Park Grabiszyński to obszar, który można podzielić na strefy wynikające z historii oraz obecnego zagospodarowania. Dla tych stref zostały wykonane inwentaryzacje i analizy, które pozwoliły wskazać elementy wymagające ochrony, przywrócenia do stanu pierwotnego oraz wskazać potencjał poszczególnych stref stanowiąc podstawę do dyskusji.
Twórcami poszczególnych części parku byli wybitni niemieccy architekci krajobrazu i ogrodnicy: Zimmermann, Richter, Erbe, Effenberger, Hahnel. Ich działa do dziś są świadectwem ich talentu i wiedzy. Ówczesna sztuka architektury krajobrazu przejawiała się nie tylko w projektowaniu parków, skwerów, ale i cmentarzy. Świadczy o tym choćby międzynarodowa wystawa sztuki cmentarnej w 1913 r.
Park jest jednym z elementów systemu zieleni wzdłuż rzeki Ślęzy jak i szlaku Promenady Hugo Richtera. Jego charakter powinien być zatem widziany w możliwie szerokim ujęciu. Analizy zawarte w Masterplanie prowadzono w kontekście historycznym i krajobrazowym oraz zasięgów wgłąb osiedli, wejść, ścieżek rowerowych, komunikacji miejskiej, obiektów sportowych.
W trakcie dyskusji z mieszkańcami wykazano, że w szczególności część związana z fauna i florą, wymaga uzupełnienia. Warto również mieć na uwadze, że park pełni tez ważne role związane z komunikacją, rekreacją ale sam w sobie jest też obiektem historycznym – zabytkowym.
Drzewa w parku: świerki, daglezje, choiny, sosny, modrzewiów, żywotniki, cisy, dęby, buki, graby, lipy, klony, jawory, brzozy, wiązy, robinie, kasztanowce.
Krzewy w parku: derenie, forsycje, jaśminowce, śnieguliczki, tawuły, leszczyny. Rośliny zielone w runie wśród drzew: narecznica samcza, zawilec gajowy, fiolek leśny, pióropusznik strusi, bluszcz, barwinek i kalina koralowa.
Strefa ozdobna (część dawnych cmentarzy)
- Zaprojektowana przez Carla Johannesa Zimmermanna w 1867 roku
- Przekształcona przez Ogrodnika Miejskiego Hugona Richtera w 1900 roku
Cenne pozostałości po układzie kwater cmentarnych i pozostała zieleń komponowana w bardziej swobodny sposób. Poza gatunkami liściastymi znajdują się tutaj liczne okazy zimozielone. Ze względu na fragmenty doświetlonych polan z powodzeniem można zlokalizować tu kwitnące i owocujące krzewy , byliny i kwiaty jednoroczne. Działania projektowe mogą dotyczyć zaakcentowania wejść, wprowadzenia nowych elementów zieleni biocenotycznej i ozdobnej możliwość wykorzystania istniejącego układu wodnego celem realizacji fontanny.
Strefa pamięci (część środkowa dawnych cmentarzy)
- Zaprojektowana przez ogrodnika Johannesa Erbego w 1916 roku
- Otoczenie Krematorium jw. + Richard Konwiarz i Theo Effenberger w 1925 roku
- Pomnik wspólnej Pamięci profesora Alojzego Gryta w 2008 roku
To, co możemy obserwować obecnie to zarysowany układ geometryczny, charakterystyczny dla kwaterowych założeń cmentarnych. Przez wiele lat obszar ten przekształcił się w park o bardzo unikalnym / swoistym charakterze – na charakter ten złożyły się działania człowieka (a następnie ich brak) oraz natury.
Część środkową dawnych cmentarzy od strony ul. Grabiszyńskiej oddziela ceglany mur wzniesiony wg projektu Maxa Berga. W murze znajduje się brama, a za nią reprezentacyjna aleja z przepiękną kompozycją formowanych grabów i topoli (zastępowanych obecnie dębami kolumnowymi). Na osi alei znajdowało się krematorium wybudowane wg projektu słynnego wrocławskiego architekta R. Konwiarza.
Obecnie oś zamyka Pomnik Wspólnej Pamięci(wzniesiony w 2008 r. przez prof. Alojzego Gryta). Na historycznym planie obiektu odczytać można skrzyżowania ścieżek rozwiązane w formie rond podkreślonych nasadzeniami zieleni. Część tę wyróżnia także obwodnicowa aleja lipowa i aleje buków i lip (również w nasadzeniach bukietowych). Runo w przeważającej mierze z bluszczu, barwinków i paproci i bogatej roślinności zielnej.
W toku dyskusji z mieszkańcami wskazano ten obszar jako najcenniejszy przyrodniczo z wartym zachowania "dzikim" charakterem tego miejsca. W ramach Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego, na styku strefy pamięci i strefy wrażeń wybudowano oświetlenie łączące pętlę tramwajową z al. Romera.
Strefa rodzinna (część południowa dawnych cmentarzy i tereny spacerowe nad rzeką Ślęzą, część zachodnia)
- Zaprojektowana przez ogrodnika Johannesa Erbego
Swobodna kompozycja zieleni z roślinnością tak liściastą jak i zimozieloną w układzie swobodnym, na niektórych fragmentach układy alejowe (aleja jesionów mannowych) i szpalerowe (rośliny zimozielone). Charakterystyczna polana rekreacyjna wykorzystywana często jako miejsce pikników a od 2015 usytuowano tu scenę – kontener celem realizacji projektu „Parki ESK” służącego organizacji wydarzeń kulturalnych w parkach. Jego charakter i aktywność w pełni zależy od lokalnej społeczności.
W skrajnej południowej części strefy znajduje się charakterystyczne wzgórze Żołnierzy Polskich oraz teren Pola/Strzelnicy Golfowej. W tej strefie zlokalizowane są place zabaw i miejsca służące rekreacji mieszkańców.
Stefa osiedlowa (m.in. Park Górka Skarbowców) - park osiedlowy
- Zaprojektowana przez architekta krajobrazu Franza Hahnela w 1937 roku
Ukształtowany wzdłuż strugi Grabiszynki, z otwartymi polanami w formie niecek, stanowiących w okresie ulewnych deszczy okresowo zalewane zbiorniki retencyjne. Układ obecnego Parku zakończony górką Małą Sobótką. Park ma charakter historyczny, wymagający zachowania i odtworzenia (w tym runa zespołów leśnych).
W trakcie dyskusji z mieszkańcami podnoszono m.in. kwestie związane z przecięciem parku przez korytarze komunikacyjne między ul. Hallera a Racławicką. Duże obawy ze strony mieszkańców budzi również potok Grabiszynka i jego stan sanitarny.
W ramach Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego wybudowano oświetlenie na całej długości parku.
Ścieżka Eugeniusza Romera
Ciąg spacerowy łączący ul. Hallera z ciągiem spacerowym nad rzeka Ślęzą i Oporowem ze starodrzewiem lipowym, dębowym, bukowym i grabowym z większą ilością drzew iglastych przy rzece Ślęzie. Przebieg ciągu jest prosty mniej więcej do połowy długości po czym przechodzi w układ jest bardziej swobodny, lekko meandrujący.
W ramach Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego wybudowano oświetlenie na całej długości alei.
Ogrody wrażeń
To przestrzeń za betonowym murem, skrywającym teren byłego ogrodnictwa. Obszar nie jest dostępny dla mieszkańców, stanowi też oczywistą barierę między strefą ozdobną a pamięci. Historyczne zabudowania, wiaty i szklarnie, duża ilość wybetonowanych powierzchni oraz kwaterowy układ nasadzeń po pozostawionych sadzonkach szkółkarskich – to obecny charakter tego miejsca.
Obszar daje potencjał stworzenia ogrodów tematycznych i edukacyjnych, wykorzystując już istniejące wnętrza krajobrazowe. Historyczne budynki można zagospodarować jako zaplecze gastronomiczno-gospodarcze dla całego parku. Obecnie teren jest własnością Gminy Wrocław. Plan miejscowy dla tego obszaru wymaga jednak zmiany.
Teren ten wymaga włączenia w istniejący układ komunikacyjny parku i daje możliwość poprowadzenia nowych ścieżek zarówno w układzie północ-południe i wschód-zachód. Ścieżki w układzie pn.-pd. mogą miękko przecinać ten teren łącząc się w ten sposób z głównymi ścieżkami części północnej i południowej, a ścieżki w układzie wschód-zachód mogą powtarzać prosty geometryczny układ.
W strefie tej istnieje możliwość stworzenia otwartych polan parkowych: centralnej: za budynkiem dawnego ogrodnictwa, obrzeżnej – w pasie na granicy między starodrzewiem parkowym a nasadzeniami szkółki oraz polan wydzielonych istniejącą zielenią dawnej szkółki roślin.
Przestrzenne scalenie kompozycji z zielenią parkową można uzyskać przez wprowadzenie swobodnego układu nowych drzew (wnikającego do strefy ogrodów tematycznych) o różnym stopniu zwartości (od bardziej zwartego przy granicy terenu do luźnego w jego centralnej części).
Eko park
Teren łąk obecnie nie włączony w Park Grabiszyński, daje możliwość powiększenia jego obszaru o ok. 6,5 ha, i stworzenia ekologicznego parku z kwietnymi łąkami i wiodącymi wśród nich ścieżkami oraz tarasami. W pasie tym istnieje możliwość wprowadzenia rozwiązań bioretencyjnych (np. ogrodów deszczowych – niecek o specjalnej warstwowej strukturze pozwalającej na wsiąkanie i gromadzenie wody oraz w wybranych przypadkach jej infiltrację do gruntu, z odpowiednią roślinnością oczyszczającą wodę, odporna na okresowe susze i zalewania).
W kompozycji zieleni proponuje się uwzględnienie istniejących samosiewów np. dębów, stanowiących potencjał wzrastania jako cenne okazy, nasadzenia zieleni wysokiej od strony ul. Odkrywców (w celu stworzenia w przyszłości izolacji pomiędzy terenem otwartych łąk nadrzecznych, a przyszłą planowaną zabudową Grabiszynka) oraz wprowadzenie drzew owocowych, biocenotycznych w obszarach na styku z ogrodami działkowymi. Tu również proponuje się zlokalizowanie obiektów sportowych i rekreacyjnych o zdecydowanie lokalnym i kameralnym charakterze.
