Co znajduje się w archiwach Jana Nowaka-Jeziorańskiego?
W archiwum Jana Nowaka-Jeziorańskiego znajdują się tysiące kolorowych diapozytywów autorstwa jego żony, Jadwigi, dokumentujących ich wspólne podróże małżonków i pozaoficjalne chwile, setki kaset magnetofonowych i taśm szpulowych, zawierających liczne nieznane wypowiedzi Jana Nowaka-Jeziorańskiego, listy dźwiękowe wysyłane konspiracyjnie z Polski w czasie stanu wojennego, wielogodzinne dyskusje z płk. Ryszardem Kuklińskim, a także rozmowy z wicepremierem rządu PRL Mieczysławem Rakowskim tuż po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce.
Jest także film na taśmie 8 mm, z nieznanym wcześniej dokumentem z roku 1962 o Radiu Wolna Europa.
Ossolineum dokonało wyboru materiałów do digitalizacji i opracowało, by udostępnić archiwum Nowaka-Jeziorańskiego na stronie internetowej oraz na wystawie stałej „Misja: Polska” w Muzeum Pana Tadeusza, poświęconej życiu i działalności darczyńcy.
Zdygitalizowane archiwum Nowaka-Jeziorańskiego na stronie internetowej Muzeum Pana Tadeusza
Na stronie internetowej zdygitalizowane zasoby archiwum zostały podzielone na: audio (najdłuższe materiały dźwiękowe mają ponad 1,5 godz., najkrótszy – niespełna 3 minuty), wideo (gdzie znajduje się wspomniany powyżej unikatowy, ponad 27-minutowy film) oraz zdjęcia.
Projekt ten został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Na wystawie stałej „Misja: Polska”, w siedmiu salach wyeksponowane są przekazane do Ossolineum zbiory Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego. Obaj przez całe życie zgromadzili niezwykle cenne archiwa, księgozbiory, nagrody, pamiątki, dzieła sztuki.
Dar Jan Nowaka składa się z bogatej kolekcji rękopisów i archiwaliów, obejmujących m.in. działalność wojenną fundatora, liczne dokumenty dotyczące jego wypraw kurierskich i pracy prowadzonej w ramach wymierzonej w Niemców dywersyjnej Akcji N, fotografie z powstania warszawskiego.
Najważniejszą część stanowią materiały z okresu 23 lat kierowania przez Nowaka-Jeziorańskiego Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa. Są wśród nich skrypty audycji, wywiady z informatorami, tajna korespondencja, fotografie, memoranda. Ważną część stanowią materiały dotyczące audycji z udziałem zbiegłego na Zachód komunisty Józefa Światły oraz zorganizowanej przez Komitet Wolnej Europy, a koordynowanej m.in. przez Jana Nowaka-Jeziorańskiego, tzw. akcji balonowej, która polegała na transportowaniu do Polski za pomocą tysięcy balonów broszur z rewelacjami Światły, zawierającymi informacje o kulisach działania UB i PZPR.
W przekazanych archiwach znajduje się również zbiór listów, m.in. z Jerzym Giedroyciem, Zbigniewem Brzezińskim, Witoldem Gombrowiczem czy Gustawem Herlingiem-Gruzińskim, oraz archiwa osobowe, np. Tadeusza Żenczykowskiego, a także dokumentacja pracy Jana Nowaka w Waszyngtonie na rzecz przyjęcia Polski do NATO, jego biblioteka oraz archiwum osobiste.
Dar to także bezcenna kolekcja dzieł sztuki, w tym obrazy – jak „Utopiona w Bosforze” Jana Matejki, „Wesoły kwaterunek” Józefa Brandta, ponad 350 grafik akwareli, setki numizmatów – m.in. denar Bolesława Krzywoustego, a także otrzymane przez Jana Nowaka-Jeziorańskiego najwyższe odznaczenia i medale: w tym Prezydencki Medal Wolności, wręczony w 1996 r. przez ówczesnego prezydenta USA Billa Clintona.
na podst. mat. prasowych
