– To niebywała okazja, by przyjrzeć się im z bliska, dostrzec wszystkie szczegóły, docenić pociągnięcia pędzla – mówi Marek Pierzchała, kurator prezentacji. – Udało nam się bowiem niejako przechwycić obrazy w momencie opuszczenia przez nie pracowni konserwatorskiej a ich powrotem do bardzkiej świątyni.
Obrazy były konserwowane w Krakowie, w pracowni konserwatorskiej Marcina Ciby. Ostatnia konserwacja obu dzieł była przeprowadzona w latach 70. XX wieku. I choć przeprowadzono ją wzorcowo, to dostępne wówczas materiały sprawiły, że wykorzystana do dublażu (naklejenia na nowe płótno) masa woskowo-żywiczna sprawiła, że oryginalne płótno stało się kruche, a warstwa malarska zaczęła ciemnieć. Najnowsza konserwacja polegała więc na zatrzymaniu procesu niszczenia płótna, zaprawy i warstwy malarskiej.
– Obrazy nie są sygnowane, nawarstwiło się wokół nich wiele kontrowersji dotyczących autorstwa, ale przyglądając się im z bliska, możemy dostrzec niewątpliwe cechy charakterystyczne dla Willmanna. Choćby malowany pędzlem ornament na szacie, rysunek twarzy – tłumaczy kurator.
Nie istnieją przekazy historyczne określające datę powstania obrazów, ale specjaliści przyjmują, że zostały namalowane między 1678 a 1698 rokiem.
– Uważny widz zauważy, że Madonna z „Pokłonu Trzech Króli” niezbyt przypomina Madonny Willmanna, ale wokół niej dostrzeżemy mistrzowskie pociągnięcia pędzla, odpowiedzialne za gęstniejące cienie, modelujące postaci. Być może mistrz dokończył dzieło swojego pomocnika – wyjaśnia Marek Pierzchała.
Za to Marek Pierzchała nie ma wątpliwości co do autorstwa „Świętej Jadwigi”. – To z pewnością dzieło Willmanna. Przemawia za tym skala dobranych kolorów, pewne malowanie bez poprawek, klasyczny wygląd świętej. Być może oba obrazy, mimo wielu różnic miały stanowić parę. Świadczyć o tym może typ przedstawionej na nich pobożności kierowanej ku małemu Jezusowi, propagowanej w tym czasie przez cystersów, m.in. z Krzeszowa, w XVII wieku.
Wystawa „Dwie adoracje z Barda” czynna w Muzeum Narodowym od 5 do 30 listopada.
