Nadgraniczny Zgorzelec i położone po drugiej stronie rzeki Gӧrlitz to jedno z nielicznych w Europie organizmów miejskich położonych w dwóch krajach. Ponad 20 lat temu partnerskie relacje zaowocowały powołaniem struktury nazwanej Europa-Miasto.
Dzisiaj to prawdziwy wielonarodowy tygiel kultur, tradycji i charakterów. Chociaż Görlitz ma o wiele dłużą historię (w 2021 roku świętuje 950. rocznicę istnienia, podczas gdy Zgorzelec liczy sobie niecałe 80 lat) to wzajemnie uzupełniają się i przenikają.
Obie części miasta spina most Staromiejski dla pieszych i rowerzystów, który pełni funkcję popularny trakt spacerowy. W jego tle stoi wieża dawnego elewatora zbożowego. Monumentalną konstrukcję ozdabia płaskorzeźba WAZE (Wizerunek Artystyczny Zjednoczonej Europy). Ceramiczne dzieło ormiańskiego artysty Vahana Bego i Polaka Michała Bulaka w formie kobiecego popiersia to symbol wspólnoty Zgorzelca i Görlitza oraz idei europejskiego zjednoczenia.
Dom mistyka na Przedmieściu Nyskim
Odbudowa mostu dała impuls zmianom, jakie nastąpiły na polskim brzegu. Rewitalizacja przywróciła dawną urodę, najstarszej części miasta – Przedmieściu Nyskiemu. Dzisiaj to popularne, reprezentacyjne miejsce z bogatą ofertą gastronomiczną i kulturalną. I piękna wizytówka Zgorzelca, ulubione miejsce spotkań mieszkańców i ich gości.
Wśród nich intensywną terakotową barwą wyróżnia się dom Jakuba Boehme, XVII-wiecznego mistyka i filozofa, z zawodu szewca. Warte odwiedzenia jest sąsiadujące z nim Muzeum Łużyckie, a nim m.in. prezentację wystroju tradycyjnej izby górnołużyckiej.
Dom Jakuba Boehme, fot. UM Zgorzelec
Dawną urodę odzyskuje zabytkowe śródmieście z XIX-wiecznymi kamienicami. Najpiękniejsze z nich, o bogato zdobionych elewacjach, stoją wzdłuż ulic: Staszica, Domańskiego, Wolności, Bohaterów Getta, Daszyńskiego, Warszawskiej.
Imponujący rozmach widać w ocalałej w oryginalnej formie dawnej Królewskiej Szkoły Budowy Maszyn i Rzemiosł Budowlanych (dzisiaj siedziba LO).
Jeszcze bardziej interesujący jest gmach Górnołużyckiej Hali Chwały (dzisiaj Miejski Dom Kultury). Budynek w stylu wilhelmińskiego neobaroku zaprojektował Hugo Behr, znany przede wszystkim jako budowniczy Reichstagu w Berlinie. Powstał w latach 1898-1902 na fali pruskiego patriotyzmu i kultu Hohenzollernów w Niemczech. Górnołużycki Panteon to wyraz czci dla pierwszego cesarza zjednoczonych Niemiec Wilhelma I i jego syna Fryderyka III. Uroczystego otwarcia dokonano 28 listopada 1902 r. w obecności cesarza Wilhelma II.
Tu walczył Brad Pitt
Na pewno nie rozczarują się ci, co zdecydują się na wycieczkę po niemieckim Gӧrlitz. Wystarczy przespacerować się po Starówce, poznać klimatyczne uliczki i zaułki oraz śródmiejskie ogrody i skwery, by przekonać się, że w określeniu „perła architektury” o mieście nad Nysą nie ma przesady.
Architekturę niemieckiej części miasta doceniają filmowcy. Uliczki Gӧrlitz były tłem dla wielu filmów, m.in. „Bękarty wojny”, „Grand Budapest Hotel”, „W 80 dni dookoła świata”.
Na rowerze wzdłuż Nysy Łużyckiej
Weekendowy wyjazd do Zgorzelca można spędzić bardziej aktywnie. Na przykład, korzystając z tras rowerowych prowadzących przez kompleks zabytkowych parków i terenów zielonych ciągnących się wzdłuż Nysy i tworzących oazę zieleni w samym sercu Europa-Miasta.
Trasy spacerowe i rowerowe w parkach w Zgorzelcu, fot. UM Zgorzelec
Położone w pobliżu rzeki harmonijnie łączą urodę łąk i lasów nizinnych ze sztucznie utworzonymi krajobrazami typowymi dla terenów górzystych, ze skalnymi formacjami dawnych wyrobisk kamienia. Ta różnorodność wraz z ukrytymi wśród zieleni, malowniczymi stawami parkowymi, stanowi o atrakcyjności i niepowtarzalnym uroku nabrzeży Nysy Łużyckiej.
Jakuby - święto ponad granicami
Pretekstem do wyprawy do Zgorzelca mogą być któraś z plenerowych imprez organizowanych nad Nysą. Najsłynniejsza to letnie „Święto starego miasta - Jakuby”, organizowane w ostatni weekend sierpnia równolegle z görlitzkim Altstadtfest, jedną z najbardziej znanych niemieckich imprez staromiejskich. Ale życie kulturalne i rozrywkowe tętni w Zgorzelcu przez cały rok.
