Na wystawie zobaczymy prawie 200 prac – obrazów i prac na papierze (akwarel, gwaszy, kolaży) z prywatnej kolekcji Grzegorza Króla. Wiele z nich nie było nigdzie do tej pory prezentowanych, znajdowały się w byłej pracowni artysty.
Alfred Lenica, z wykształcenia skrzypek, malarstwa uczył się poza akademickimi strukturami. W swojej twórczości nawiązywał do kubizmu i surrealizmu, fascynował się socrealizmem, by w końcu zająć się abstrakcją. Przed II wojną światową mieszkał w Poznaniu, potem przeniósł się do Krakowa, gdzie działał w kręgu artystów związanych z podziemnym teatrem prowadzonym przez Tadeusza Kantora. Dzięki Jerzemu Kujawskiemu zainteresował się sztuką awangardową. Po wojnie wrócił do Poznania i został współzałożycielem grupy 4F+R (farba, forma, fantastyka, faktura + realizm). W latach 50. XX wieku włączył się w nurt sztuki socrealistycznej. Działał jako organizator życia artystycznego i pełnił kierownicze funkcje w ZPAP. Równocześnie malował „do szuflady” kompozycje abstrakcyjne. Obrazy olejne otworzyły mu drogę do kariery za granicą. Przez lata należał do Grupy RBK w Wuppertalu, ale najmocniej związał się z Grupą Krakowską. Jego abstrakcje, jak podkreśla Beata Gawrońska-Oramus, autorka katalogu do wystawy, mają charakter poetycki, surrealny. Artysta eksperymentował z technikami malarskimi. Tworzył kolaże, dekalkomanie, monotypie, dripping.
- Mamy okazję obejrzeć prace Lenicy od lat 40. ubiegłego wieku po lata 70., prześledzić jego drogę twórczą. Te prace tworzone do szuflady pokazują prawdziwe zainteresowania artysty – uważa Beata Gawrońska-Oramus. – Dzięki nim możemy inaczej spojrzeć na tego artystę.
- Jego sztuka nie jest sztuką narodową, polską. Lenica jest malarzem światowym – uważa prof. Andrzej Nakov, wybitny specjalista abstrakcji, dadaizmu i konstruktywizmu.
- Czas, w którym tworzył Alfred Lenica nie sprzyjał rozwojowi międzynarodowych karier, mimo to jest jedynym polskim twórcą, którego obraz wisi w Genewie w siedzibie ONZ. Można tam podziwiać wielkoformatowe „Trzy żywioły” – przypomina Grzegorz Król, właściciel kolekcji.
Wystawa ma układ chronologiczny. Najstarsze z pokazywanych prac to powstałe w latach 40. XX w. akwarele, monotypie, gwasze i rysunki, które nigdy wcześniej nie były wystawiane publicznie. To wczesne abstrakcje, w których formie, kompozycji, technice i kolorystyce odnaleźć można podobieństwo do dzieł z dojrzałego okresu twórczości. Zobaczymy też charakterystyczne dla Lenicy wielkoformatowe kompozycje olejne. Wśród nich znalazły się te, które uczyniły z artysty ikonę malarstwa taszystowskiego (od francuskiego „tache” – plama) w Polsce i otworzyły mu drogę międzynarodowej kariery (m.in.: Plamy na niebie i ziemi (1956–1958), Ślady religii (1956), Jutrzenka (1957), Maska (1958), Formy wibrujące (1958), Dno (1959).Ciekawostką są - pokazywane po raz pierwszy - powstałe w okresie socrealizmu znakomite kompozycje abstrakcyjne, które artysta malował „do szuflady”.
Agnieszka Kołodyńska
Alfred Lenica - wystawa we wrocławskim Muzeum Narodowym, pl. Powstańców Warszawy 5, czynna do 19 października. Wernisaż w niedzielę 31 sierpnia o godz. 13.
