Drugą, finalną zaprezentuje w grudniu w Teatrze Capitol. Warto na nią poczekać. Najpierw były kilkumiesięczne warsztaty prowadzone równolegle z pensjonariuszami czterech domów opieki społecznej. Michał Znaniecki i jego asystentka Zofia Dowjat pracowali ze starszymi, często niepełnosprawnymi ruchowo i społecznie wykluczonymi ludźmi, których po raz pierwszy przygotowali do występu scenicznego. Próba generalna w postaci spektaklu „Szukając Leara: Verdi” wypadła nadspodziewanie dobrze, więc można się spodziewać ciekawych rezultatów po grudniowej premierze (już nie z towarzyszeniem akompaniatorem, ale orkiestry pod batutą Łukasza Borowicza). Pomysł Znanieckiego, cenionego reżysera operowego polega na angażowaniu w projekty ludzi, którzy na co dzień w miejskich wydarzeniach kulturalnych raczej nie uczestniczą. To zarówno seniorzy, Romowie, dzieci z trudnych dzielnic, jak i więźniowie. Ostatnio film o podobnej inicjatywie nakręcili włoscy reżyserzy bracia Paolo i Vittorio Taviani, którzy w obrazie „Cezar musi umrzeć” dokumentowali swoją pracę nad szekspirowskim „Juliuszem Cezarem” z osadzonymi w zakładzie karnym. Więźniowie grali role z zaangażowaniem odkrywając wiele podobieństw z bohaterami sztuki, zarazem przeżywając katharsis w czasie prób i przedstawienia.
W przypadku seniorów z wrocławskich domów opieki społecznej na warsztat zostały wzięte fragmenty z „Króla Leara” Szekspira, a reżyser uzupełnił je o arie i duety z oper Giuseppe Verdiego, starannie dobrane (choćby finałowy duet z „Rigoletta”, w którym ojciec żegna swoją ukochaną córkę, czy modlitwę z ostatniego aktu „Otella”). Pozostaje mieć nadzieję, że w grudniu publiczność otrzyma program, bo Michał Znaniecki przekonywał, że pragnie wskrzesić nigdy nie ukończone dzieło Verdiego-„Króla Leara” właśnie, z którego arie i fragmenty muzyczne zostały ostatecznie umieszczone w innych dziełach scenicznych kompozytora. Kiedy będziemy mieli szansę zapoznać się z dokładnym opisem „ścieżki dźwiękowej” do spektaklu być może pełniej docenimy pracę reżysera zapewniającego, iż „Szukając Leara: Verdi” to wydarzenie muzyczne.
Na scenie oglądaliśmy dobrze znaną historię starości i wykluczenia. Ojca (świetny Jerzy Artysz, ceniony baryton) i jego trzech córek, z których tylko jedna- Kordelia (w tej partii Ewa Biegas) nie jest zaślepiona rządzą posiadania. Pozostałe siostry okłamują ojca licząc na legat, a kiedy wchodzą w posiadanie pieniędzy pozostawiają starca na pastwę losu. Tę historię znają nie tylko bywalcy scen teatralnych, ale przede wszystkim pensjonariusze domów pomocy społecznej, którzy zostali wykluczeni ze swoich rodzin, borykają się z gorzką nierzadko starością i poczuciem opuszczenia. W spektaklu nie grają ról, są po prostu sobą, a wspólnie tworzą chór komentujący wydarzenia, czasem opowiadają historie ze swojego życia (choćby o niebezpieczeństwie, jakim jest burza), innym razem wspierają bohaterów w ich wyborach, ganią za negatywne zachowania. Nie są spięci, zdenerwowani obecnością aktorów i śpiewaków, scenografii, świateł, siedzącej na widowni publiczności. Zajmuje ich sztuka, absorbuje każdy gest, czują się jej integralną częścią. To musi budzić szacunek, nawet wzruszać. Zwłaszcza że dla seniorów bycie w blasku reflektorów staje się mobilizujące i wyzwala wiele energii, daje szansę na udaną improwizację, zwłaszcza że aktorzy-amatorzy nie mają uprzednio przygotowanych kwestii. Te, które wypowiadają pod wpływem chwili brzmią momentami bardziej naturalnie niż aktorskie kwestie wygłaszane przez Wojciecha Malajkata.
Magdalena Talik
