Koncert: Dyktator muzyki francuskiej

Jean-Baptiste Lully należał do najbardziej wpływowych twórców swoich czasów. Podziwiano go za ogromny talent muzyczny i zdolności organizacyjne, bano się go i nienawidzono ze względu na despotyczne, zawistne usposobienie.

Dzięki sprytnie rozgrywanym intrygom niepodzielnie władał francuskim światem muzycznym, a bez jego wiedzy i zgody nie mogło odbyć się żadne przedstawienie operowe. Był nadwornym kompozytorem Ludwika XIV, a jego muzyka miała dodawać splendoru dworskim przedstawieniom, wystawianym na polecenie Króla Słońce.

Lully razem z Molière’em stworzył nowy gatunek sceniczny, nazywany komediobaletem. Łączył on w nierozerwalną całość muzykę, taniec, śpiew i grę aktorską, wymagał od wykonawców zarówno fantazji, jak i wszechstronności i świetnego opanowania rzemiosła. „Wielcy Baptyści” (prawdziwe nazwisko Molière’a to Jean Baptiste Poquelin) stworzyli razem jedenaście dzieł gatunku comédie-ballet, a premiera każdego z nich stawała się wielkim wydarzeniem. Podczas koncertu w Narodowym Forum Muzyki zespół Le Poème Harmonique pod dyrekcją Vincenta Dumestre’a zaprezentuje fragmenty ośmiu tego typu dzieł.

Za najwybitniejsze z nich uchodzi wystawiony po raz pierwszy w 1670 roku Mieszczanin szlachcicem. Podczas premierowego przedstawienia Molière wcielił się w rolę pana Jourdaina, a Lully tańczył jako wielki mufti w trakcie finałowej ceremonii tureckiej. Cały koncert zwieńczy Marche pour la cérémonie des Turcs, czyli ostatni numer muzyczny z tej sztuki. Ze względu na despotyczne usposobienie Lully’ego jego współpraca z Molière’em stawała się coraz trudniejsza.

W pewnym momencie dramaturg zwrócił się z propozycją współpracy do wybitnego i wszechstronnego kompozytora Marc-Antoine’a Charpentiera. Jednym z dzieł, które razem stworzyli, było Le mariage forcé, wystawione w 1672 roku. Co ciekawe, już w 1664 roku komediobalet wystawiono z muzyką Lully’ego, ale na skutek konfliktu dramaturga i kompozytora ten pierwszy postanowił zamówić nową muzykę.

Fot. Le Poème Harmonique / fot. Charles Plumey