FILTRUJ
Pokazywany razem z: Świat, który przemija
Bohaterkami filmu są dwie kobiety: matka, która przed laty przybyła do Lizbony z małej wioski w Gwinei Bissau, by poślubić mężczyznę wybranego dla niej przez rodziców, oraz jej córka na chwilę przed wejściem w dorosłe życie. W tradycyjnej islamskiej rodzinie nie ma miejsca na odstępstwa od ustalonych reguł, jednak opowieść Luciany Finy wymyka się konwencjom, wchodzi głęboko w wewnętrzny świat bohaterek, w subtelnych monologach odkrywa złożoność życiowych decyzji. Portretom nieodmiennie towarzyszą obrazy z wnętrza kamienicy w lizbońskiej dzielnicy Bairro das Colónias, powstałej w latach 30. w duchu modernizmu i art déco jako symbol kolonialnych ambicji salazarowskiej Portugalii. Powietrzne korzenie monstery, zwieszające się od góry do dołu klatki schodowej, są wyrazem asymilacji, ale i ujarzmionej dzikości, która mogłaby rozsadzić te mury. Obrazy roślinności uwięzionej w budynku, architektonicznych detali oraz gry światła i dźwięku stanowią wyraziste tło dla losów jej mieszkańców. Narracja Finy jest powolna, nienachalna, pozbawiona dominant, poszczególne fakty ujawniane są jakby mimochodem. Odbiorca tej historii sam musi ją poskładać z kawałków, zdecydować o jej znaczeniu.
Odkrywamy postać, która w obszarze światowego kina artystycznego odcisnęła już niemałe piętno. Francuz Jean-Claude Rousseau filmy eksperymentalne zaczął kręcić kamerą Super8 w latach 80., potem zamienił ją na kamerę cyfrową. Krytycy kojarzą jego nowy, zrealizowany w Japonii film z tradycją malarską ukiyo-e, „obrazów przemijającego świata”, wyrażającą ideę przejściowej natury życia i braku gratyfikacji u jego końca. Żadnych obietnic, po prostu sama rzeczywistość – szukanie wartości w chwili obecnej. Rousseau interpretuje ją w „szkicach i rysunkach” (podtytuł filmu), poruszając się po okolicy z miną zagubionego turysty. W przerwach od spacerów wraca do skromnego pokoju hotelowego, z równą uwagą śledzi poczynania swoich japońskich przewodników (w tym reżysera Hiroatsu Suzukiego), co jeleni w lesie Nara. Dokąd to zmierza? – pyta reżyser, ani razu nie otwierając ust. Długo unikałem słowa montaż – wykładał swoją metodę w jednym z wywiadów. Bo czym jest montaż? Łączeniem obrazów w pewnym porządku, żeby coś powiedzieć. (...) Tymczasem obraz nie może być zredukowany do znaku, który ma coś powiedzieć, on nie ma nic do powiedzenia. Można go tylko zobaczyć, kontemplować. Cały Godard jest o tym: kto może opowiedzieć jego film?
Wrocław
