FAQ

Tak, możesz zgłosić zarówno aleję, jak i skupisko drzew. Pomniki przyrody nie muszą być pojedynczymi obiektami - mogą to być również grupy drzew i aleje. Pamiętaj, aby opisać liczbę i gatunki drzew wchodzących w skład grupy oraz uzasadnić szczególną wartość całego zespołu, a nie pojedynczych drzew.

Tak, krzewy również mogą zostać pomnikami przyrody, jeśli spełniają odpowiednie kryteria. Najczęściej dotyczy to krzewów o:

• wyjątkowych rozmiarach jak na dany gatunek
• rzadkich gatunkach w danym regionie
• szczególnej wartości historycznej lub kulturowej
• nietypowych formach wzrostu
• znaczeniu naukowym lub dydaktycznym

Oto kilka praktycznych wskazówek do wykonania zdjęcia ogólnego:

• Cofnij się na większą odległość i użyj szerszego kadru,
• Zrób zdjęcie z kilku różnych stron drzewa,
• Jeśli to możliwe, umieść w kadrze element porównawczy (człowiek, samochód, budynek).

• Najlepsze światło to godziny poranne lub popołudniowe,
• Unikaj fotografowania pod słońce,
• Jeśli masz telefon z funkcją panoramy, użyj jej do uchwycenia całego drzewa.

Precyzyjna lokalizacja jest niezbędna. Każde zgłoszone drzewo będziemy musieli dokładnie opisać, sprawdzić, itd. Bez dokładnej lokalizacji, nie dotrzemy do drzewa/krzewu które zgłosiłeś. Dodatkowo lokalizacja  jest wymagana do podjęcia uchwały o ustanowieniu pomnika przyrody. Im dokładniejsze współrzędne, tym sprawniej przebiega proces weryfikacji i ustanawiania pomnika przyrody.

Tak, pomnik przyrody może być ustanowiony na terenie prywatnym.

Kwestia zgody właściciela:

• Prawnie zgoda właściciela nie jest wymagana do ustanowienia pomnika przyrody
• Ustanowienie pomnika przyrody jest aktem prawa miejscowego podejmowanego w interesie publicznym dla realizacji celów ochrony przyrody
• Do właściciela nieruchomości kierowany jest wniosek o wyrażenie zgody na ustanowienie pomnika przyrody. Właściciel może wyrazić sprzeciw wobec zamiaru objęcia ochroną drzewa znajdującego się na należącej do niego posesji. 

Praktyczne konsekwencje:

• Właściciel ma obowiązek tolerowania pomnika przyrody na swojej działce
• Nie może samowolnie usunąć ani zniszczyć pomnika przyrody
• W przypadku ustanowienia pomnika przyrody pomimo sprzeciwu właściciela, ma on prawo do odszkodowania, jeśli ograniczenia znacząco wpływają na możliwość gospodarowania nieruchomości

Dzięki numerowi działki i dokładnej lokalizacji, na kolejnym etapie będziemy mogli dokonać dokładnego opisu drzewa, określić jego własność, itp. Numer działki sprawdzisz tutaj, po wejściu w mapę własności.

Każdy pomnik przyrody musi być prawnie przypisany do konkretnej nieruchomości, a numer działki jest jednoznacznym identyfikatorem w systemie ewidencji gruntów. Pozwala to także na szybkie ustalenie właściciela nieruchomości.

Po ustanowieniu pomnika przyrody obowiązują surowe zakazy. Nie wolno niszczyć, uszkadzać ani przekształcać pomnika przyrody.

Wprowadzone zostają również istotne ograniczenia. Właściciel nie może już swobodnie gospodarować nieruchomością. Jakiekolwiek działania, zamierzenia inwestycyjne, budowlane itp. planowane w sąsiedztwie pomnika przyrody, podlegają opiniowaniu pod kątem możliwości naruszenia obowiązujących zakazów. 

Za naruszenia grożą dotkliwe konsekwencje prawne. Każde umyślne naruszenie zakazów obowiązujących w stosunku do pomnika przyrody jest co najmniej wykroczeniem zagrożonym karą aresztu albo grzywny. Jeżeli jednak to naruszenie ma postać zniszczenia, poważnego uszkodzenia lub istotnego zmniejszenia wartości przyrodniczej pomnika przyrody, pociągającego za sobą spowodowanie istotnej szkody, to czyn nie jest wykroczeniem lecz przestępstwem. W razie działania umyślnego jest on zagrożony grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2, a w razie działania nieumyślnego – grzywną albo karą ograniczenia wolności.

Pozytywną stroną jest profesjonalna opieka arborystyczna i priorytetowa ochrona przed zagrożeniami, jakiej drzewo wcześniej nie miało.

Po ustanowieniu pomnika przyrody drzewo zostanie oznaczone tabliczką „POMNIK PRZYRODY” i wprowadzone do Centralnego Rejestru Form Ochrony Przyrody.

W ramach czynnej ochrony wykonywane będą regularne kontrole stanu zdrowotnego minimum raz w roku, prowadzony monitoring zagrożeń i dokumentowanie zmian. Wszystkie zabiegi pielęgnacyjne będą wykonywane przez arborystów, którzy w razie potrzeby dokonają niezbędnych zabiegów..

Dodatkowo przy drzewie mogą być prowadzone badania naukowe i działania edukacyjne, co podnosi jego znaczenie kulturowe i przyrodnicze.

Główne koszty opieki ponosi gmina. Obejmują one tablice informacyjne i monitoring, kontrolę stanu zdrowotnego, specjalistyczne zabiegi pielęgnacyjne oraz usuwanie zagrożeń bezpieczeństwa.

Właściciel gruntu odpowiada za bieżące utrzymanie otoczenia pomnika, podstawową pielęgnację typu sprzątanie i odchwaszczanie, zabezpieczenie przed dewastacją oraz współpracę przy zabiegach specjalistycznych.

Procedura weryfikacji zacznie się w grudniu 2025r, po zakończeniu procesu zgłaszania drzew przez mieszkańców. To długi i żmudny proces wymagający odwiedzenia każdego zgłoszonego drzewa/krzewu, dokładnego opisania go, sprawdzenia kwestii własności, stanu zdrowia, opisu gatunku/obiektu, itp. Sporą część prac można wykonać w okresie wegetacji drzewa, czyli między wiosną a jesienią. Następnie należy uzyskać wymagane przepisami zgody i opinie.   

W takiej pracy należy opierać się na wiedzy ekspertów, dendrologów, a także procedurach administracyjnych i prawnych. Z tego względu Wydział Środowiska przewiduje, że proces weryfikacji drzew zgłoszonych przez mieszkańców potrwa do końca 2026r. Oczywiście, ilość pracy zależy od ilości drzew i krzewów które mieszkańcy zgłoszą w tym projekcie.