Dwie spośród najważniejszych polskich nagród literackich, obie fundowane przez miasto Wrocław – Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus i Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius – już po raz szósty zostały wręczone podczas wspólnej gali 18 października we Wrocławskim Teatrze Lalek.
W uroczystości wzięli udział m.in. Renata Granowska, wiceprezydent Wrocławia, pisarka, laureatka literackiej Nagrody Nobla Olga Tokarczuk, przedstawiciele środowisk artystycznych i uniwersyteckich Wrocławia.
Wrocław ceni artystów słowa
W wymiarze finansowym Angelus to najwyższe wyróżnienie przyznawane w Polsce – wynosi 150 tys. zł.
- W tym roku nagroda Angelusa trafiła w ręce bośniackiego pisarza Darko Cvijeticia za książkę "Winda Schindlera". Cvijetić, poeta, prozaik, reżyser, aktor i dramaturg, urodził się w 1968 roku w Prijedorze. Jest członkiem PEN Clubu Bośni i Hercegowiny oraz Stowarzyszenia Pisarzy Bośni i Hercegowiny. Pracuje jako reżyser i dramaturg w Teatrze Prijedor w Republice Serbskiej. Sam o sobie mówi, że jest pisarzem postjugosłowiańskim.
W "Windzie Schindlera" autor przedstawia w przejmujący sposób, jak wojna na Bałkanach pogrzebała świat, w jakim jemu i jego bliskim dane było żyć. Skupiając się na losach mieszkańców dwóch sąsiadujących wieżowców w rodzinnym Prijedorze.(...) To książka na pograniczu poezji i prozy – opowieść o pamięci, winie i próbach odkupienia.
- Nagroda finansowa – 40 tys. zł – przyznawana jest także za przekład. Zwyczajowo wyróżnienie to otrzymuje tłumacz bądź tłumaczka zwycięskiej książki. Tegoroczną laureatką Angelusa w tej kategorii została tym samym Dorota Jovanka Ćirlić (właśc. Dorota Mentzel), tłumaczka literatury pięknej z języka serbskiego, chorwackiego, bośniackiego i, rzadziej, macedońskiego.
Trzecim angelusowym wyróżnieniem jest Nagroda im. Natalii Gorbaniewskiej, przyznawana w plebiscycie internetowym przez czytelników. Laureat bądź laureatka otrzymuje zaproszenie do Wrocławia na stypendium literackie, które funduje Wrocławski Dom Literatury.
- W tym roku zwyciężyła Leelo Tungal, estońska pisarka, autorka książki "Mała towarzyszka i listy", którą na język polski przełożyła Marta Perlikiewicz. Mała towarzyszka i listy to nie tylko książka dla dzieci, ale także dla dorosłych, którzy chcą lepiej zrozumieć, jak historia i polityka wpływają na życie jednostki. Tungal nie tylko opowiada historię swojego dzieciństwa, ale też zachęca do refleksji nad tym, co znaczy dorastać w opresyjnych warunkach.
W skład jury Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus wchodzą:
- Andrej Chadanowicz (przewodniczący),
- Bernadetta Darska,
- Dobrawa Lisak-Gębala,
- Jerzy Madejski,
- Paulina Małochleb,
- Tomasz Mizerkiewicz
- Maciej Robert.
Nagroda za wspaniałą poetycką wyobraźnię
Podczas uroczystości ogłoszono także laureatów Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius 2025, która jest przyznawana w trzech kategoriach: Debiut, Książka roku i Całokształt.
- Za najlepszy debiut poetycki jury uznało tom "Kink-meme" Dominiki Parszewskiej. Autorka otrzymała statuetkę i nagrodę finansową wynoszącą 15 tys. zł.
Nagrodziliśmy wiersze zadziwiające w najwyższym stopniu. Debiut Dominiki Parszewskej Kink - meme zadziwia - jak to określić - niezawisłością w stosunku do modnych definicji wiersza, figur obowiązkowych poetki współczesnej, kwestii i dykcji na czasie. Owszem, książka Dominiki Parszewskiej - jak wiele innych - dotyczy tożsamości, rozterek ciała, życia w sieci, życia na niby i nie na niby bólu, nieobcy jej akces (do wybranych tradycji polskich i literackich) oraz eksces (względem tych samych tradycji, a także obyczajów, wciąż krzepkich, choć wyrażanych szeptem). Tak, wiersze z tego tomu lawirują między językami, np. biblijnym oraz internetowym grepsem, tak, wszystko się zgadza - to poezja jak się patrzy naszych dni.Piotr Śliwiński, juror Silesiusa
- Silesiusa w kategorii Książka roku otrzymał Marcin Czerkasow za tom "Belgijskie rozwiązania".
Wyróżnieniu towarzyszy nagroda finansowa w wysokości 50 tys. zł. Czerkasow urodził się w Szczecinie, pracuje i mieszka w Poznaniu. Jest autorem arkusza Płonące ciasteczko (2006), książek: Fałszywe zaproszenia (2008), Przede wszystkim zniszczenia (2014), Mountain View (2022), za którą otrzymał Nagrodę Literacką Gdynia (2023) oraz teraz docenionych przez jury Silesiusa Belgijskich rozwiązań (2024).
Autor z ironicznym dystansem, ale i zaprawionym krytycznymi teoriami zaangażowaniem przygląda się współczesnemu spektaklowi kapitalistycznego realizmu, umiejętnie balansując na granicy między przynależnością a obcością, powagą a groteską, konwencjami serio i buffo, w każdym przypadku mając świadomość stawki, o jaką toczy się ta gra: o wszystko.Alina Świeściak, jurorka Silesiusa, uzasadnienie nagrody dla Marcina Czerkasowa
- Silesiusa za całokształt twórczości (nagroda w wysokości 100 tys. zł) odebrał Kacper Bartczak.
To poeta, tłumacz, eseista i krytyk literacki. Debiutował tomem "Strefa błędów urojonych" w 2000 roku.
Bartczak jest profesorem Uniwersytetu Łódzkiego, gdzie kieruje Zakładem Literatury i Kultury Północnoamerykańskiej. Zajmuje się badaniami nad poezją amerykańską od romantyzmu po współczesność, uwzględniając konteksty historyczne, teoretyczne i porównawcze.
W tym ostatnim aspekcie zestawia twórczość autorów amerykańskich z polską poezją. Bada także współczesną prozę amerykańską, w tym twórczość Dona DeLillo i Cormaca McCarthy’ego.
– Bartczak zadebiutował 25 lat temu, dziś jest autorem dziewięciu książek poetyckich. Każda z nich to osobny świat: inne obrazy, inne emocje. A jednak bez trudu można rozpoznać wiersz Bartczaka, jest w nim całe złoto, jakie jeszcze poezja może zgromadzić i przechować na przyszłość. Doceniliśmy nie tylko oryginalność myślenia, i krytyczną pracę z językiem, ale także – a może przede wszystkim – wspaniałą poetycką wyobraźnię – uzasadnia werdykt Anna Kałuża, jurorka Silesiusa.
[galleryButton]
Galę poprowadzili Katarzyna Janusik (zastępczyni dyrektora Wrocławskiego Domu Literatury) i Irek Grin (dyrektor Wrocławskiego Domu Literatury).
Fundatorem Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus oraz Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius jest miasto Wrocław.
Operator nagród: Wrocławski Dom Literatury.
Źródło: materiały prasowe
