprezentowane prace Stano Filko, artysty, który w II połowie lat 60. zaczął wykorzystywać w swojej twórczości mapy, na które nanosił przedstawienie postaci kobiecych o erotycznym charakterze. Pod koniec lat 60. artysta wszedł w sferę konceptualną, włączając do swoich dzieł wątki kosmologiczne (cykl Asocjacje). Drugim z artystów będzie Július Koller, jeden z najbardziej radykalnych konceptualnych artystów słowackich, który w swojej twórczości dokonywał semantyzacji płótna malarskiego i jego tekstualizacji. Koller jest autorem obrazów z napisami pojawiającymi się w miejscu tradycyjnego przedstawienia na płótnie, z informelowymi zaciekami i widoczną strukturą farby.
Nowe spojrzenie
Druga część prezentuje generację artystów postkonceptualnych, szczególnie aktywnych w latach 90., analizujących i reinterpretujących „czysty” koncept idei, w których twórczości dominują instalacje i obiekty. W tej części wystawy zostaną zaprezentowane m.in. prace Romana Ondáka, autora instalacji, performansów i działań interwencyjnych, prowokujących widzów i zmuszających ich do interakcji. Pojawią się także dzieła Denisy Lehocká’ej oraz Borisa Ondreički, którzy wraz z Ondákiem należą do pokolenia artystów tworzących w niesprzyjających warunkach zorientowanej marketingowo postsocjalistycznej Słowacji, w której sztuka ma niski status. Paradoksalnie ci trzej artyści osiągnęli międzynarodowy sukces. Lehocká jest artystką poruszającą w swoich pracach kwestie intymności, feminizmu, rodziny. Traktuje swoją twórczość jak pamiętnik, w którym intuicyjnie tworzone rysunki i obrazy spełniają kluczową rolę w konstruowanych później przez nią instalacjach. W tej części wystawy pojawi się również twórczość Cyrila Blažo i Martina Kochana, którzy tworzą wspólnie zdjęcia i fotoperformanse w przestrzeniach publicznych na Słowacji, prowadząc dialog z tradycją rzeźby/pomnika w przestrzeni miejskiej.
Konceptualizm a globalizacja i nowe technologie
Te dwa istotne dla rozwoju tendencji konceptualnych w sztuce słowackiej działy dopełniać będzie trzeci, w którym znajdą się prace najmłodszej generacji artystów aktywnych po roku 2000. Nawiązując do tradycji konceptualizmu, artyści ci poszukują własnego języka twórczej ekspresji, zwracając uwagę na niebezpieczeństwa wyłaniające się z procesów globalizacji, nowych technologii, Internetu. Marek Kvetan wykorzystuje post-konceptualne strategie, prowadząc grę z percepcją widza. Kwestionując realność przedstawienia, daje odbiorcy możliwość wielu różnych odczytań swoich prac. Kolejna z artystek - Pavla Sceranková jest autorką przestrzennych, neo-konceptualnych, minimalistycznych instalacji, powstających w szczególnej relacji z miejscem, w którym są wystawiane. Petra Feriancová, kolejna z prezentowanych w tym dziale artystek – reprezentowała Słowację na 55 Biennale w Wenecji. Jej twórczość koncentruje się wokół tematu archiwum, szczególnie archiwum obrazów i pamięci obrazów. Viktor Frešo natomiast to twórca postkonceptualny, którego proste projekty i konstrukcje, zawsze ironiczne i pełne humoru, obnażają mechanizmy funkcjonowania rynku sztuki. Jest autorem prac wykorzystujących krótkie slogany, poprzez które artysta przekazuje sarkastyczne, autobiograficzne wiadomości napisane markerem lub sprayem. Prace Jaro Vargi są natomiast analityczne i charakteryzują się użyciem w nich metodologii badawczych, często danych statystycznych, estetyki kartograficznej, zdjęć, wideo i instalacji. Ján Vasilko wyraża w swoich pracach romantyczny i idealistyczny entuzjazm dla produkcji i użyteczności maszyn, różnych mechanizmów, hal produkcyjnych i robotów, tworząc obrazy oscylujące pomiędzy abstrakcją i pejzażem, architekturą idealną a rygorystyczną konstrukcją. Wystawę zamykają artystki - Anetta Mona Chisa i Lucia Tkáčová, pracujące wspólnie od 2009 roku – autorki konceptualnych instalacji i akcji artystycznych, w których poddają analizie swój własny status jako artystek w świcie sztuki, badając interakcję jaka zachodzi pomiędzy dziełem a widzem.
Wystawę „Miękkie kody” w Muzeum Współczesnym Wrocław można oglądać od 20 marca do 18 maja.
