Jak głosować?

6 września we Wrocławiu odbywają się dwa referenda – lokalne i ogólnokrajowe. Oba referenda odbędą się w tych samych lokalach wyborczych, ale głosowania przeprowadzone są w osobnych pomieszczeniach. Głosowanie w referendum ogólnokrajowym jest możliwe w godz. od 6.00 do 22.00, natomiast w referendum lokalnym od 7.00 do 21.00. Podczas referendum lokalnego poruszane są 4 zagadnienia.

1. Kiedy i gdzie głosować

Referendum lokalne zostało zarządzone przez Radę Miejska Wrocławia na dzień 6 września 2015 r.

Głosowanie odbędzie się w lokalach obwodowych komisji ds. referendum lokalnego, określonych w Obwieszczeniu Prezydenta Wrocławia, w godzinach od 7:00 do 21:00. Wzór karty do głosowania - zobacz

Sprawdź też, gdzie jest Twój lokal referendalny.

2. Kto ma prawo udziału w głosowaniu

Prawo udziału w referendum lokalnym ma obywatel polski, który:

najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat,
nie został pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu,
nie został ubezwłasnowolniony prawomocnym orzeczeniem sądu,
nie został pozbawiony praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu,
jest wpisany do stałego rejestru wyborców we Wrocławiu (tzn. posiada we Wrocławiu zameldowanie na pobyt stały i nie wpisał się do rejestru wyborców w innej gminie albo został wpisany do rejestru wyborców we Wrocławiu po złożeniu pisemnego wniosku na podstawie decyzji Prezydenta Wrocławia).

Prawo udziału w głosowaniu w referendum lokalnym ma także stale zamieszkujący we Wrocławiu i wpisany do rejestru wyborców na swój wniosek obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, który:

najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat,
nie został pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu,
nie został ubezwłasnowolniony prawomocnym orzeczeniem sądu (art. 10 § 1 pkt 2 i § 2 Kodeksu wyborczego).

3. Wpis do rejestru wyborców

Z wnioskiem o wpisanie do rejestru wyborców w części A mogą wystąpić obywatele polscy:

stale zamieszkali we Wrocławiu bez zameldowania na pobyt stały,
nigdzie niezamieszkali, stale przebywający we Wrocławiu,
stale zamieszkali we Wrocławiu pod innym adresem niż adres zameldowania na pobyt stały we Wrocławiu.

Z uwagi na to, że zgodnie z art. 20 § 2 Kodeksu wyborczego przed wydaniem decyzji o wpisaniu do rejestru wyborców Prezydent Wrocławia jest obowiązany sprawdzić, czy osoba wnosząca wniosek spełnia warunki stałego zamieszkania we Wrocławiu należy przedstawić dowody potwierdzające stałe zamieszkiwanie np. zameldowanie na pobyt czasowy, tytuł prawny do lokalu (akt własności, umowę najmu), rachunki za prąd, gaz dotyczące przedmiotowego lokalu, zeznania świadków. W przypadku powoływania się na zeznania świadków należy stawić się w Urzędzie ze wskazanymi świadkami w celu ich przesłuchania do protokołu.

Z wnioskiem o wpisanie do rejestru wyborców w części B mogą wystąpić obywatele Unii Europejskiej stale zamieszkali we Wrocławiu i uprawnieni do korzystania z praw wyborczych w Rzeczypospolitej Polskiej.

Do wniosku o wpisanie do rejestru wyborców należy załączyć:

pisemną deklarację, w której wnioskodawca podaje swoje obywatelstwo i adres stałego zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
kserokopię ważnego dokumentu stwierdzającego tożsamość wyborcy.

W imieniu Prezydenta Wrocławia wnioski o wpisanie do rejestru wyborców przyjmuje Wydział Spraw Obywatelskich Dział Ewidencji Ludności – Rejestr Wyborców mieszczący się w budynku przy ul. G. Zapolskiej 4 pokoje 221, 222 i 223 w godzinach od 8:00 do 15:15.

Przepisy nie wskazują terminu, do którego najpóźniej wniosek o wpisanie do rejestru wyborców musi zostać złożony, aby osoba uprawniona mogła wziąć udział w referendum lokalnym. Jednakże należy mieć na uwadze, że Prezydent Wrocławia ma 3 dni na rozpatrzenie wniosku.

Wniosek o wpisanie do rejestru wyborców - do pobrania

Deklaracja zawierająca informacje niezbędne do wpisania do rejestru wyborców - do pobrania

4. Głosowanie w obwodzie właściwym dla miejsca stałego zamieszkania we Wrocławiu

Osoba uprawniona do udziału w referendum lokalnym zameldowana na pobyt stały we Wrocławiu, która nie złożyła wniosku o wpisanie do stałego rejestru wyborców w innej gminie oraz osoba wpisana do rejestru wyborców na wniosek na podstawie decyzji Prezydenta Wrocławia, zostanie wpisana z urzędu do spisu osób uprawnionych do udziału w referendum lokalnym sporządzanym dla obwodu głosowania właściwego ze względu na miejsce jej zamieszkania.

Można być wpisanym tylko do jednego spisu osób uprawnionych do udziału w referendum lokalnym.

5. Głosowanie w szpitalach, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych

Osoby uprawnione do udziału w referendum lokalnym, które będą przebywać w dniu referendum w szpitalach, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych zostaną wpisane do spisów osób uprawnionych do udziału w referendum lokalnym sporządzonych dla obwodów głosowania utworzonych w tych jednostkach i będą mogły głosować w tych obwodach. Dyrektor jednostki powiadomi osoby przebywające w jednostce o umieszczeniu ich w spisie osób uprawnionych do udziału w referendum lokalnym.

Osoby wpisane do spisu osób uprawnionych do udziału w referendum lokalnym w wyżej wymienionych jednostkach zostaną z urzędu skreślone ze spisu w miejscu stałego zamieszkania.

6. Głosowanie korespondencyjne

Głosować korespondencyjnie w referendum lokalnym mogą tylko osoby niepełnosprawne o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.), w tym także osoby posiadające orzeczenie organu rentowego o:

całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. о emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 poz. 1440);
niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy wymienionej w pkt 1;
całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 1;
zaliczeniu do I gruру inwalidów;
zaliczeniu do II grupy inwalidów;

a także osoby о stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, które są uprawnione do udziału w referendum lokalnym tj. wpisane do stałego rejestru wyborców (posiadające zameldowanie na pobyt stały we Wrocławiu oraz wpisane do rejestru wyborców na swój wniosek na podstawie decyzji Prezydenta Wrocławia).

Zamiar głosowania korespondencyjnego powinien być zgłoszony przez osobę uprawnioną do udziału w referendum lokalnym Prezydentowi Wrocławia najpóźniej w 13. dniu przed dniem wyborów tj. do 24 sierpnia 2015 r. (termin wydłużony zgodnie z art. 9 § 2 Kodeksu wyborczego).

Zgłoszenie może być dokonane ustnie, pisemnie, telefaksem (numer faksu 71 777 77 86) lub w formie elektronicznej (na adres [email protected]). Powinno ono zawierać nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL osoby uprawnionej do udziału w referendum lokalnym, oznaczenie referendum, którego dotyczy zgłoszenie a także wskazanie adresu, na który ma być wysłany pakiet referendalny, albo deklarację osobistego odbioru pakietu referendalnego w Urzędzie Miejskim Wrocławia.

W zgłoszeniu osoba uprawniona do udziału w referendum lokalnym może zażądać przesłania jej wraz z pakietem referendalnym nakładki na kartę do głosowania sporządzonej w alfabecie Braille’a.

Wniosek o zamiarze głosowania korespondencyjnego – do pobrania

W imieniu Prezydenta Wrocławia wnioski o zamiarze głosowania korespondencyjnego przyjmuje Wydział Spraw Obywatelskich przy ul. G. Zapolskiej 4 pokoje 240, 241, 242, 243 w godzinach 8:00 do 15:15.

Wnioski można też składać w Centrach Obsługi Mieszkańca:

COM I przy ul. G. Zapolskiej 4 w godzinach 8:00 do 17:15
COM II przy pl. Nowy Targ 1-8 w godzinach 8:00 do 17:15
COM IV przy al. M. Kromera 44 w godzinach 8:00 do 15:15

Osoba uprawniona do udziału w referendum lokalnym zostanie skreślona ze spisu w obwodzie właściwym dla miejsca stałego zamieszkania a ujęta zostanie w spisie osób uprawnionych do udziału w referendum w obwodzie głosowania właściwym dla obwodowej komisji ds. referendum lokalnego, wyznaczonej dla celów głosowania korespondencyjnego we Wrocławiu (są to komisje mające siedziby w lokalach przystosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych).

Osoba uprawniona do udziału w referendum lokalnym, nie później niż 7. dnia przed dniem referendum otrzyma z Urzędu Miejskiego Wrocławia pakiet referendalny, który zostanie doręczony wyłącznie do rąk własnych osoby uprawnionej do udziału w referendum lokalnym, po okazaniu dokumentu potwierdzającego tożsamość i pisemnym pokwitowaniu odbioru.

Jeżeli osoba uprawniona do udziału w referendum lokalnym we wniosku zadeklarowała osobisty odbiór pakietu referendalnego, pakiet ten we wskazanym terminie (po wydrukowaniu kart do głosowania) będzie możliwy do odebrania w Urzędzie Miejskim Wrocławia w Miejskim Biurze Wyborczym - budynek Urzędu przy pl. Nowy Targ 1-8, pokój 136 w godzinach od 8:00 do 15:45.

Jeżeli osoba uprawniona do udziału w referendum lokalnym nie może potwierdzić odbioru, doręczający sam stwierdzi datę doręczenia oraz wskaże odbierającego i przyczynę braku jego podpisu.

W przypadku nieobecności osoby uprawnionej do udziału w referendum lokalnym pod wskazanym adresem doręczający umieści zawiadomienie o terminie powtórnego doręczenia w skrzynce na listy lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania. Termin powtórnego doręczenia nie może być dłuższy niż 3 dni od dnia pierwszego doręczenia.

W skład pakietu referendalnego przekazywanego osobie uprawnionej do udziału w referendum lokalnym wchodzą: koperta zwrotna, karta do głosowania, koperta na kartę do głosowania, oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania, instrukcja głosowania korespondencyjnego i ewentualnie nakładka na kartę do głosowania sporządzona w alfabecie Braille'a — jeżeli osoba uprawniona do udziału w referendum zażądała jej przesłania.

Na karcie do głosowania osoba uprawniona do udziału w referendum lokalnym oddaje głos, w sposób określony w informacji znajdującej się w dolnej części karty do głosowania. Należy pamiętać, że znakiem „x” są dwie linie przecinające się w obrębie kratki przeznaczonej na oddanie głosu.

Po oddaniu głosu kartę do głosowania należy umieścić w kopercie oznaczonej „Koperta na kartę do głosowania” i kopertę tę zakleić. Niezaklejenie koperty na kartę do głosowania spowoduje, że karta do głosowania nie będzie uwzględniona przy ustalaniu wyników głosowania.

Zaklejoną kopertę na kartę do głosowania należy włożyć do koperty zwrotnej zaadresowanej na adres obwodowej komisji do spraw referendum lokalnego.

Do koperty zwrotnej należy także włożyć oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu. Przed włożeniem oświadczenia do koperty należy wpisać na nim miejscowość i datę jego sporządzenia oraz własnoręcznie je podpisać. Niewłożenie oświadczenia do koperty zwrotnej lub niepodpisanie go spowoduje, że karta do głosowania nie będzie uwzględniona przy ustalaniu wyników głosowania.

Kopertę zwrotną należy zakleić i nadać na adres obwodowej komisji do spraw referendum lokalnego za pośrednictwem Poczty Polskiej, która została wyznaczona na operatora do obsługi głosowania korespondencyjnego.

Przedstawiciel Poczty Polskiej odbiera zamkniętą kopertę zwrotną od osoby uprawnionej do udziału w referendum lokalnym, która otrzymała pakiet referendalny na podstawie okazanego dokumentu potwierdzającego tożsamość, odnotowując odbiór koperty za pokwitowaniem:

Najpóźniej w dniu 3 września 2015 r. – w placówce Poczty Polskiej usytuowanej we Wrocławiu,
Najpóźniej w dniu 2 września 2015 r. – w dowolnej placówce Poczty Polskiej na terenie kraju.

Oznacza to, że osoba uprawniona do udziału w referendum lokalnym musi osobiście dostarczyć kopertę zwrotną do placówki Poczty Polskiej okazując przy nadaniu przesyłki dokument tożsamości.

Osoba uprawniona do udziału w referendum lokalnym może przed dniem głosowania osobiście dostarczyć kopertę zwrotną do Urzędu Miejskiego Wrocławia (w godzinach pracy Urzędu) lub w dniu głosowania, do czasu jego zakończenia, osobiście dostarczyć kopertę zwrotną do obwodowej komisji do spraw referendum lokalnego, której adres znajduje się na kopercie zwrotnej. Jest to komisja do spraw referendum lokalnego gdzie osoba uprawniona została wpisana do spisu osób uprawnionych do udziału w referendum lokalnym. Nie zawsze jest to komisja do spraw referendum właściwa ze względu na adres stałego zamieszkania osoby, która zgłosiła zamiar głosowania korespondencyjnego. Bowiem zgodnie z Kodeksem wyborczym komisjami właściwymi do głosowania korespondencyjnego są komisje mające siedziby w lokalach przystosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Głosować korespondencyjnie nie mogą osoby uprawnione do udziału w referendum lokalnym umieszczone w spisach osób uprawnionych do udziału w referendum w: obwodach głosowania utworzonych w zakładach opieki zdrowotnej, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych oraz osoby uprawnione do udziału w referendum, które udzieliły pełnomocnictwa do głosowania.

7. Prawo do głosowania przez pełnomocnika

Niepełnosprawne osoby uprawnione do udziału w referendum lokalnym, o których mowa w części informacji dotyczącej głosowania korespondencyjnego oraz osoby uprawnione do udziału w referendum, które najpóźniej w dniu głosowania kończą 75 lat, mają prawo do głosowania za pośrednictwem pełnomocnika.

Pełnomocnikiem może być tylko osoba wpisana do rejestru wyborców we Wrocławiu.

Pełnomocnikiem nie może być osoba wchodząca w skład obwodowej komisji ds. referendum lokalnego właściwej dla obwodu głosowania osoby udzielającej pełnomocnictwa do głosowania, a także mężowie zaufania.

Pełnomocnictwo można przyjąć tylko od jednej osoby lub od dwóch osób, jeżeli co najmniej jedną z nich jest wstępny (ojciec, matka, dziadek, babka, itd.), zstępny (syn, córka, wnuk, wnuczka, itd.), małżonek, brat, siostra lub osoba pozostająca w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w stosunku do pełnomocnika.

Pełnomocnictwa udziela się przed Prezydentem Wrocławia lub przed innym pracownikiem Urzędu Miejskiego Wrocławia upoważnionym przez Prezydenta Wrocławia do sporządzania aktów pełnomocnictwa do głosowania.

W celu sporządzenia aktu pełnomocnictwa osoba uprawniona do udziału w referendum lokalnym składa wniosek do Prezydenta Wrocławia. Wniosek należy złożyć najpóźniej w 9. dniu przed dniem referendum tj. do dnia 28 sierpnia 2015 r.

Wniosek musi być złożony według wzoru określonego przez Miejską Komisję ds. Referendum Lokalnego.

Wniosek musi zostać sporządzony na piśmie, podpisany przez osobę uprawnioną do udziału w referendum lokalnym lub w przypadku gdy osoba ta nie może lub nie umie złożyć podpisu, przez osobę, która wyraziła zgodę na przyjęcie pełnomocnictwa do głosowania i wraz z załącznikami, w tym z oryginalną podpisaną zgodą na przyjęcie pełnomocnictwa, osobiście przekazany lub w inny sposób doręczony do Urzędu (np. za pośrednictwem innej osoby, poczty, kuriera lub złożony w biurze podawczym Urzędu). Datą złożenia wniosku jest data wpływu tego wniosku do Urzędu a nie data jego nadania (art. 9 § 1 Kodeksu wyborczego).

Podpisany wniosek o sporządzenie aktu pełnomocnictwa oraz podpisana zgoda na przyjęcie pełnomocnictwa mogą zostać przesłane w formie elektronicznej – o ile dokumenty te podpisane zostały podpisem użytkownika posiadającego profil zaufany platformy ePUAP lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Niedopuszczalne jest natomiast doręczenie tych dokumentów w formie kserokopii lub skanu za pośrednictwem odpowiednio faksu lub poczty elektronicznej (e-mail), albo jego wydruku.

Wniosek o sporządzenie aktu pełnomocnictwa – do pobrania

W imieniu Prezydenta Wrocławia wnioski o sporządzenie aktu pełnomocnictwa przyjmuje Wydział Spraw Obywatelskich Dział Ewidencji Ludności – Rejestr Wyborców mieszczący się przy ul. G. Zapolskiej 4 pokoje 221, 222 i 223 w godzinach 8:00 do 15:15.

Wnioski można też składać w Centrach Obsługi Mieszkańca:

COM I przy ul. G. Zapolskiej 4 w godzinach 8:00 do 17:15
COM II przy pl. Nowy Targ 1-8 w godzinach 8:00 do 17:15
COM IV przy al. M. Kromera 44 w godzinach 8:00 do 15:15

Do wniosku należy dołączyć:

pisemną zgodę osoby mającej być pełnomocnikiem na przyjęcie pełnomocnictwa
Formularz zgody na przyjęcie pełnomocnictwa – do pobrania
kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności, jeżeli osoba udzielająca pełnomocnictwa w dniu głosowania nie będzie miał ukończonych 75 lat.

Akt pełnomocnictwa jest sporządzany w miejscu zamieszkania osoby lub w innym miejscu na obszarze Wrocławia, jeżeli osoba zwróci się o to we wniosku o jego sporządzenie.

Osoba uprawniona do udziału w referendum lokalnym ma prawo cofnięcia udzielonego pełnomocnictwa. Cofnięcie pełnomocnictwa następuje przez złożenie najpóźniej na 2 dni przed dniem referendum lokalnego, tj. do dnia 4 września 2015 r. stosownego oświadczenia Prezydentowi Wrocławia, lub przez doręczenie takiego oświadczenia właściwej obwodowej komisji ds. referendum lokalnego w dniu głosowania.

W imieniu Prezydenta Wrocławia oświadczenia o cofnięciu pełnomocnictwa przyjmuje Wydział Spraw Obywatelskich Dział Ewidencji Ludności – Rejestr Wyborców mieszczący się przy ul. G. Zapolskiej 4 pokoje 221, 222 i 223 w godzinach 8:00 do 15:15.

Osoba, która udzieliła pełnomocnictwa może głosować osobiście w lokalu komisji obwodowej ds. referendum lokalnego, jeżeli wcześniej nie oddał głosu pełnomocnik. Głosowanie osobiste przez osobę, która udzieliła pełnomocnictwa powoduje jego wygaśnięcie.

Głosowania przez pełnomocnika nie przeprowadza się w obwodach głosowania utworzonych w zakładach opieki zdrowotnej, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych.

8. Dopisywanie osób uprawnionych do udziału w referendum lokalnym do spisów w dniu głosowania

W dniu referendum obwodowe komisje ds. referendum lokalnego dopisują do spisu osób uprawnionych do udziału w referendum lokalnym jedynie te osoby uprawnione do udziału w referendum, które:

zostały pominięte w spisie, jeżeli udokumentują, że stale zamieszkują na terenie danego obwodu głosowania, a Urząd Miejski Wrocławia potwierdzi, że nie otrzymał zawiadomienia o utracie przez nich prawa wybierania lub o wpisaniu do spisu osób uprawnionych do udziału w referendum w innym obwodzie,
zostały skreślone ze spisu dla danego obwodu głosowania w związku z wpisaniem do spisu osób uprawnionych do udziału w referendum w szpitalu, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym lub areszcie śledczym, jeżeli udokumentują, że opuściły tę palcówkę przed dniem referendum,
chcą głosować w obwodzie utworzonym w zakładzie opieki zdrowotnej, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym lub areszcie śledczym, a przybyły do tej jednostki przed dniem referendum.

9. Udostępnienie spisów osób uprawnionych do udziału w referendum

W okresie między 17 sierpnia 2015 r. a 31 sierpnia 2015 r. każda osoba uprawniona do udziału w referendum lokalnym może sprawdzić w Urzędzie Miejskim Wrocławia, czy została uwzględniona w spisie osób uprawnionych do udziału w referendum.

Udostępnienie spisu osób uprawnionych do udziału w referendum lokalnym następuje na pisemny wniosek zawierający dane osobowe umożliwiające odnalezienie osoby uprawnionej do udziału w referendum w spisie tj. imię (imiona), nazwisko oraz adres zamieszkania.

Wniosek o udostępnienie spisu osób uprawnionych do udziału w referendum lokalnym -do pobrania

Wnioski o udostępnienie spisu osób uprawnionych do udziału w referendum lokalnym można składać w Wydziale Spraw Obywatelskich w Centrach Obsługi Mieszkańca: