Gala wręczenia Angelusa 19 października
Laureata poznamy podczas uroczystej gali w Teatrze Capitol.
Autor nagrodzonej książki otrzyma statuetkę projektu Ewy Rossano oraz 150 tysięcy złotych. W przypadku gdy Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus trafi w ręce zagranicznego pisarza, osobną nagrodę za przekład (20 tys. zł) odbierze tłumacz. Na gali przekonamy się również, kto otrzymał Nagrodę Czytelników im. Natalii Gorbaniewskiej.
Organizatorem i fundatorem Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus jest Miasto Wrocław. Nagroda jest przyznawana corocznie za najlepszą książkę prozatorską opublikowaną w języku polskim w roku poprzednim. Jej celem jest szczególne wyróżnienie książek, które podejmują tematy najistotniejsze dla współczesności.
Do każdej edycji są zgłaszane pierwsze wydania książek, które ukazały się w poprzednim roku, a ich autorzy pochodzą z jednego z krajów Europy Środkowej (Albani, Austria, Białoruś, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Macedonia, Mołdawia, Niemcy, Polska, Rosja, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Ukraina, Węgry).
Przypomnijmy, że pierwszym laureatem został w 2006 roku ukraiński pisarz i poeta Jurij Andruchowycz, w kolejnych latach laur odbierali także m.in. Austriak Martin Pollack, Węgier Péter Esterházy, Białorusinka Swietłana Aleksijewicz, Rumun Varujan Vosganian, czy, jak w 2018 roku, Polak Maciej Płaza.
7 tomów w finale Nagrody Angelus
1. Bianca Bellová, „Jezioro”, tłum. Anna Radwan-Żbikowska, Wydawnictwo Afera (Czechy)
Boros, osada rybacka gdzieś na końcu świata, nad wysychającym, skażonym jeziorem, którego Duch gniewa się na ludzi. Mały chłopiec Nami mieszka z babcią i dziadkiem. Pewnego dnia Nami zostaje zupełnie sam; musi wyruszyć w nieznane, by dowiedzieć się, czego w życiu szukać, i wrócić do domu, by to odnaleźć. Opłynąć złowrogie jezioro, żeby w końcu zanurzyć się w nim i sięgnąć po najgłębszą tajemnicę.
2. Georgi Gospodinow, „Fizyka smutku”, tłum. Magdalena Pytlak, Wydawnictwo Literackie (Bułgaria)
W najnowszej powieści to właśnie przeczucie nadchodzącego końca każe głównemu bohaterowi zbierać wszelkie informacje mające szansę przetrwać śmierć pewnej epoki. Literacki projekt Gospodinowa stanowi próbę zatrzymania czasu. Miljenko Jergović nazywa utwór Bułgara „ostatnią powieścią świata”.
3. Siergiej Lebiediew, „Granica zapomnienia”, tłum. Grzegorz Szymczak, Wydawnictwo Claroscuro (Rosja)
Debiut Siergieja Lebiediewa to opowieść o utracie pamięci narodowej i o jej moralnych konsekwencjach dla jednostki. Geolog udaje się na daleką północ Rosji, by odkryć prawdę o tajemniczym przyjacielu rodziny, który uratował mu życie, a którego znał jedynie jako Drugiego Dziadka. Wśród opuszczonych kopalń i rozpadających się baraków dawnych gułagów znajduje świat skazany na wymazanie
4. Christoph Ransmayr, „Cesarski zegarmistrz”, tłum. Jacek St. Buras, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego (Austria)
Alister Cox, angielski zegarmistrz i twórca automatów, po tragicznej śmierci córki porzuca swoje rzemiosło i pogrąża się w rozpaczy. Szansę na wybawienie odnajduje w niespodziewanej propozycji – sam cesarz Chin prosi go, aby przybył do Zakazanego Miasta i stworzył trzy zegary, jakich jeszcze świat nie widział. Gdy jednak Cox trafia na dwór, zaproszenie i szczodre obietnice wszechwładnego monarchy okazują się czymś innym.
5. Sasha Marianna Salzmann, „Poza siebie”, tłum. Agnieszka Walczy, Prószyński i s-ka (Niemcy, ur. Rosja)
Pierwsze zdanie powieści wprowadza niepokój i odzwierciedla zagubienie młodej bohaterki - "Nie wiem, dokąd się wybieramy, wszyscy inni to wiedzą, ja nie”. Mała Ali wyrusza w podróż. Z jej punktu widzenia daleką – z Moskwy aż do Berlina. W dalszej części książki Ali, już dorosła, szuka swojego brata bliźniaka, Antona. Ale te poszukiwania są również okazją do określenia własnej tożsamości.
6. Jurij Wynnyczuk, „Tango śmierci”, tłum. Bohdan Zadura, Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka Jeziorańskiego (Ukraina)
Oprawiona subtelną ironią opowieść o prawdziwej przyjaźni w tragicznych czasach, przeplatana historią Myrki Jarosza, osobliwego czytelnika i badacza starożytnych rękopisów w latach dziewięćdziesiątych na wyzwalającej się Ukrainie. Polak, Ukrainiec, Żyd i Niemiec, synowie zaginionych uczestników walk o niepodległość Ukrainy z 1918 roku, dorastają w międzywojennym Lwowie pod czułą opieką samotnych matek.
7. Polina Żerebcowa, „Mrówka w słoiku. Dzienniki czeczeńskie 1994–2004”, tłum. Agnieszka Knyt, Michał B. Jagiełło, Fundacja Ośrodka KARTA (Rosja)
Koniec dzieciństwa z okrutną wojną w tle. Polina Żerebcowa ma 9 lat, gdy na Grozny spadają pierwsze bomby. W szkolnych zeszytach przez kolejne 10 lat zapisuje swoje dojrzewanie w świecie, w którym każdy może stać się wrogiem lub wybawcą. Urodziła się i mieszkała w Groznym, pochodzi z wielonarodowej rodziny, w której są i Czeczeni, i Rosjanie. Jej dzienniki są przede wszystkim świadectwem tego, co wojna robi z cywilami.
Książki wybrało jury Angelusa w składzie: Mykoła Riabczuk (przewodniczący), prof. Marcin Cieński, Urszula Glensk, Ryszard Krynicki, Anna Nasiłowska, prof. Małgorzata Szpakowska oraz prof. Piotr Śliwiński.
