wroclaw.pl strona główna Najświeższe wiadomości dla mieszkańców Wrocławia Dla mieszkańca - strona główna

Infolinia 71 777 7777

16°C Pogoda we Wrocławiu
Ikona powietrza

Jakość powietrza: umiarkowana

Dane z godz. 22:15

wroclaw.pl strona główna
Reklama
  1. wroclaw.pl
  2. Dla mieszkańca
  3. Wiadomości z regionu
  4. Pierwsze kamienie pamięci Stolperstein w Kątach Wrocławskich. Hołd dla rodziny Steinów
Kliknij, aby powiększyć
Na czarno-białym zdjęciu dwoje dorosłych: mężczyzna w kapeluszu i kobieta, oraz dzieci, dwie dziewczynki i chłopiec. archiwum rodzinne / Spod ziemi patrzy Breslau
Na czarno-białym zdjęciu dwoje dorosłych: mężczyzna w kapeluszu i kobieta, oraz dzieci, dwie dziewczynki i chłopiec.

To pierwsza taka uroczystość w Kątach Wrocławskich. W chodnik w centrum miasteczka wmurowano Stolpersteiny, kamienie pamięci, wspominające Fridę i Adolfa Steinów. Na uroczystość z Wielkiej Brytanii przyjechała wnuczka i prawnuk dawnych mieszkańców Kątów.

Reklama

To pierwsze Stolpersteiny w Kątach Wrocławskich. W chodnik w centrum miasteczka wmurowano mosiężne kostki z nazwiskami, datami urodzin i śmierci, Fridy i Adolfa Steinów. W Kanth przy Kirchenstrasse 13 rodzina zasymilowanych niemieckich Żydów, prowadziła sklep z odzieżą męską. Troje dzieci Steinów zdążyło uciec przez nazistami do Wielkiej Brytanii, lecz Frida i Adolf zostali zamordowani w 1942 r.

Kliknij, aby powiększyć
Powiększ obraz: Frida i Adolf Steinowie z dziećmi na wycieczce przy wodospadzie Kamieńczyk, lata 30. XX wieku archiwum rodzinne Steinów
Frida i Adolf Steinowie z dziećmi na wycieczce przy wodospadzie Kamieńczyk, lata 30. XX wieku

Instalowanie Stolpersteinów (w niemieckim dosłownie – kamienie, o które się potykamy) to pomysł niemieckiego artysty Guntera Demniga. To forma uczczenia ofiar nazizmu. Stolpersteiny montowane są przed domami, w których mieszkali Żydzi, Romowie, osoby homoseksualne. Dotąd powstało około 100 tys. kamieni pamięci w dwudziestu krajach, np. we Wrocławiu około 20. Te poświęcone Steinom są pierwszymi w Kątach Wrocławskich. Wmurował je osobiście Gunter Demnig.

Ocalał dzięki rozmowie telefonicznej

Ceremonię w Kątach Wrocławskich poprzedziła seria nadzwyczajnych zbiegów okoliczności. Przez kilkoma laty liderzy inicjatywy „Spod ziemi patrzy Breslau” zostali zawiadomieni o steli, która leży w krzakach przy grobach na cmentarzu Osobowickim.

Stela była poświęcona Eduardowi Rachwalsky’emu, kupcowi, pochodzącemu z rodziny żydowskich breslauerów. Trafiliśmy na jego krewną z żeńskiej gałęzi - Margaret, która dzisiaj z rodziną mieszka w Wielkiej Brytanii. Mieli bardzo rozbudowane drzewo genealogiczne, zdjęcia i inne materiały, lecz, na przykład, nie znali dokładnego adresu, pod którym w Kątach Wrocławskich mieszkali Steinowie, ani czym się zajmowali. Margaret jest wnuczką Fridy i Adolfa Steinów.
Alan Weiss, inicjatywa Spod ziemi patrzy Breslau

Opowiedziała dramatyczną historię ocalenia ojca, Gerharda. Młody wrocławianin chciał zostać lekarzem. Ze względu na żydowskie pochodzenia nie miał szans na zdobycie indeksu uczelni medycznej we Wrocławiu. Próbował dostać się na uniwersytet w Pradze, lecz i tam nie został przyjęty z powodów rasowych.

Kliknij, aby powiększyć
Powiększ obraz: Kamienie pamięci Fridy i Adolfa Steinów w Kątach Wrocławskich archiwum Spod ziemi patrzy Breslau
Kamienie pamięci Fridy i Adolfa Steinów w Kątach Wrocławskich

- Lecz jeden z tamtejszych wykładowców namówił go by starał się o przyjęcie na studia medyczne na brytyjskim Cambridge i dał swoją rekomendację. Pierwszym etapem rekrutacji była rozmowa telefoniczna z władzami wydziału medycznego renomowanej uczelni.

- Ostatecznie Gerhard rozpoczął studia w Wielkiej Brytanii. Kilka lat później dołączyły do niego siostry Edyta i Ilsa. Rodzeństwo próbowało sprowadzić na Wyspy także Fridę i Adolfa, ale starsi państwo odkładali decyzję o wyjeździe. Ostatecznie mieli wyjechać po kolejnych świętach, które w kalendarzu żydowskim wypadły w październiku 1939 roku, lecz we wrześniu Anglia wypowiedziała wojnę Niemcom i wyjazd już był niemożliwy – opowiada Alan Weiss.

Kliknij, aby powiększyć
Powiększ obraz: Ceremonia wmurowania Stolperstein w Kątach Wrocławskich archiwum Spod ziemi patrzy Breslau
Ceremonia wmurowania Stolperstein w Kątach Wrocławskich

Frida i Adolf najpierw zostali deportowani do Wrocławia, a w 1942 r. zamordowani w obozie w Izbicy.

Rodzina Steinów to przez pokolenia byli lojalni niemieccy obywatele i zarazem wierzący Żydzi. Przestrzegali koszerności pokarmów, ale mówili po niemiecku. W moich poszukiwaniach genealogicznych znalazłam ich przodków sięgających kolejne trzy pokolenia wstecz. Odwiedzam Kąty, aby upamiętnić dwoje członków mojej rodziny, którym odmówiono prawa do życia.
Margaret, wnuczka Fridy i Adolfa Steinów, podczas ceremonii wmurowania Stolperstein

Spotkanie w Kątach Wrocławskich – których władze bardzo przychylnie zareagowały na pomysł wmurowania Stolpersteinów rodziny Stein, zakończyła żydowska modlitwa za zmarłych.

Bądź na bieżąco z Wrocławiem!

Kliknij „obserwuj”, aby wiedzieć, co dzieje się we Wrocławiu. Najciekawsze wiadomości z www.wroclaw.pl znajdziesz w Google News!

Reklama
Powrót na portal wroclaw.pl