Żydowska Dusza. Skarby Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu

Nie ulega wątpliwości, że modlitewniki (hebr. siddurim) są jednym z kluczowych elementów praktyki religijnej w judaizmie.

Siddury zawierają modlitwy na każdy dzień, w tym na szabat i inne święta, były kompletowane w taki sposób, aby spełniały specyficzne potrzeby i zwyczaje konkretnej żydowskiej społeczności. W konsekwencji przyczyniło się to do powstania różnych rytów liturgicznych takich jak aszkenazyjski, sefardyjski czy tym związanym z ruchem chasydzkim. Zbiór modlitewników Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu ukazuje bogactwo i ewolucję siddurów przez wieki.

W kolekcji tej można znaleźć zarówno stare modlitewniki, jak i nowoczesne ich wydania, co świadczy o ciągłej żywotności i znaczeniu tych ksiąg w życiu religijnym. Historia siddurów ściśle wiąże się z historią drukarstwa i rozwojem technik produkcji książek, co dodatkowo podkreśla ich kulturalne i historyczne znaczenie. Podczas wykładu zwrócona zostanie uwaga na szczególne cechy wybranych modlitewników, takie jak unikalna szata graficzna, komentarze i interpretacje, które nierzadko towarzyszą tekstom samych modlitw. Te elementy nie tylko ułatwiają zrozumienie tekstu konkretnej modlitwy, ale także wpływają na osobiste doświadczenie oranta (modlącego się).

Można z całą pewnością stwierdzić, że siddury są nie tylko podstawowymi książkami do sprawowania kultu religijnego, ale również świadectwem kulturowej i duchowej historii społeczności żydowskich, co czyni je fascynującym tematem badań. O modlitewnikach opowie Łukasz Krzyszczuk — współautor inwentaryzacji kolekcji ksiąg religijnych Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu, których niewielką część prezentujemy na wystawie. Łukasz Krzyszczuk – absolwent Instytutu Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2013 roku jest współpracownikiem Pracowni Starożytnego Bliskiego Wschodu i Tradycji Biblijnej w Instytucie Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych Uniwersytetu Wrocławskiego. Współpracuje również z Katedrą Judaistyki im. Tadeusza Taubego Uniwersytetu Wrocławskiego.

Prowadzi zajęcia dydaktyczne dla studentów z zakresu języka łacińskiego i hebrajskiego biblijnego oraz wykłady monograficzne dotyczące szeroko pojętej tradycji biblijnej. Od 2017 roku pracuje w Oddziale Rękopisów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu, gdzie zajmuje się m.in. katalogowaniem manuskryptów średniowiecznych.

Wydarzenie realizowane jest przez Gminę Wyznaniową Żydowską we Wrocławiu dzięki dotacji Gminy Wrocław, w ramach zadania Żydowska Dusza, Skarby Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu, Edukacja, Kultura, 2024 r.