Vue d’optique i maszyny optyczne

Soczewka, lustro i grafika. Zaledwie trzy elementy wystarczą, aby uzyskać iluzję trójwymiarowej przestrzeni! I choć interaktywne doświadczanie rzeczywistości stanowi domenę świata współczesnego, u progu zaawansowanych technologii wizualnych stoi XVIII-wieczna maszyna optyczna – zograskop.

Za tą tajemniczą nazwą kryje się urządzenie o prostej budowie, lecz wytwarzające efektowną iluzję. W połączeniu z odpowiednio przygotowanymi grafikami umożliwiało ono trójwymiarowe podróże w sferze wyobraźni. Przeznaczone do oglądania w zograskopie grafiki, zwane z francuskiego vue d'optique, prezentowały specyficzny typ widoków perspektywicznych. W połączeniu z optyką maszyny wywoływały one u widza wrażenie oglądania realnej przestrzeni. Aby uzyskanie tego efektu było możliwe, grafiki musiały wykazywać pewne cechy formalne dostosowane do działania zograskopu.

Takie precyzyjnie zaprojektowane ryciny powstawały w ramach wyspecjalizowanych warsztatów drukarskich. Niemal 100 grafik vue d'optique przechowywanych jest w zbiorach Działu Architektury Nowożytnej Muzeum Architektury we Wrocławiu. To głównie widoki perspektywiczne, przedstawiające architekturę, założenia urbanistyczne lub scenografię. Prezentowały najczęściej miasta lub wnętrza budynków, choć zdarzały się również założenia ogrodowe, a nawet sceny teatralne.

Były to zazwyczaj rozległe widoki, ukazane jednak nie z dużej odległości, a przypominające raczej ujęcie z szerokokątnego obiektywu. Na wystawie prezentowanej w Muzeum Architektury we Wrocławiu zobaczymy ponad 30 takich rycin. Eksponowane grafiki będzie można oglądać za pomocą współcześnie skonstruowanych zograskopów. Wernisaż 9 maja o godzinie 18.00!