Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Często zdarza się, że pracownicy, którzy formalnie przebywają na zwolnieniu lekarskim, tak naprawdę wcale nie są chorzy. Wyjazdy na wycieczki, remonty mieszkania czy dodatkowa praca zawodowa – to tylko niektóre przykłady jak osoby przebywające na „chorobowym” wykorzystują je niezgodnie z przeznaczeniem.
Każda osoba na „chorobowym” może spodziewać się kontroli
Tymczasem według Iwony Kowalskiej-Matis, regionalnego rzecznika prasowego ZUS na Dolnym Śląsku, Każda osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim musi się liczyć z możliwością kontroli przeprowadzanej przez ZUS czy pracodawcę. Takie uprawnienie wynika bezpośrednio z ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Kontrolowana jest zarówno prawidłowość orzekania niezdolności do pracy, jak i prawidłowość wykorzystania zwolnień lekarskich.
W pierwszym przypadku lekarze orzecznicy ZUS weryfikują czy osoba na zwolnieniu lekarskim nadal jest chora i niezbędna jest kontynuacja zwolnienia, czy też należy zwolnienie skrócić. Drugi rodzaj kontroli to kontrola prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego, która polega na sprawdzeniu, czy osoba korzystająca ze zwolnienia, a tym samym zasiłku chorobowego, nie pracuje lub nie wykonuje innych czynności, które są niezgodne z zaleceniami lekarza i mogą utrudnić powrót do zdrowia.Iwona Kowalska-Matis
Do zwrotu nawet kilkanaście tysięcy złotych?
Jak tłumaczy Iwona Kowalska-Matis, jeżeli ktoś korzysta ze zwolnienia niezgodnie z jego przeznaczeniem, to ZUS wstrzymuje wypłatę zasiłku chorobowego. Natomiast jeżeli został on już wypłacony, nakazuje jego zwrot. Zdarza się, że są to nawet kilkunastotysięczne kwoty. W przypadku stwierdzenia poważnych nieprawidłowości – poza odebraniem zasiłku - ZUS może skierować zawiadomienie do prokuratury a także cofnąć uprawnienia lekarzowi do wystawiania zwolnień.
O przeprowadzenie kontroli zwracają się do nas coraz częściej sami pracodawcy, którzy wiedzą, że ich pracownik wykorzystuje niewłaściwie czas zwolnienia lekarskiego. Tymczasem oni muszą za nie zapłacić i na dodatek znaleźć za niego zastępstwo. Tymczasem częste są przypadki osób, które w czasie zwolnienia wykonują prace związane z prowadzoną działalnością gospodarczą i informacje o wykonanych zleceniach takich jak np. remonty mieszkań zamieszczają w Internecie.Iwona Kowalska-Matis
Kontrolę sposobu wykorzystywania zwolnień lekarskich mogą przeprowadzić także sami pracodawcy, którzy zatrudniają powyżej 20 ubezpieczonych.
Na L4 wycieczka lub remont?
Jak opowiada rzeczniczka dolnośląskiego oddziału ZUS pewien właściciel firmy, będąc na zwolnieniu obsługiwał klientów i przyuczał uczniów podczas praktyk do zawodu. Brat osoby chorej powiedział kontrolującym, że ten pomaga na budowie u szwagra. Zdarzają się przypadki wykonywania pracy zarobkowej z tytułu drugiego zatrudnienia, praca w gospodarstwie rolnym, a nawet wyjazdy na zagraniczne wycieczki. Niektórzy pracują także wówczas we własnej firmie np. fryzjerka, która na e-ZLA miała otwarty salon i obsługiwała klientów.
To, czy osoba jest rzeczywiście chora, może sprawdzić lekarz orzecznik ZUS. Sprawdza on, czy lekarz leczący miał podstawy do wystawienia zwolnienia. Taka kontrola może być przeprowadzona poprzez zaproszenie chorego na badanie lekarskie i sprawdzenie czy chory jest nadal niezdolny do pracy. Może być ona też przeprowadzona poprzez sprawdzenie przez Lekarza Orzecznika ZUS dokumentacji medycznej znajdującej się u lekarza leczącego. Jeśli lekarz orzecznik po przeprowadzeniu badania uzna, że osoba przebywająca na zwolnieniu nie jest chora, wówczas dzień badania jest ostatnim dniem zwolnienia.
Z kolei ZUS lub pracodawca mogą sprawdzić, co robi osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim i czy poprawnie je wykorzystuje. Pracodawca może to zrobić w okresie pierwszych 33 dni w danym roku lub 14 dni w przypadku osób, które ukończyły 50 rok życia. Za ten okres pracodawca wypłaca pracownikowi wynagrodzenie za czas choroby. Natomiast od 34 dnia lub odpowiednio od 15 dnia choroby w danym roku kalendarzowym każdy pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego. Jeżeli zakład pracy jest uprawniony do wypłaty zasiłków to sam przeprowadza kontrole swoim pracownikom. Z kolei pracownikom małych zakładów pracy i osobom prowadzącym działalność gospodarczą, kontrole przeprowadza ZUS.
Adres pobytu ma duże znaczenie
Istotne jest to, że zarówno przy kontroli orzekania jak i przy kontroli wykorzystywania zwolnienia, ZUS i pracodawca będą szukać chorego pod adresem widniejącym na zwolnieniu lekarskim. Nie jest to adres zameldowania czy zamieszkania, ale adres pobytu podczas choroby. Dlatego przy każdym zwolnieniu warto zwrócić uwagę na adres, który wstawił lekarz na zwolnieniu. W przypadku jego zmiany należy w ciągu 3 dni powiadomić o tym fakcie zarówno pracodawcę, jak i ZUS.
