Jak poprzez teatr poznawać świat – finał II edycji

– W szkole nie mamy takich rzeczy, jak to, co robiliśmy w projekcie „Jak poprzez teatr poznawać świat” – mówi Wiktoria Karakow z LO nr I we Wrocławiu (fot.). – My w trakcie warsztatów przygotowaliśmy słuchowisko, które w większości składa się z wypowiedzi innych ludzi, uzyskanych w ulicznej sondzie. Dzięki temu, jak rozmawialiśmy, czy z ludźmi starszymi, czy z rówieśnikami, próbując uzyskać ich opinie na temat domów opieki, zrozumieliśmy, że to jest temat trudny, niewygodny,  przed którym ludzie właściwie uciekają. 

A takich tematów trudnych i problemów, którym postanowili wyjść naprzeciw uczestnicy projektu WTW, jest jeszcze wiele. Po wizytach w domach opieki społecznej czy hospicjum, a potem po serii warsztatów, przeprowadzonych ze wsparciem psychologa, filozofa, ludzi na co dzień wyspecjalizowanych w kontakcie z osobami starymi, bezdomnymi, nieuleczalnie chorymi, a także zawodowymi aktorami, 13-18-latkowie stworzyli własne scenariusze spektakli czy słuchowisk, potem je zainscenizowali, a na końcu w nich zagrali. Jak poradzili sobie tym całokształtem i co chcą finalnie powiedzieć od siebie o trudnym świecie, który ich otacza, pokażą 16 grudnia we Wrocławiu. Warto to zobaczyć. 

Problemy stare jak świat, a jednak wciąż nowe

– Wszystko zaczęło się od spektaklu „Pidżamowcy” według tekstu Mariusza Sieniewicza, który wygrał na jednym z naszych konkursów dramaturgicznych i został wystawiony we Wrocławskim Teatrze Współczesnym przez Marcina Libera. To była baza intelektualna i literacka, od tego zaczęliśmy nasze rozmyślania – między innymi, o starości, młodości, zależności, niesamodzielności, empatii – wylicza Tatiana Drzycimska, koordynatorka „Jak poprzez teatr poznawać świat”. Ten projekt edukacyjny już po raz drugi zyskał wsparcie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a środki na ten cel trafiły do Wrocławia z Funduszu Promocji Kultury.

Dzięki temu można było zaprosić do projektu aż osiem dolnośląskich placówek edukacyjnych, które dziś bardzo chwalą sobie możliwość podjęcia wyzwania i zaangażowania się i w sprawy społeczne, i artystyczne poza siatką swoich godzin lekcyjnych. Świat przez sztukę poznawały w tym roku:

• Gimnazjum nr 34 z Wrocławia (opiekun: Teresa Miszczyk),
• Powiatowy Zespół Szkół nr 1 z Trzebnicy (opiekun: Monika Komisarczyk),
• LO nr I im. Danuty Siedzikówny „Inki” z Wrocławia (opiekun: Jolanta Wróblewska),
• LO nr II im. Stanisława Wyspiańskiego z Legnicy (opiekun: Michał Rocznik),
• LO nr VII im. K.K. Baczyńskiego z Wrocławia (opiekun: Izabela Chaszczowska),
• LO nr XII im. Bolesława Chrobrego z Wrocławia (opiekun: Agnieszka Szymańska),
• LO nr XIII im. Aleksandra Fredry z Wrocławia (opiekun: Beata Cichoń) oraz Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I i II st. im. Karola Szymanowskiego we Wrocławiu (opiekun: Małgorzata Baranek).

O swojej pracy uczniowie, ich opiekunowie oraz prowadzący warsztaty opowiadali, na kilka dni przed premierą przedstawień i słuchowisk, które przygotowali, w Strefie Kultury Wrocław (fot.).

Starcie w konflikcie dramatycznym

Po „Pidżamowcach” uczestnicy warsztatów, nazwanych „Godność, konflikt, ból”, przystąpili do próby interpretacji tego przedstawienia. Na podstawie elementów, które nieustannie się w nich zderzają – czyli komizmu i tragedii, patosu i realnego bólu, rzeczywistości i fikcji – zbudowali własne dramaturgiczne scenki o sytuacjach bez wyjścia, a także o tym, jak w takich razach sobie radzić – zarówno w życiu, jak i na scenie. Tu w pracę z młodzieżą byli zaangażowani aktorzy wrocławskiego teatru – Anna Kieca, Beata Rakowska, Michał Szwed i Paulina Wosik.

Próbują uczniowie LO nr XII

 – To dla mnie również było bardzo cenne doświadczenie – mówi Anna Kieca, pod której kierunkiem powstały trzy spektakle w ramach projektu – a młodzieży należą się wielkie brawa za aktywność, kreatywność. Mieliśmy jednak stosunkowo niewiele czasu, by ogarnąć więcej aspektów pracy z aktorem. Zabrakło nam np. możliwości na tzw. zabawę teatralną, na pracę nad dramą. Ale z chęcią podejmę się swojej nowej roli ponownie przy okazji następnego projektu – obiecuje aktorka, nominowana do Wrocławskiej Nagrody Teatralnej za rolę w spektaklu „Genialna przyjaciółka”.

Wyzwania wolontariatu – czyli „Poznaję świat”

To było chyba najtrudniejsze i zarazem najbardziej nieprzewidywalne dla młodych ludzi doświadczenie warsztatowe. Mieli za zadanie odwiedzić hospicjum, dom opieki społecznej czy dom pobytu dziennego dla seniorów. Spotkać się i nawiązać kontakt z pensjonariuszami tych placówek. Wysłuchać ich historii, poczytać pacjentom czy po prostu z nim trochę pobyć, np. w czasie zajęć terapii zajęciowej w hospicjum.

W scence uczniowie Powiatowego Zespołu Szkół nr 1 z Trzebnicy

– Wybraliśmy się do domu opieki społecznej w Skoroszowie i wydawało się nam, że jesteśmy do tej wizyty dobrze przygotowani – opowiada Julia Kowalska z Powiatowego Zespołu Szkół w Trzebnicy. – Ale pojawiły się skrajne emocje. Niektórzy z nas ze wzruszenia zaczęli płakać. Jednak odważnie podeszliśmy do tematu. Każdy z nas skierował się do innej osoby, z którą chciał porozmawiać, choć zacząć taką rozmowę było już niełatwo. Oczywiście ludzie, z którymi spotkaliśmy się, dużo więcej od nas przeszli, zobaczyli, przeżyli, ale przekonaliśmy się, że nasze światy są bardzo różne. O ich starości i chorobach było nam niezręcznie rozmawiać, więc szukaliśmy innych i wspólnych tematów. Dla mnie takim okazał się sport. Trafiłam na pana, który też się nim interesuje – opowiada Julia.

Współodczuwanie – istota człowieczeństwa

Warsztatowicze, by ułatwić sobie konfrontację z „innym światem” – jak mówią, odbyli zajęcia pod kierunkiem filozofa. Taka gra społeczna pozwoliła im przeanalizować kondycję człowieka – zarówno młodego, jak i starego, chorego, ale i zdrowego, samodzielnego i takiego, który jest niedołężny. To miało im pozwolić odpowiedzieć na takie m.in. pytania: jacy jesteśmy, jakie mamy w życiu priorytety, czy jesteśmy zdolni do zapominania o sobie na rzecz drugiego człowieka.

W kontakcie – uczniowie LO nr VII

– Bardzo dobrze rozmawiało się z młodzieżą. Pracowaliśmy tak, by szukać zasobów refleksji w sobie – mówi filozof Katarzyna Kuczyńska. – Skupiliśmy się na kulturze uczuć, czyli na rozpoznaniu, w jakim stopniu uczucia wywodzą się z tych bardzo pierwotnych warstw naszego społeczeństwa, a w jakim stopniu podlegają obróbce społecznej. Myślę, że refleksja poszła w takim kierunku, czy wszystkim wpływom i wszystkim formom perswazji i prób kształtowania naszych uczuć warto się poddawać czy może jednak niektórym należy stawiać opór – wyjaśnia prowadząca warsztat filozoficzny „Współodczuwam, więc jestem”.

Sami opowiemy wam nasze historie

W programie projektu były także warsztaty reporterskie, pomagające młodzieży wynotować wszystkie spostrzeżenia, doświadczenia i emocje zdobyte czy to podczas wizyty w hospicjum, czy w domu opieki, a także podczas ulicznej sondy. Uczyli się zadawania pytań, a także dokumentowania zebranego materiału. Wprowadzenie w specyfikę widowiska teatralnego i teatru radiowego pomogło młodzieży podjąć decyzję, czy zakończą swoje warsztatowe zmagania na teatralnej scenie czy np. w studiu radiowym, bo przygotują słuchowisko.

Warsztaty z uczniami Szkoły Muzycznej 

Tu najcenniejsze były podpowiedzi aktorów WTW, którzy następnie pomogli wejść nastolatkom w rolę realizatorów spektaklu (począwszy od inspicjenta, przez reżysera, na aktorze skończywszy), by swoje scenariusze – napisane pod doświadczonym okiem pedagoga teatralnego Katarzyny Migdałowskiej – mogli w finale poddać ocenie publiczności.

Zakończenie II edycji projektu edukacyjnego „Jak poprzez teatr poznawać świat”

autorzy projektu: Wrocławski Teatr Współczesny, Tatiana Drzycimska i Agnieszka Majcher, zespół: Dorota Błażewicz – psycholog, Michał Krasnosielski – opiekun medyczny, koordynator wolontariatu Hospicjum Bonifratrów, Marta Krygier – kierownik Zespołu Dziennych Domów Pomocy NCUS, Katarzyna Kuczyńska – filozof, Katarzyna Migdałowska – pedagog teatralny, Ewa Odrzywolska – koordynator, starszy pracownik socjalny DPS, aktorzy: WTW.